भांगरभूंय | प्रतिनिधी
उयोवंचें न्हय म्हयाय उयोवंचें पडटा, शेंशे तांदूय बुकयो खाता. हे म्हणी फाटली काणी अशी : एक गिरेस्त मनीस आशिल्लो. ताका तीन चलयो अशिल्ल्यो. तिगांय वर्सुकी. एका फाटोफाट एक जाल्ल्यो. तिगूय दिसपाक बऱ्यो. नाका दोळ्यान सोबित. पूण तिगांय चलयांक एक खोट आशिल्ली. तिगांय जाणां जिबेन जड. लुडब्यो आनी सबावानूय मातश्यो अचरटश्यो. आवय-बापायक तांचें हें नोत खबर आशिल्लें. तीं तांकां सदांच कमी उलयात, लोकां हुजीर उलोवं नाकात अश्यो शिटकावण्यो दितालीं. पूण तिगांय बडबडीं. तांकां उलयनासतना कशेंच रावंक जमना आशिल्लें. हें सगळें गांवभर फां-फां जावपाक वगत लागलो ना. जायत्या जाणांच्या कानार तीं लुडबीं म्हणपाची गजाल गेली.
दिसां फाटल्यान दीस गेले. चलयो व्हड जाल्यो. लग्नांक तेंकल्यो. आवय बापायक चलयांचो हुस्को जालो. बापूय तांकां सोयरीको सोदपाक भोंवंक लागलो. गांवांत हांचें नोत सगल्यांक खबर आसलें. गांवांत तांका न्हवरे मेळप कठीण जाले. म्हण बापूय पयसुल्ल्या गांवांत वचून सोयरीको जमोवपाचो येत्न करुंक लागलो.
एके कडेन ताका बरो न्हवरो दिश्टी पडलो. व्हंकलां बापायन ताचे कडेन सोयरीकेचीं उलोवणीं केलीं. रिती रिवाजाप्रमाण न्हंवरेकारांनी व्हंकल पळोवपाची इत्सा परगटायली. त्या गिरेस्तान तांका व्हंकल पळोवपाक आपल्यागेर आपोवणें दिलें आनी म्हळें, “म्हज्यो तीन चलयो आसात. नाका दोळ्यान सुंदर. तिगांयकूय पळयात आनी तुमकां खंयची पसंत पडटा ती करात.”
थारयिल्ले प्रमाण न्हंवरो, न्हंवऱ्याचे आवय-बापूय अशीं तीन मनशां व्हंकलांक पळोवंक व्हंकलांकारांगेर आयलीं. हेवटेन व्हंकलांचे आवयन आपल्या तिनूय चलयांक बरीं शिरंगारुन दवरलीं. न्हंवरेकारांचीं जेवणाची बरी बडदास्त दवरली. तिगूय धुवांक “न्हवरेकारां घरांत आसासर लजेस्त, भिडेस्त वागून तोंडांतल्यान एक्कूय उतर काडूं नाकात” अशी शिटकावणीय दिली.
न्हंवरेकारां आयलीं. शिटकावणी दिल्ले प्रमाण तिनूय धुवो लजेस्त-भिडेस्त जावन उमथ्या मानेन वावुरल्यो. न्हंवरेकारांक तिगूय धुवो पसंत पडिल्ल्यो. आतां खंयची पसंत करची? एका परस एक सुंदर. अशें येवजून न्हंवरेकारां पसंतीच्या विचारांत आसलीं. तेवटेन व्हंकला आवय बापायन च्या पाणयाचो आक्त थाटांत उडयलो. तांदूळ, फ़ुलां बी दवरुन व्हंटी -ताट लागीं करून दवरलें. तितल्यान तांगेल्या घ़रांतलो बुकलो, जो रांदचे-कुडींत पातळिल्लो. तो खाणाच्या तुपा-वासान जागो जालो आनी भायर सरलो. येतनाच व्हंटी-ताट ताचे नदरेक पडलें. तो तुरतुरीत त्या ताटासरीं गेलो आनी ताटांतल्या तांदळासरीं तोंड व्हरुन हुंगूक लागलो. आनी तांदूळ तो जिबलेन चाटूंक लागलो.
न्हंवरेकारां, व्हंकलकारां खबरांच्या नेटार आसलीं. बुकल्याचेर तांचें लक्ष नासलें. पूण एका चलयेन बुकलो तांदूळ खाता तें पळयलें. ताच्यान कशेंच रावूंक नज जालें आनी फ़ट्ट करुन सगळ्यां हुजीर म्हळें, “उयोवंचें न्हय म्हयाय उयोवंचें पडटा, शेंशे तांदूय बुकयो खाता.”
