आदित्य एल 1 : भारताची सूर्यझेप

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कांय दिसां पयलीं इस्रोच्या चांद्रयान 3 च्या यशाचीं आमी साक्षीदार जाल्लीं. सध्या इस्रो सुर्याच्या गुपीतांचें अनावरण करपाक तयार जालां. इस्रोन 2 सप्टेंबराक सूर्याचो अभ्यास करपाक आदित्य एल वन यानाचें प्रक्षेपण केलें. भारताचे अंतरिक्ष संशोधनांतलो हो इतिहासीक दीस.

सामान्य लोकां मदी आनी खास करून विद्यार्थ्यां मदी आदित्य एल 1 विशीं जायते गैरसमज आमकां दिसतात. आदित्य अंतरिक्षयान खरेंच सूर्याचेर वचपाचें आसा काय, हो प्रस्न तांचे मदी उप्रासला. हाची जाप म्हणल्यार, ना! आदित्य यान सूर्याचेर देवचें ना. आदित्य एल 1 यान ही एक प्रकाराची विज्ञान वेधशाळेची दुर्बिण आनी तातूंत विंगड विंगड विज्ञानीक उपकरणां बसयल्यांत, जीं सुर्याचें वातावरण, सौर वातावरणीय थराचो अभ्यास, सूर्याच्या कण गतीविज्ञानाच्या अभ्यासा खातीर म्हायती धाडप आनी सुर्याचें विद्युत चुंबकी क्षेत्र आनी एकंदर सूर्य हांचे विशी मेळपी शास्त्रीय म्हायतीची अचूकता आनीक वाडोवपाचे काम करतलें.

सूर्य धर्तरे पासून 15 कोटी किलोमिटर अंतराचेर आसा. पूण आदित्य एल 1 हें अंतरिक्षयान धर्तरे सावन फक्त 15 लाख किलोमीटर अंतराचेर भोंवतले, हाचो अर्थ आदित्य एल 1 यान सूर्य धर्तरेच्या अंतराचें फक्त 1% अंतरा वयले कक्षेंत घुंवतलें. संस्कृत भाशेंत ‘आदित्य’ म्हळ्यार सूर्य आनी ‘एल 1’ हो सूर्य- धर्तरी प्रणालीतलो लेग्रेंज पॉइंट 1. सामान्य समजुती खातीर एल 1 हें अवकाशांतले एक स्थान, जय सूर्य आनी धर्तरी ह्या दोन आकाशीय पिंडांची गुरुत्वाकर्शण शक्त समतोलांत आसतात. हाका लागून थंय दवरिल्ली वस्तू दोनूय आकाशीय पिंडांच्या संदर्भात तुळेन स्थीर उरता.

आदित्य यानाची फुडली बाजू सतत सूर्या कडेन आसतली, जी सूर्याचो अभ्यास करतली आनी फाटली बाजू सतत धर्तरे कडेन आसतली जी संदेश प्रसारीत करतली. धर्तरी जशी सूर्या भोंवतणी आपले कक्षेंत भोंवतली तशेच एल 1 पॉइंट आनी थंय आशिल्ले अंतरीक्षयानूय तेच कक्षेंत सूर्या भोंवतणी फेरो मारतलें.

भारतीय अंतरिक्ष संशोधन संघटनेचें हें एक खाशेलें मिशन आनी हाका लागून सूर्याच्या अभ्यासाक नवी उंचाय मेळटली आनी आमकां जागतिक नदरेन सूर्याचो अभ्यास करपाक मेळटलो.

सनिशा सुधाकर फळदेसाय