अती राग, भीक माग

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

मुकेश थळी

थोड्यांक तांचें चुकलां हें सांगना फुडें राग मारता. ती चूक कसलीय आसूं येता. भाशेचें लुकसाण करपी वा समाजाचें. शिरशिऱ्योच मारता. तटतट, तवतव, शिंवशिंवो, भिरभिरी, संताप…. सोसपाचे न्हय. चूक सुदारून आपूण शाणो जावया हें ना. आपणें खंयच्याय मळार जाय तसो थयथयाट घालीत रावप. आपली लायकी, समज, अक्कल, पात्रता कितें हें कळप ना हें मूर्खपण. अन्नाडीपण.

एक भुरगो आशिल्लो खंय. दिसूयभर तट्टटप. हाचेर ताप. ताका जाणवायो सांग. तिका शिनिफिक्यो सांग. उसळत रावप. आपलें लुकसाण जाता हें ताका खबर नाशिल्लें. आवयक हुस्को जातालो. तिणें ताका एक दीस रानांत धाडलो. थंय तुका बरे मनीस मेळटले, ते उपदेश करतले असो विश्वास तिणें ताच्यांत बिंबयलो. तो गेलो. अटंग्या रानांत बरोच भितर पावलो. थंय एक सज्जन साधू वखदी पाळां एकठांय करतालो. ताणें वाटेर पुंजावन दवरिल्लीं वखदां, काडयो, बडयो ह्या विद्वाट्यान पांयान खोंट मारून कुशीक उडयल्यो. “वाटेर पातळावन दवरतात, सगळे. म्हजी वाट आडायतात.” हाची शीर तटतटली.

साधू तो. शांतपणान ताणें ताका थांबयलो.

“तूं लोकांक कित्याक दुखयता?  म्हाकाय शापोतां सांगता? हांव जाय जाल्यार तुका धपक्याक बेबो करूंक शकतां. आर्रा. तुका धडो शिकोवचोच पडलो. अती जालें.” साधून हात उंच केलो आनी आपणा कडेन आशिल्ली विशेश तपोसिद्धी पयले खेपे वापरली. मंत्र म्हणना फुडें वीजेचें किरण त्या मदांध भुरग्या भितर गेलें.

साधून शाप दिलो – “तूं रागार जातलो आनी कोणाचोय अपमान करतलो तेन्ना तुज्या उतरां वांगडा उज्याचे राक्षसी लोळ उसळून भायर सरतले.”

हो घरा आयलो. साधूच्या सांगातान ताचें मन मात्शें थंड जाल्लें. राग मात्सो न्हिविल्लो. खिणभर ताका त्या साधूचो आऩी शापाचोय विसर पडलो. रातीं जेवपाक बसलो तेन्ना ताटांतली वांयग्यांची भाजी पळोवन हाचें कडलें. आवयचेर तापलो – कसली मड्याची भाजी ही… म्हणटनाच उज्या लोट तोंडांतल्यान शब्दां वांगडा भायर आयले आनी घस्स करून जेवणाक लागना फुडें जेवण करपून काळें पडलें. आपली चूक ताका कळ्ळी. ताणें तोंडार हात दवरलो. आत्मचिंतन सुरू केलें.

रागाचे भकीक पुरायेन गेल्लो मनीस तातूंतल्यान पुरायेन सुटप फकांडांचो खेळ न्हय. लोक हाका टाळपाक लागले. कारण रागान कितेंय उलयनाफुडें हाच्या तोंडांतल्यान उज्याचो धग भायर सरतालो. कोण लागीं येना जाले. हो आपलो राग इल्लो इल्लो नियंत्रीत करपाक लागलो.

एक दीस सबंद दिसभर हाका राग आयलोना. आयल्यारूय ताणें तो व्यक्त केलोना. मागीर दोन दोन दीस तो रागा विणें रावंक शकलो. मागीर तीन तीन दीस. ताच्यांत ल्हवू ल्हवू परीवर्तन येवपाक लागलें. राग कमी कमी जायत गेलो. तो भितल्ल्यान शांत शांत जायत गेलो. राग येत म्हूण ताणें जतनाय घेतली. कारण उतरांतल्यान तिडक भायर सरली तेन्ना एक दीस हुनहुनीत वाफो भस्स करून भायर गेल्ल्यान वण्टी काळ्यो जाल्ल्यो. घरांत जळामळा ताका रागाक लागून उप्राशिल्ल्या लुकसाणेच्यो कुरवो दिसताल्यो. तो शाणो जावपाक लागलो. साधूचो शाप आशिल्लोच तसो.

एक दीस ताच्यांतले रागाचे उरिल्ले अंश आनी कण भायर गेले. तो निव्वळ जालो. आनी साधून दिल्लो शाप आपशींच परत गेलो. रागाचेर नियंत्रण मेळोवपाक त्या तापट भुरग्याक यश आयलें.

उतरां उलयतात तेन्ना सांबाळून उलोवंक जाय. दुसरो दुखावंक शकता. तूं ताचे नदरेन घाणूंक शकता. उतरांनी जावपी काळजाच्या घाव्यांच्यो कुरवो सदांच उरतात. त्यो पेखपाक मलम वखद ना.

म्हज्या एका मित्रान म्हाका दक्षीण आफ्रिकेची एक डोक्युमेंटरी दाखयली. थंय गुन्यांवगारी कायदे कडक. चड खून वा गुन्यांव केल्ल्या एकल्याक सशें वर्सांची कडक ख्यास्त दिल्ली. म्हणजेच तो जितो थंयच्यान सुटूंच नजो. ते भायर जे तरेन तांकां त्या भयानक सॅलांत दवरतात तातूंत एकलो रावन पिसोच जावपाचो.

राग येवचोच न्हय तर? सात्विक राग येवचो. रागाच्या आहारी आनी आधीन जायसर नाका तो. मनीस भावनेच्या आनी विकाराच्या भरांत, किवाट्यान कितें करीत हाका नेम नासता. जीब सुट्टा, भाशा संपादन जायनासतना व्हांवता. उतरां जातात अशिष्ट आनी असभ्य. राग येवचो. दुसरो सामकोच पिडटा तेन्ना ताका थातारपाक, बंद करपाक उजरावचो. हांवूय केन्नाय खूब रागार जातां. गरज पडटा तेन्ना. पूण भावनीक जायना. हात जर हालयलोना, वयर उबारलोचना जाल्यार तो घट जातलो. रागूय तसोच. तो अदींमदीं वापरूंक जाय.

हुंदराच्या रागान (जाळान) घर जळोवचें न्हय अशी म्हण आसा. तरी आसतना शेजारी मनीस झगडटात. देश झगडटात, गेर्रां जातात. लुकसाण जाता. भरून येना तें. काळजांत वा अंतरंगांत एकूच रावता. प्रेम वा राग. कर निवड.