झाडां – पेडांची व्हडविकाय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आपणा कडेन जे तरेकवार सद्गुण आसात तांचो उपेग करून समाजाच्या कल्याणा पासत वावरप म्हळ्यारुच जिवितांत येश प्राप्त करप, होच खरेलो धर्म.

एकदां श्रीकृष्ण आपणाल्या सवंगड्यां सांगातान वृन्दावनांत भोंवतालो. तो दीस रखरखीत वताचो आसलो. देखून ते सगले दनपरां एका व्हडल्या रुखा तळा सांवळेक बसले. तेदवेळा कृष्ण म्हणूंक लागलो, ‘पळयात हीं झाडां कितलीं नशिबवान तीं. तांची पुराय जीण हेरांच्या कल्याणा पासत आसता. तीं आपूण खासा वादळ, वारो, पावस, थंडी, गरमी बी सोंसतात आनी आमकां त्या सैमीक अरिश्टां पसून वाटायतात. खऱ्यांनीच झाड म्हूण जल्माक येवप ही एक व्हड भाग्याची गजाल. कारण तीं समस्त जीवजातीक जीवन दान करतात.’
मुखार ताणें समजायलें की कोणूय बी झाडां- पेडां आनी वालीं सरीं वेता तो केन्नाच रित्या हातांनी परतना. ताका कितें ना कितें तरी मेळटाच. पुरो जाल्लो मनीस रुखाचे सांवळेंत विसव घेता. झाडां आपणाली फुलां आनी पानां सोबीतकाय आनी आरास हांचे पासत दितात…. आनी तांचीं फळां आमची भूक भागयता. झाडांचे दीख आनी रोस हे लेगीत उपेगी आसात. झाडां आपणालीं लाकडां बांदकामां खातीर आनी जळोव म्हूण आमकां दितात. भोजपत्र झाडाचीं पानां बरोवपा खातीर वापरतात.
झाड फक्त मनशाचीच सेवा करीना. तें सगल्यांक आलाशिरो दिता. देखीक सुकण्यां- शेंवण्यांक, चानयांक, वानरांक, हरणां, गव्यांक बी. तांची ही सेवा चालूच आसता. मागीर तांकां फळां लागतात. पूण झाड आपणाल्या फळांचो त्याग करता. खंयचेंच झाड आपूण खासा फळां खायना ! पुराय फळां तें दान करता. खरें म्हणचें झाड हें व्हडांतलें व्हड कर्मयोगी आसा.
राजा रणजित सिंग हांचे विशीं एक आख्यायिका आसा. एकदां खंय राया रानांत भोंवडेक गेल्ले कडेन एका आंब्याच्या रुखा मुळांत बसलेलो. कोणे तरी पयसुल्ल्यान रुखा वशीन एक फांतर मोखून मारलो. पूण, ताचो तीर चुकलो. गुंडो फळार बसलो ना. उरफाटो तो राजाच्या मुकटार येवन पडलो. रक्षकांनी धावून वचून त्या गुन्यांवकाराक धरलो आनी ताका राजा मुखार उबो केलो. भंयान तो मनीस कडकडटालो. कांपऱ्या उतरांनी ताणें राजाक सांगलें की ताणें तें कर्तुब बळयां करूंक नासले म्हूण.
शाण्या- सुरत्या राया रणजित सिंगान त्या मनशाक इनामां दिलीं आनी ताची सुटका केली. हें पळोवन रक्षकांक भोव अजाप जालें. तेदवेळा राजान तांकां समजावन सांगलें. म्हणूक लागलो, ‘तो फातर जर नीट झाडाचेर बसलेलो जाल्यार झाड ताका फळ दितलें आसलें. हय काय न्हय? त्यान भायर म्हजेर फातर मारपाचो ताचो हेत नासलो. ती गजाल चुकून घडली. म्हण्टकूच त्या झाडा परस म्हजी करणी उणाक कित्याक जावची? तें झाड जर आपणाक दुखले उपरांत लेगीत फळ दिता तर मागीर हांव मनीस आसून लेगीत हांवें तशें कित्याक करचें न्हय?’
झाडाची व्हडविकाय गावपी एक संस्कृत श्लोक आसा. ताचो अर्थ असो, एक कोंड म्हळ्यार धा बांयां समान. एक तळें म्हळ्यार धा कोंडां समान. एक पूत म्हळ्यार धा तळयां समान आनी एक झाड म्हणल्यार धा पुतां समान! कृष्णान समेस्तांक झाडां- पेडां आनी गोरवां- वासरां हांच्या योगदानाची जाणविकाय करून दिली. ताणें गोवर्धन पर्वताची राखण केली आनी यमुना न्हंय नितळ केली. आयज भोंवतण आनी पर्यावरणाचे प्रदुशण हांच्या संबंदान जायत्यो भासाभासो जाल्ल्यो दिश्टी पडटात. पूण कृष्णान ताचे साकारप प्रत्यक्ष आपणाल्या कर्तुबांनी सिद्ध करून दाखयलां.
कृष्ण आपणाल्या इश्टां, वांगडा भोंवडी करतना सहज म्हूण लाभिल्लें हें गिन्यान एक म्हत्वाचो संदेश दिता : मनशान आपली जीण, आस्पत, बुद्द, वाणी आनी करणी हांचे वरवीं हेरांचें बरें करपाक एक सारको वावरप हातूंनूच ताच्या जल्माचें सार्थक आसा.
आपणालें जिवीत खऱ्या अर्थान जैतिवंत कशें करप ह्या संबंदान देव आमकां मार्गदर्शन करता. आपणा कडेन जे तरेकवार सद्गुण आसात तांचो उपेग करून समाजाच्या कल्याणा पासत वावरप म्हळ्यारुच जिवितांत येश प्राप्त करप, होच खरेलो धर्म. श्रीकृष्णान आपणाल्या पुराय जिवितांत खासा ह्याच धर्माचें आचरण केलां.
(मूळ लेखक : स्वामी तेजोमयानंद)

प्रदीप लवंदे
9923292022