तमसो मा ज्योतिर्गमय….

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

वीज ही आतां दिसपट्टी गरज जाल्या. आळस केल्यार पर्यटन, उद्देग, मनोरंजन, शिक्षण, भलायकी आनी…..

एका काळार रातभर लायट गेल्यार व्हडलेशें कांय दिसनाशिल्लें. मात, आतां अर्द वर लायट गेल्यार सगलेच कासावीस जातात. कारण आमी अवलंबून आसात, तीं सगलींच उपकरणां लायटीचेर चलतात. टीव्ही, फॅन, मिक्सर, एसी, गिझर आसाच, वांगडा मोबायल फोन, संगणकूय. इलेक्ट्रीक वाहनां वाडपाक लागल्यांत. देखून लायट आमकां सामकी गरजेचीं. आमी स्वता लायट तयार करीनात. म्हणटकच शेजराच्यान ती घेवची पडटा. गोंयान 2019-20 त 3979.8 एम. केडब्ल्यूएच लायट वापरल्या…. आनी ही तान कशीच उणी जायना. वाडतूच आसा. तीन दिसां पयलीं सत्तरींतल्या वांत्यां गांवांत दनपरां गेल्ली लायट दुसरे दीस आयली. केबलांत फाॅल्ट आशिल्लो. तो सोदून दुरुस्त करपाक वेळ लागलो. तोक्ते मोड आयिल्लें तेन्ना एक ते पांच दीस लागिल्ले वीजपुरवण जाग्यार पडपाक!! लायटीची वाडटी गरज भागोवपाक ना आमचे कडेन जादा वीज, ना यंत्रणा. अचकीत कितें जाल्यार काळोख पयस करपाक दुसरे कडल्यान वीज पुरवण करपाक वेगळी लायन ना. आनी आसल्यारूच तिचें वजें घेवपी यंत्रणा खंय आसा? हाचेर उपाय, मेळटा थंयच्यान लायट घेवप वा स्वताची तयार करप.
गोंयाक पश्चिम ग्रीडांतल्यान 400 केव्ही (कोल्हापूर- म्हापशें) आनी दक्षीणेंत 220 केव्हीची सिंगल लायन वीज पुरवण करता. तीय कांय वेळार सारकी जायना वा राज्यांत वापर वाडलो काय खेडेगांवांनी लायट जीव सोडटा. केबलांनी इबाड जाल्ल्यान ती गेल्या काय मुद्दाम लायट काडल्या, तें कोणाक कळटलें? हालीं पयस एक गडगड मारलो काय लायट आंग काडटा आनी नाच्च जाता. ती पावस वचून वरभर जालें काय येता. हाचे मुखार वर्साचे बाराय म्हयने आनी 24 वरां लायट जाय पडटली, हें आमी विसरूंक फावना. कारण गोंय हें पर्यटन राज्य. सध्या 80 लाखांच्या आसपास पर्यटक येतात. आतां बाराय म्हयने पर्यटक येतात. आॅक्टोबर ते डिसेंबर मेरेन पर्यटकांचो आंकडो मळबाक तेंकता. मागीर साधनसुविधेचेर भार. तातूंत लायटूय येता. हाॅटेलांनी रांदप, जेवप, नायट टुरिझम….. पावला पावलार लायट. आतां पर्यटक गांवांनी पसून रावपाक लागल्यात. अशा वेळार लायट पीकपीक जावपाक लागली जाल्यार ताचो पर्यटनाचेर थेट परिणाम जातलो, हें कोणूय सांगतलो. बरें, लायटीची शाश्वती ना म्हूण हाॅटेलांच न्हय तर सगल्याच वेवसायिकांनी डिझेलाचेर चलपी जनरेटर घेतल्यात. डिझेलाचेर पयशे खर्च करचे पडटातूच, वयर आवाजाचें प्रदूशण जाता. तेन्ना 24 वरां लायट मेळची म्हूण वीज उपकेंद्रां वाडोवंक जाय. वीज पुरवण यंत्रणेचे नवें जाळें विणपाक जाय.
सौर उर्जा हो आनीक एक बरो उपाय. आतां घराघरांचेर सौर उर्जेचे पॅनल दिसतात. मात ही सुविधा फक्त उदक तापोवपा खातीर वापरतात. कर्नाटकांतल्या कोप्पल (गोंयां सावन 275 किमी) हांगा सौर उर्जा प्रकल्प येता. 2500 मेगाव्हॅट वीज थंय तयार जातली. योग्य नियोजन केलें जाल्यार ती लायट गोंयांत हाडूं येता. ते खातीर पुरवण यंत्रणा जाय. हें जालें जाल्यार हजार- देड हजार मेगावॅट लायट हाडूं येता. 1 मेगावॅट वरां (एमडब्ल्यूएच) म्हणल्यार 1000 किलोवॅट वरां (केडब्ल्यूएच)…. हें प्रत्यक्षांत आयलें जाल्यार गोंयांक 24 वरां लायट मेळटली.
फक्त पर्यटन मळाकूच न्हय, तर उद्देगांकूय 24 वरां लायट जाय. कारण लायट वचप वा शटडावन म्हणल्यार उद्देगांची कंबर मोडप. आयज गोंयचे उद्देजक 24 वरां वीज पुरवण मागतात, ते तेच खातीर. सध्याच्यो वीज साधनसुविधा (उपकेंद्रां, ट्रान्स्फाॅर्मर, सरयो, केबल, फ्यूज… आनी हेर सगलें) विजेचें चड वजें घेवपाक शकनात. कारण तांची तितली तांकूच ना. मात्शी व्हाॅल्टेज वाडली काय यंत्रणा मान उडयता. उत्तर गोंय पश्चिम ग्रीडा कडेन जोडलां. थंय व्हडलीशी समस्या ना, मात दक्षीण ग्रीडाक जोडिल्ली 220 केव्हीची लायन अदीं मदीं लकणी घेता. ही लायन तांत्रिक आनी पर्यावरण कारणांक लागून अपग्रेड करपाक मेळना. बरें करपाचें थारायलें जाल्यार पुराय वीजपुरवण बंद दवरची पडटली. पर्यावरणाचोय नाश जातलो. एकसुरो उपाय म्हणल्यार पर्यावरणाचें कमीत कमी लुकसाण करून (झाडां हुमटून दुसरे कडेन लाव येतात) नवी लायन पयलीं घालप.
गोंयाक फुडल्या पांच वर्सांनी हजार- देड हजार मेगावॅट वीज लागतलीच, अशें गृहीत धरून पावलां उडोवचीं पडटलीं. वीज ही आतां दिसपट्टी गरज जाल्या. आळस केल्यार पर्यटन, उद्देग, मनोरंजन, शिक्षण, भलायकी आनी….. सगल्याच मळांचेर परिणाम जातलो. कारण, आयज वीज म्हणल्यार मनशाच्या शिरंतरांनी घोळपी रक्त जालां. ताका आडमेळीं येवप म्हणल्यार जिवितांत सांसणाचो काळोख! तेन्ना जाता तितले बेगीन, तमसो मा ज्योतिर्गमय….