आवय बापायन उलोवं नाकात म्हणून इतलें शिकयलां आसतना भयण उलयल्ली पळोवन दुसरे भयणीचेर आयलो आकांत! कितें करचें कांयच कळना जावन तें म्हुणूंक लागलें, “आगो! आई-बाबान उयोवं नाका म्हुणून सांगिय्यें न्हय गो?” आनी अशो ह्यो दोगूय भयणी उलयतात. आवय बापायन इतलें सांगलां आसतना तांणी हें उलोवपाचें मुर्खपण केलां आनी आपूण मात शाणें, अशें दिसून तिसरे भयणीन तांका म्हळें, “तुमी दोगांय उयय्यांत, हांव उयोवंक ना आं.” अशे तरेन ह्यो तिगूय व्हंकलो लुडब्यो उलयतात तें न्हवऱ्या आवयन जुस्त आयकलें. तिणे घोवाक आनी पुताक कुरु केली आनी “बरें तर! सांगून धाडटां आमचें मत” अशें सांगून थंयच्यान कडसरलीं.
संवसारांत आमकांय अशे तरेचे जायते प्रसंग येतात. कांय वेळार उलोवंचें ना, तोंडांतल्यान ‘ब्र’ काडचीं ना म्हळ्यार लेगीत आपसूकच कूस फ़ुटून उतर भायर येता. तेच भशेन जायत्या फावटीं मदींच कोणूय पच्च करुन उलयता आनी रंगाचो बेरंग करुन उडयता तेन्ना ही ओपार मारतात.
आना भाव दादा आनी म्हशी भाव रेडो
हे म्हणी फाटली काणी अशी : एका गांवांत एक कुटूंब रावतालें. आवय -बापूय आनी तीन पूत. त्या भुरग्यांचो बापूय आदल्या काळांतले परिस्थिती प्रमाण चड शिकूंक नासलो. पूण तो उद्देगधंदो बरे रितीन करतालो. तागेली एक पेढी आशिल्ली. त्या पेढयेर तो काजी, सुपारी, नाल्ल हाची ठोक विक्री करी. भुरगे व्हड जाले आनी बापायच्या आदाराक तेवूय पेढयेर वचूंक लागले. बापूय धंद्या खातीर पयसुल्ल्या गांवांत गेलो जाल्यार व्हडलो पूत मेजमाप करतालो आनी दुसरो कोंत हिशेब सांबाळटालो.
पूण तिसरो पूत पंदरा सोळा वर्सांचो जायना फ़ुडें तो मात्सो बुद्धीन अणवो म्हणपाचें आवय- बापायचे लक्षांत आयलें. हाचे पिरायेचे आसतना हाचो व्हडलो भाव दादा आनी दुसरो भाव आना पेढयेर वचून बापायक आधार करताले. पूण हाचे कडेन पळोवंन आवय बापायक खूप दुख्ख जालें. पूण ताचो फ़ुडार तर घडोवपाक जाय आसलो. म्हणून तांणी कांय गायो- म्हशी विकत्यो घेतल्यो आनी ताका दुदाचो धंदो करुन दिलो. तो जरी बुद्धीन अणवो आशिल्लो तरी कश्टांक उणो नाशिल्लो. गांवांत लोकांक दुदाची लावण करून नेटान धंदो करपाक लागलो. दीस वतात तशे तशे भुरगे व्हड जाले. आवय बापायन दादाक आनी आनाक लग़्न करुन सुनो घरांत हाडल्यो. संवसार बरे -तरेन आनी सुखसमाधान चलतालो.
एक फावट कितें जालें? गोठ्यांतल्यो कितल्योशोच गायो आनी म्हशी एकाच फावट गाबण्यो उल्ल्यो. लावणेक दूद उणे पडपाक लागलें. एक दीस बापूय धाकल्या पुताक घेवन सांतेक गेलो. सांतेक जायतीं गोरवां विकूंक हाडिल्ली. तातूंतली एक बरीऽऽ म्हस विकती घेतली आनी पुता कडेन दिवन घरा धाडून दिली. पोर खुशालभरीत जावन घेवन घरा आयलो. देर म्हशीक घेवन येता तो आनाच्या बायलेन ज्युस्त जनेलांतल्यान पळयलें. आनी “भाव्यान म्हस हाडली, भाव्यान म्हस हाडली” अशें म्हणीत ती भायर आंगणांत आयली. आनाचे बायलेन देराक विचारलें “भाव्या, हे म्हशीचो ‘भाव’ कितें?” भाव्यान म्हळें, “म्हशीचो भाव रेडो”.
देराली जाप आयकून आनाचे बायलेक हांसूक आयलें. तिणे हांसो चिड्डिलो. पूण ह्या पोरान तो ज्युस्त पळयलो आनी म्हुणूंक लागलो, “व्हनये हांसली कित्याक तूं? आनाचो भाव दादा तर म्हशीचो भाव रेडो जालो ना?” देराचीं हीं अचरटपणां आयकून व्हनी थंयचे थंय विरजली.
समाजांत अशे तरेचे अचरट लोक जायते आसतात. तांका आनाचो भाव कितें आनी म्हशीचो भाव कितें दोनूय सारकींच. अरवळ मनशाक लेखून ही ओपार मारतात.
फ़ुडल्या भागांत तुमकां आनिकूय म्हणी फाटल्यो काणयो वाचूंक मेळटल्यो.
सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
