तुघलकाचे अवतार

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयचे घडयेक देशांत तुघलकाचे अवतार दिसपाक लागिल्ल्यान गीतेंतल्या पुनर्जल्माचे संकल्पनेचेर विस्वास बसपाक लागला. सातशें वर्सां फाटीं दिल्लीच्या तख्तार राज्य करपी मुगल सुलतान मुहम्मद बीन तुघलक ताच्या अविचारी, विक्षिप्त, मनमानी धोरणांक लागून कुविख्यात आशिल्लो. मंगोलांच्या सततच्या आक्रमणांक भियेवन ताणें आपली दिल्लींतली राजधानी 1500 किमी पयस मध्य भारतांत देवगिरींत हालयिल्ली. तरसादेच्या तोंकार ताच्या सैनिकांनी लाखांनी लोकांक तांची साटली पोटली बांदून देवगिरींत हाडिल्ले. खडतर प्रवासांत अर्दे अधिक वाटेरूच सोंपले. दिल्लींत मंगोलांची आक्रमणां सोपनांत तें पळोवन सात वर्सा उपरांत बेजारून तुघलकान प्रजे सयत बस्तान परतून एकदा दिल्लींत हालयले आनी मंगोलांनी हल्लो करचो न्हय म्हूण तांकां खंडणी दिवपाक सुरवात केली.
कोरोना काळाचे सुरवेक पुराय देशभर ताकतिकेन लॉकडावन लावपाची तशी गरज ना, अशी सूचोवणी भारतीय आयुर्विज्ञान अनुसंधान परिशदेन दिल्ली आसतना ताची अनदेखी करत देशाचो प्रधान सेवक एके रातीं टीव्हीर येवन संपूर्ण लॉकडावनाचें फर्मान सांगून मेकळो जाल्लो. कामाविणे, दुडवाविणें शारांत रावप कुस्तार जाल्ल्यान सामान आनी सानुल्यांक खांदार मारून लोकांचे झुंडच्या झूंड महामार्ग, रेल्वे लायनीच्या कुशींतल्यान चलत, सायकलींनी हजारांनी किमी पयस गांवांच्या पयसुल्ल्या प्रवासाक तुघलकाचे जनते सारके भायर सरिल्ले. तातूंतले कांयजण दुडू ,खाणां- जेवणाविणें वत, वाऱ्यांत तानेन, भुकेन आनी अपघातांन मेले. विशेशज्ञांचो सल्लो मानिनासतना, परिणामांचो विचार करिनासतना प्रधान सेवकान घेतिल्लो हो निर्णय कांयसो तुघलकीच म्हणचो पडटलो.तुघलकान खरें भांगर आनी चांदीच्या नाण्यांच्या जाग्यार तांब्याचीं नाणी टोकन रुपांत व्यवहारांत हाडिल्लीं आनी जाय तेन्ना जनतेन तीं सरकारी तिजोरींत जमा करून बदल्यांत तितल्या मोलाचे भांगर, चांदी व्हरपाची मेकळीक दिल्ली. तिजोरींतलो भांगराचो साठो जेन्ना भरमसाठ देंविल्लो दिसलो तेन्ना भामट्यांनी नकली नाणी छापून ट्रेजरींतल्यान भांगर उबारलें हें तुघलकाक कळ्ळें.
देशांतलो काळो दुडू व्हड प्रमाणांत पाचशे, हजारांच्या नोटांत सांठोवन दवरिल्लो ना, अशे रिझर्व बँकेच्या कमिटीन कळीत केल्लें आसतना आमच्या प्रधान सेवकान रातीं आठ वरांचेर टीव्हीर वचून आपूण अर्थव्यवस्थेंतले ‘काळे धन’ काबार करपाक 500 आनी 1000 च्यो नोटी रद्द करता असो निर्णय जाहीर केलो. देशाचे अर्थवेवस्थेच्यो 86 टक्के भाग जावन आशिल्ल्यो 15.44 लाख कोटी मोलाच्यो नोटी रातयां रद्द जाल्ल्यो. डाव मात उरफाटो पडलो. उपरांत चलनांतल्यो 99 टक्के व्हडल्यो नोटी देशाच्या बँकांनी जमा जाल्यो. हाचो अर्थ एक तर ह्या नोटींत काळो दुडू सांठोवन दवरुंक नाशिल्लो आनी आशिल्लोय जाल्यार ‘काळोबाजारी’ तो सगळो बँकांनी धुकलून कायदेशीर करून घेवपाक यशस्वी थारले, असो जाता.
तंत्रगिन्यानाच्या डिजीटल युगांत ‘काळोबाजारी’ आपलें काळें धन परदेशांत बनावट (शेल) कंपनीं स्थापून गुंतयतात हें पात्रावांक कळ्ळें ना कशें? विमुद्रीकरणाक लागून धंदे बसले, बेरोजगारी वाडली. अर्थव्यवस्था गळसणली. नोटो बदलून घेवपाक बँका मुखार, दुडू काडपाक एटीएम मुखार वराचीं वरां रांगेंत उबे राविल्ल्यांतले कांय जाण थंयच सोंपले.
