भांगरभूंय | प्रतिनिधी
इटली हो दक्षीण-मध्य युरोपांतलो एक देश. आकारान दिसपाक हो देश एक बुटा वरवीं दिसता. ह्या देशाचे भोंवतणी उदकूच उदक आसा. इटलीचे दक्षीण-पश्चिमे वटेन मॅडेटेरियन सी, उत्तर-पश्चिमे वटेन टिरेनियन सी, उत्तर-पुर्वेक एड्रियाटीक सी, दक्षीण-पुर्वेक आयोनियन सी आनी लिगुरियन सी उत्तर-पश्चिमे वटेन आसा. इटलींत प्रादेशीक भेद मोट्या प्रमाणांत आसा. ह्या देशांत खाणां-जेवणां, भास, भेस, तशेंच भुगोलीक फरक प्रदेशा प्रमाण दिसतात. तशेंच उत्तरी, मध्य आनी दक्षिणी इटली अशें विभाजन ह्या देशाचें जाल्लें दिसता. उत्तर इटली गिरेस्त आनी दक्षीण इटली मातशी गरीब अशीय विभागणी जाल्ली मेळटा. दक्षीण इटली भागांत ज्वालामुखी फुटपाच्यो आनी भूंयकांप येवपाच्यो जायत्यो घडणुको घडल्यात. बॅनिटो मुसोलिनी हांणी 1925 वर्सा हुकूमशायी राजवट इटलींत स्थापन केली. 1945 वर्सा मेरेन ही राजवट चल्ली. ख्रिश्चन हो इटलींतलो मुखेल धर्म आनी इटालियन ही मुखेल भास. सां मारिनो आनी वॅटिकन सिटी हीं इटलींतलीं म्हत्वाचीं स्वतंत्र राज्यां.
वॅटिकन सिटी – वॅटिकन सिटी हें राज्य संवसारांतलें सगळ्यांत ल्हान स्वतंत्र राज्य म्हणून फामाद आसा. वॅटिकन सिटी हें राज्य रोम ह्या शाराचो भाग आशिल्लें. रोमन कॅथलीक चर्च आनी पाप सायबाचें निवास स्थान वॅटिकन सिटींत आसा. ह्या शारांतल्या सिस्टीन चॅपलाक दिसाक सुमार 20,000 लोक भेट दितात. 4व्या शेंकड्यांतली सेंट पिटराची बासिलिका ह्या राज्यांत आसा. वॅटिकन सिटीची स्वताची टॅलिफोन यंत्रणा, पोस्ट ऑफीस, रेडियो स्टेशन, बँकींग प्रणाली आसा. राज्याचो स्वताचो ध्वज, पोस्टल स्टॅम्प आनी नाणें आसा. इतलेंच न्ही, पाप सायबाचे व्यक्तीगत सुरक्षेची खात्री करपा खातीर स्वीस गार्डांचो एक फांटो ह्या राज्यांत आसा.
शारां – रोम हें इटलींतलें राजधानी शार. रोम, वॅनीस, मिलान, बोलोन्या, तोरिनो हीं इटलींतलीं मुखेल शारां आसात. इटलीच्या मध्य भागांत रोम शार आसा. एक इतिहासीक शार म्हणून हें शार संवसारभर नामनेक पावलां. रोमांत कोलोसियम सगळ्यांत फामाद आसा. रोमन राजाच्या वेळार अर्द्या तांतयां आकाराचें एम्फीथियेटर तयार केल्लें. 50,000 लोकांक बसपाची वेवस्था ह्या एम्फीथियेटरांत आसा. वॅनीस शारांत 118 जुंवे, 177 कालवे आनी 400 पूल आसात. ह्या शारांत रस्त्यांचेर चलत वा उदकांत बोटींतल्यान प्रवास करचो पडटा. वॅनीस शारांतलो कार्नवाल महोत्सवूय तितलोच फामाद आसा. इटलींत ‘ओपेरा’ ह्या नाट्य संगीत प्रकाराचो 16व्या शेंकड्यांत सोद लागलो. इटलींतल्या कितल्याशाच शारांनी ‘ओपेरा हावजीज’ आसात.
सोद वावर – सांतोरियो सांतोरियो ह्या इटालियन नागरिकान 1612 वर्सा सगळ्यांत पयली थर्मामिटराचो सोद लायलो. हो थर्मामिटर हवा आदारीत आशिल्लो. 1800 वर्सा, एलॅजांड्रो वॉल्टा हांणी बॅटरीचो सोद लायलो. तशेंच इटालियन नागरिकांनी 13व्या शेंकड्यांत सुदारात्मक वक्लां (corrective eyeglasses) सोदून काडलीं.
फुटबॉल – इटलीच्या लोकांक फुटबॉलाचें सामकें पिशें. एसी मिलान, इंटर, रोमा ह्या सारकिल्या फुटबॉल पंगडांचे कितलेशेच मोगी इटलींत आसात. युरोपी फुटबॉल सर्तींचें वस्तादपण चडशें इटली पंगडाकूच फावो जालां. ह्या देशाच्या राष्ट्रीय पंगडान तर कितलेशेच फावटीं संवसारीक फुटबॉल सर्त जिखल्या.
पीक – इटलींत ओलीव ऑयलाची (ओलीव तेल) सगळ्यांत चड निर्मिणी जाता. ओलीव तेल निर्मिणींत स्पेन पयल्या क्रमांकाचेर आनी इटली दुसर्या क्रमांकाचेर आसा. ओलीव ह्या झाडाच्या फळां पसून हें तेल तयार करतात.
खाणां-जेवणां – आयज संवसारभर पाविल्लो पिज्जा तशेंच पास्ता हांची जल्मभूंय इटली देश आसा. इ. स. 10व्या शेंकड्या सावन पिज्जा इटलींत खातात अशें मानतात. आधुनीक पिज्जाचो जल्म 1700 वर्सा इटलींतल्या नेपल्सांत जालो. पास्ता तर पिज्जाच्या आदीं सावन इटलींत आसा. इटलींतले लोक 4 वर्तमान सन पूर्व सावन पास्ता खातात. पूर्व रोमन वणटींचेर पास्ता तयार करपाच्या सामुग्रींचीं चित्रां मेळटात. इटलींतले लोक सालाद मोट्या प्रमाणांत खातात. पूण हे लोक जेवल्या उपरांत जिरवणे खातीर म्हणून सालाद खातात. रिसोटो, ब्रुशेटा, लजानिया, न्योकी हे कांय पदार्थ इटलींत खूब लोकप्रिय आसात. इटलींतले चडशे लोक वेगवेगळ्या प्रकारची कॉफी पितात. ह्या देशांतले लोक, वर्साक सुमार 37 किलो कॉफी पितात अशें मानतात. वायन उत्पादनांतूय इटली संवसारांत आघाडीचेर आसा. इटलींत निर्माण जाल्ले वायनाची निर्यात जर्मनी, अमेरिका, यूके ह्या सारकिल्या देशांनी जाता.
स्नेहा सबनीस
9923633789
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.