भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गेल्या सप्तकांत म्हजी वर्ग मैत्रीण निताचो म्हाका फोन आयलो. “कसो आसा रमेश तूं?” अशें ताणें विचारलें. हांव बरो आसां. तूं बरें आसा मगो? अशे प्रस्न विचारून अपुरबायेन खबर घेतली. खबरी मुखार लांबल्यो. माने सर, निकोलस सर, बने सर, अवदी सर, पै सर हांच्या उगडासाच्यो तांणी खबरी सांगल्यो.
आमी वर्ग मित्र – मैत्रिणी गोंयांत वेगवेगळ्या गांवांनी पावल्यात. तशेच कोण मुंबय तर कोण पुण्यांत आनीक कांय जण परदेशांत लेगीत. अविनाश साळगांवकार मेळिल्लो. मुंबयच्यान अवधूत धारवाडकार केन्नाय फोन करता अशें नितान सांगलें.
“आगो आमी इस्कोल सोडून वयतनाचो निरोप सुवाळो तुका याद आसा?” हांवें निताक विचारलें. “हय रे. ती रडारडी, दर एक जणांचे दोळे दुखांनी भरिल्ले. त्या दिसांचो उगडास अजून जाल्या बगर रावना” अशें ताणें मुखार सांगलें.
म्हाका मात सगळ्यांत व्हडविकेन याद जाता ती निकोलस सरान हिंदींत केल्ल्या उलोवपाची. “आदमी जनमता नही, आदमी बनता है | ये बात ध्यानमें रखो और तुम्हारे जिवनमें ‘आदमी’ बननेकी सच्ची कोशीश करो|” हीं तांचीं उतरां म्हळ्यार आमचे जिणेचे व्हडलें तत्वज्ञान. हांव विचार करूंक लागलों. न्हय, सदांच तात्वीक विचारांक हांव व्हड म्हत्व दितां. आमी मनीस म्हणून जल्माक येता. पूण मनीस म्हणून समाजांत मनीसपण दवरून वावुरता काय? असो प्रस्न पडटा. म्हाका मराठी गाण्यांची याद आयली.
“माणसाने माणसांणी माणसाप्रमाणे वागणे हेच आहे आमचे तुमच्यापाशी मागणे” मनशान मनशा कडेन मनशा सारकें वागपाक जाय. आपलें मनीसपण म्हळ्यार ‘माणूसकी’ सोडूंक फाव ना. आमी देवाची भक्ती करता. देवा कडेन गाराणीं घालतात. आपलें बरें जावचें अशें देवा कडेन मागतात. पूण ‘सगळ्यांचे देवा तूं बरें कर’ अशी प्रार्थना करता काय कितें? संत ज्ञानेश्वरान ज्ञानेश्वरी ग्रंथाचो समारोप करतना ‘पसायदान’ मागलां तातूंत संवसारांतल्या सगळ्या प्राणीमात्रांचें बरे जावचें आनी हर एकाची सपनां पुराय जावचीं अशें देवा कडेन मागलां.
ह्या मौलीक विचाराचो उगडास करतना म्हाका संत बहिणा बाईच्या गाण्याची याद जाली. “अरे मानसा, मानसा, कवां व्हशील मानूस?” असो प्रस्न तांणी मनीस प्राण्यांक केला. मनशान खर्या अर्थान मनीस जावन मनीसपणान समाजांतल्या हेर मनशां वांगडा वागले जाल्यार संवसारांत शांतताय, भावकी (बंधुभाव), समता आनी समाधान तयार जातलें. संवसारांतल्यान व्हड मनशांनी म्हळ्यार महात्मा गांधीजी सारक्यान शांततायेचो संदेश दिला. काळचक्राची गती बदलली आनी संवसारांत केदेय आधुनीक तंत्रविज्ञान तयार जालें जाल्यारूय मनशान मनीसपणान वागपाचें तत्व आपणायलें तरच संवसारांत शांतताय तिगून उरतली. हें सत्य जावन आसा. हे फाटभुंयेचेर विचार करता तेन्ना म्हाका निकोलस सराचीं तीं उतरां अस्वस्थ करतात.