फकत सरकार, कायदेमंडळांच न्हय, तर तुघलकी निर्णय न्यायसंस्थाय दिवपाक शकतात. सर्वोच्च न्यायालया मुखार केरळांतल्या रस्ताद सुण्यांच्या उपद्रवा संबंदीचे केशीचे सुनावणे वेळार पीठासीन न्यायाधीशान म्हणलें, की भटके सुणे कोणाकूय घांस मारीत जाल्यार ताका खावपाक घालतल्यांक जापसालदार धरचे आनी तांचे कडल्यान दोतोर- वखदांचो दुडू वसूल जावचो. हाडाचो सापळो जाल्ल्या सुण्यांक चार घास घालून जिवे दवरप हो तर खरो मनीसधर्म. भटक्या सुण्यांक उपाशी दवरून मारपाची अप्रत्यक्ष शिफारस ह्या निर्णयांतल्यान न्यायाधीश करता अशें दिसता. ताचे परस भटक्या सुण्यांक आसरो, राखण, जेवण- खाण आनी रॅबीजा आड वासिनां दिवन जगोवपाची जापसालदारी सरकाराची अशें मत तांणी उक्तावपाचे. सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश कायदेपंडीत आसात हातूंत दुबाव ना, पूण अशा निर्णयाक लागून काय जाण ‘माय लॉर्ड’ म्हणोवन घेवपाचे योग्यतेचे उरनात.
गेल्या सप्तकांत गोंयच्या येरादारी मंत्र्यान तुघलकी झलक दाखयली. बारांत पिवन टायट जाल्ल्यांक घरा पावोवपाची जापसालदारकी बार धनयाची आनी तशी कायदेशीर तरतूद करतले अशें तांणी म्हणलां. गोंयकार देसेंतपणान झेपता तितलो ‘डोस’ घेतले उपरांत कुस मारतात, सोऱ्याचे नशेक लागून गोंयकारान अपघात केल्ल्याचीं प्रकरणां अपवादात्मक आसतलीं, हें तांकां खबर आसपाचें. पर्यटक मात गोंयांत पावना फुडें सोरो ढोसपाक लागतात. बाब सरदेसायान विधानसभेंत म्हायती साझी केल्ले प्रमाण, सोऱ्याच्या दरांत गोंय आनी इतर राज्यांत व्हडलोसो फरक उरिल्लो ना खरो, पूण गोंयांत रस्त्यार, न्हंयेचे देगेर, वेळेर, दर्यांत उदकांत न्हातना पिवपाची ‘फॅसिलिटी’ उपलब्ध आसा, ती हेर राज्यांत मेळना हो मुखेल फरक. तर्र जाल्ले अवस्थेंत भोंवडेकारांनी वाहनां चलयतकीर अपघात घडटात.
सरकार कायदे करपाक गेल्यार खूबशे वेव्हारीक प्रस्न उप्रासतले. बेबद्यांक घरा पावोवपाची जापसालदारकी कायद्यान बारमालकाच्या हड्ड्यार मारली जाल्यार सगळे विना टेंन्शन टायट जायसर पियेत बसपाक मेकळे. भायर पियेल्ले घरा वच्च्या वेळार बार धनयाच्या खुस्तार ‘लिफ्ट’ मेळोवपाक मुद्दाम बार्रांत पिवपाक बसतले. समजा, मडगांव राबित्याक आशिल्ले जर पणजेंतल्या बारांत ‘कुरकुरीत’ जाले तर तांकां बारधनयान मडगांवा पावोवप म्हळ्यार बारधनी पार्ट टायम ट्रॅव्हल एजंट जावचो पडलो. तशें जाल्यार हाचे फुडें ताका आधार कार्डां तपासून बार्रा लागीं राबितो आशिल्ल्यांकूच सोरो विकचो पडटलो. मुसलमान भाजी विकप्यांनी वाठारांत येवचें न्हय हे खातीर आधार कार्डां तपासपाची पद्दत दिल्लींतल्या हिंदू भोवसंख्यांक वस्तींनी सुरू जाल्या. बेबद्यांच्या प्रवासाचो खर्च बारधनयान फारीक करप म्हळ्यार बार्रां चलोवप, हो धंदो कमी आनी समाजसेवेचो प्रकार चड जावन उरतलो.
हाचेर बऱ्यांतलो बरो तोडगो म्हळ्यार शाळेंतल्यान विद्यार्थ्यांक घरा पावोवपी बालरथाचे धर्तेचेर बेबद्यांक घरा पावोवपाक राज्यांत ‘बेवडा रथ’ सुरू करपाचो निर्णय घेवपाचो. ‘बेवडों का साथ, पर्यटन का विकास !’ सोरो पियेवन अपघात केल्यार बारधनी जापसालदार तर त्या न्यायान रस्त्या वयल्या फोंडकुलांक लागून अपघात जातकच पियेनाशिल्ल्यांची तकली फुट्टा, हात -पांय मोडटात तेन्ना येरादारी मंत्री, बांदकाम मंत्री आनी रस्ते बांदपा खातीर कर वसूलपी सरकाराक जापसालदार कित्याक धरचें न्हय?
तुघलक खूब शिकिल्लो खरो, पूण ताका समजीकाय नाशिल्ली. हांगां समजीकाय ना आनी सारकें शिक्षणूय ना, ही आमच्या आयच्या फुडाऱ्यांची परिस्थिती.

दीपक लाड
पर्वरी