भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सगलो गांव तांकां ‘माकडमारे वा वानरमारे’ म्हूण वळखतात. लांब- रुंद, पूण रंग- रुपान काळे- सावळे. दिसभर तोंडांत तंबाखु, खावचे पान ना जाल्यार गांवठी विडयो, आंगार म्हेळे कपडे, पांयांत व्हाण ना, मनांत आयलेच जाल्यार न्हाले अशी तांची वळख.
कांय वर्सां पयलीं आमच्या निरंकाल गांवाच्या भायर, एके पाचवेचार दोंगुर्लेचेर तांच्या लोकांनी, कर्नाटकांतल्यान येवन राबितो केलो. कालांतरान ते हांगा सरलेच जावन बसले. मल्लांच्या ना जाल्यार चुट्टांच्या खोपींनी ते आपलो संवसार मांडतात. लायट ना, जेवपा- पिवपाक नितळ उदक ना, संडासाची तजविज ना आनी अशे आवतिकायेंत ते आपली जीण धुकलतात.
56 वर्सां उपरांत राज्यकर्त्यांक तांची याद वा किव म्हणूया आयली आनी तांतल्या 42 वानरमार्या लोकांनी आपले जिणेंत पयलेच फावट 2019 वर्साचे वेचणुकेंत मतदान केलें.
ह्या समाजाचीं थोडीं बायलां दादल्यांच्या पावलार पावल दवरून सोरो, तंबाखु खावपाच्या वेसनांत गुरफटिल्लीं पळोवपाक मेळटात. कुळागरांनी, भाटा- बेसांनी माकड, खेती जेन्ना तयार जाल्ल्या पिकाची नासधुस करतात, तेन्ना गांवचे लोक ह्या लोकांक घेवन तांचो बंदोबस्त करतात. तांचे कडे भाले आसतात आनी ताजो उपेग ते जनावरांक मारपाक करतात. म्हणूनच तांकां ‘माकड- मारे’ अशें नांव पडलां.
माकड, खेती हांचे बरोबरच ते लोक सोंशे, साळिंदर, मोर, गार, रानदुकर हांच्याय कांसाक (रातचें रानवटी जनावरांक दिपकावन तांची शिकार करप) वतात. दुसरे दीस थारलेल्या, वळखीच्या लोकांकूच हे शागुतेचो वांटो पावता. रानदुकर रातयां कासाक लागलो म्हूण कळत जाल्यार, कितलेय दुडु मोडुन रानदुकराची ‘शागोती’ व्हरपी लोक सरभोंवतणी आसतात. पूण तांचे रानवटी जिणेची खरी वळख अळंब्या दिसांनी दिसून येता. रानांरांनानी वचपी पांयवांटो तांकां सदच्योच आनी संवयेच्यो जाल्ल्यात. खंयच्या दोंगरार वा दोंगुर्लेचेर कितलीं अळबीं आसांत आनी खंयच्या फोगार तांकां कितलीं अळंबी येवंक शकतात, हाचो पुराय अदमास तांकां आसता. रोयणी- रोयणीचो (मराठींत ताका वारुळ म्हण्टात) हिशोब तांकां तोंडपाठ आसता.
माकडमारे केन्नाच एकटे- दुकटे कामाक वचनात. तांचो सात- आठ जाणांचो पंगड आसता. उसाची बागायत, मळपाक, लुवपाक, काजू बागायत निवळ करपाचें काम हे लोक पंगडांनी करतात. दिसभर, कोण कामांक आपयता तांगेर राब- राब राबप आनी तिनसांना नाचण्याची भाकरी नाजाल्यार पेज जेवन सैमाच्या गोपांत हुस्क्या मेकळो डाराडुर न्हिदप, हेंच तांचें जिणें…..
माकडमारे ही आदिवासी जमात, मुखेल प्रवाहा पसून शेंकड्यांनी मैल पयस आसा. 4 जी, 5 जीच्या युगांत, तांची जीण लागींच्यान पळयत जाल्यार तकलेंत झिणझिणें आयले बगर रावचे नात. केन्ना येतली काय ही कश्टकरी जमात जिणेच्या मुख्य प्रवाहांत? तांच्याच (आनी आमच्याय) हातांत तें आसा.
एकनाथ सामंत
9226219723
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