आनी म्हाका उगडास येयलो तो ‘घटप्रभा’ हांगा सरल्या भलायकी केंद्राच्या प्रकारांत प्रवेश द्वारा कडेन लागींच आशिल्ल्या बोर्डावयल्या उतराचो. “Service to humanity is service to Goa”. मनशाची (मनीसपणाची) सेवा हीच ईश्वराची (देवाची) सेवा! कितलो व्हड विचार हो.
आमी देवळांत वता. देवा कडेन प्रार्थना करता. आनी देवाचे चरणतीर्थ आनी प्रसाद घेवन भायर आयले की ‘परत येरे माझ्या मागल्या!’ अशी परिस्थिती पळोवपाक मेळटा. देवळांत वता आसतना घांट वाजयता. म्हज्यांतल्यो विकाराच्यो भावना पयस जावच्यो. देवाचें आगमन जावचें आनी सैतानी विकार पयस जावचे देखून ‘घंटानाद’ करता. त्या नादाचो परिणाम फकत देवळांत आसतनाच तिगून उरता. पूण खरी गरज आसा ती तो नाद काळजांत सदांच वाजपाचो. मनीसपणाक साद दिवपी तो नाद आसता म्हणून!
आमी 1972 ह्या वर्सा यत्ता अकरावी म्हळ्यार एस. एस. सी चें शिक्षण घेवन फेब्रुवारी 1972 शाळेक निरोप घेतिल्लीं बॅचाचीं भुरगीं. आजून खंय एकामेकांक मेळ्ळीं जाल्यार आदल्या त्याच आपलेपणान, माया आनी प्रेमभावा सयत एकामेकांची खबर घेतात.
सर्व्हीस करपी बरींच जाणा निवृत्त जाल्यात. पूण समाजीक वावरांत वांटेकरी जावन वावुरतात. ह्यो सगळ्यो गजाली आनी आमची नैतीक-समाजीक घडणूक जावपाक आमच्या त्या तेंपावयले आमकां शिकोवपी, आमचेर संस्कार करपी शिक्षक जापसालदार आसा. शाळेंतल्या भिंती भितरचें शिक्षण तांणी आमकां दिवंक ना जाल्यार समाजीक मळार मनीस म्हणून कशें वावुरचें हाचेंय शिक्षण तांणी आमकां दिलें.
आमकां भुगोल शिकोवपी देवासिया सर. भारत देशांतलें राज्य, ताची सैमीक संपत्ती, धंदो, पिकावळी हांची म्हायती दियत शिकयतना तल्लीन जावन वताले. सैमीक संपत्तीचें रक्षण आमी करपाक जाय. राज्यांतल्यो न्हंयो जांच्या उदकाचेर तरेकवार पिकां घेवन शेतकरी अन्नधान्य पिकयता, त्या न्हंयांचें, राना वनांचें रक्षण जावपाक जाय हो धडो देवासिया सरांनी आमकां भुगोल विशय शिकयतना आमच्या मनाचेर करून दवरलो.
आमच्या वर्गमित्रां पैकीं रमेश गांवक हे आयज पर्यावरणतज्ञ म्हणून नामना जोडून गोंयच्या सैमीक संपत्तीचो इबाड जावचो न्हंय देखून झूंजता. कांय जण विज्ञान, भलायकी, तंत्रीक मळार वावुरता. हें कार्य करीत आसतना मनीसपणाची पुजा करपाचें ध्येय तांणी आपणायलां. ह्यो सगळ्यो आनिकूय कांय मनाच्या कुपींतल्यो यादी आयज ताज्यो जाल्यो. तांचो परिमळ मनांत अयस पयस जावन मन प्रसन्न जालें. पूण म्हज्या कानार मात्र निकोलस सराचीं तीं उतरां एक सारकीं घांटेचो लोळ आपटून नाद जाता तशी आपटून ‘शब्दनाद’ जाता. तो नाद सांगता, “आदमी जनमता नही, आदमी बनता है |”
रमेश सावयकार
9637748974
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
