भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सप्टेंबर म्हयनो हो फाटीकण्याचे दुखापतीच्या दिव्यांगाचो जागरूकताय म्हयनो म्हणून पाळटात. आमच्या देशांतल्या दिव्यांग हक्क कायदो 2016 सकला ज्यो 21 दिव्यांग तरा दिल्यात तातूंतली ही एक.
जायते फावटी दिव्यांगां विशीं तरणाट्या वर्गा मदीं असंवेदना दिसता. हाचें कारण म्हणल्यार आमच्या रासवळ विचार पद्दतींत दिव्यांग हे ‘ते’ दुर्बळ आनी ‘आमी’ म्हणल्यार सक्षम लोक. पूण हे विचारसरणेचे लोक एक गजाल विसरतात, ती म्हणचे खंयच्याय खिणाक कोणय सक्षम मनीस रस्त्या वयल्या एक्सिडॅण्टांत जावं वा कसल्याय हेर तरेच्या अपघातांत सांपडून आपलो फाटीकणो दुखावप सारक्या गजालीचो शिकार जावंक शकता आनी कायम दिव्यांग म्हणून व्हिलचॅरांत येवंक शकता. देखून समाजांत दिव्यांगां विशीं सहसंवेदना आनी सर्वसमावेशकता भावना म्हत्वाच्यो.
फाटीकण्याची दुखापत हें दिव्यांगपण रस्तो अपघात, उंचाये वयल्यान पडप, उद्देगीक अपघात, खेळांतली दुखापत, जीव दिवपाचो यत्न, लायटीचे शॉक अशा तरेकवार कारणांनी जावंक शकता. आमच्या देशांत हें प्रमाण दर दशलक्ष लोकां फाटल्यान 236 आनी म्हयन्याक सरासरी 8-10 केशी अशें मानतात. आमच्या देशांत दशलक्ष वयर अशे लोक आसात जांचो आसपाव ह्या दिव्यांग प्रकारांत जाता आनी वर्साक हजारांनी तातूंत आसपावतात. एका पळोवणे प्रमाण वर्साक 20 हजार लोक फाटीकण्या दुखापतीचे शिकार थारतात. म्हणचेच ह्या दिव्यांगाचें प्रमाण मतींत घेतल्यार तें मल्टीपल स्क्लॅरोसीस, थालसेमिया आनी मस्क्युलर डिस्ट्रॉफी ह्या तिनूय दिव्यांगांच्या एकवटीत मनशां परस चड. सद्याच्या दिव्यांग हक्क कायदो 2016 चे वळेरेंत फाटीकण्या दुखापत मल्टीपल डिसेबिलिटीज वा लोकोमोटर डिसेबिलिटीज सकला घालां. पूण ताचें वाढीव प्रमाण पळयल्यार ताका स्वतंत्र दिव्यांगत्व म्हणून वळेरेंत सुवात जाय आनी ते प्रमाण सुविधा, वैजकी आदार, सबळीकरण आदी गजाली फावो जावंक जाय अशी मागणी जाता. ह्या दिव्यांगाचो बादीकार जाल्ले सुमार 15 लाख लोक देशांत आसात हें लक्षांत घेवन सरकारान हे गजालीचेर विचार करून अन्याय पयस करूंक फावो अशी मागणी ह्या वाठारांतल्यान जायत आसता.
ह्या दुखापतीचें स्वरूप कशें आसता? हे दुखापतींत फाटीकण्या वांगडा आमचे कुडीचे कार्यकुशलतायेंत ताप्तुरतो वा कायम इबाड येवन स्नायू, अवयवांची असंवेदनशीलताय जावं येता. तांतल्यान संवेदना उण्यो जावप, हालचाल करपाक मर्यादा येवप, शक्ती उणी जावप आनी जायते कडेन चलतो – फिरतो मनीस व्हीलचेरांत वचपाची शक्यता आसता. फाटीकण्याक प्रत्यक्ष खंय मार बसला आनी हे दुखापतीचें गंभीरपण/खरपण हाचेर ताच्या फुडाराचें भवितव्य निंबून आसता.
कायम फाटीकण्या दुखापतीच्या दिव्यांगांक खुबूच काळजी घेवपाची गरज आसता. तांकां व्हीलचेरांत बसोवप, हालोवप, गाडयेंत बसोवप, भायर काडून व्हीलचेरांत बसोवप ह्यो गजाली करपाक प्रशिक्षण आशिल्लो सेवाकरी वा घरचो मनीस जाय. कारण ह्या मनशांक पॅरॅलेसीस, तकलेंत दुखप, फाट वा मान दुखप, हात-पांय हालोवपाक अडचणी येवप ह्यो गजाली घडूं येतात. कांय जाणांक मुतपाक पिशवी लागप, संडास जावंक अडचणी जावप, उस्वास घेवपाक अडचण जावप, लैंगीक प्रक्रियेंत अडचण येवप अश्यो गजाली घडूं येतात.
ह्या मनशांक फिजियो थॅरोपी, तांकां कितेंय कार्यकुशळटाय शिकोवन उत्पादक दवरप खूब म्हत्वाचें. जायते फावटी काल पयर धांवपी-फिरपी व्यक्ती, तरणाटे फाटीकण्या दुयेंसान दिव्यांग जाता तेन्ना तांकां निर्शेणी येवप हें स्वाभावीक आसता. अशा वेळार तांकां मनसल्लागार सेवा दिवप, तांकां समाजीक आनी भावनीक आदार दिवप अश्यो गजाली खूब म्हत्वाच्यो थारतात. ताचेच वांगडा तांकां फिजियोथॅरापी सेवा दिवप खूब गरजेचें आसता. आयज वेगान फुडें वचपी तंत्रज्ञानाच्या नाड्यार तांकां उपयुक्त अशी एसीस्टीव टॅक्नोलॉजीचीं साधनां उपलब्ध जायत आसात. पूण गरिबांक हें परवडना. ताचे पासत गरज थंय सरकार, दिव्यांग यंत्रणा आनी दिव्यांगा पासत वावुरपी समाज संघटणांनी हातूंत फुडाकार घेवन तांकां मदत करूंक जाय.
आमच्या गोंयांत अशे दिव्यांग आसात. तातूंत ताळगांवां हांगा रावपी लॉयड फर्नांडीस हो तरणाटो व्हीलचेरांत वावुरता. लॉयड 2016 वर्सा 29 वर्सांचो सामको एक्टीव तरणाटो आसलो. खेळगडोय आसलो. ताका सांखळे एका मोटरसायकलीर फाटल्यान बसून प्रवास करतना अपघात जावन तो फाटीकण्याचो दुयेंती जालो. लॉयडान धीर सोडूंक ना. ताचे कुटुंबीय ताच्या सामके फाटल्यान उबे रावले. ताची बायल स्टॅफनी पणजेच्या डॉन बॉस्को शाळेंत शिकयता आनी घोवाचें सगळें करता. ताका गाडयेन हाडप-व्हरप ती आपुणूच करता. लॉयडान सुरवेची निर्शेणी भायर मारली आनी फाटल्या कांय वर्सांनी ताणें टेबल-टेनीस खेळ परतून स्टार्ट करून सद्या तो देशांतल्या व्हीलचेर प्रकारांतल्या सर्तींतलो रुप्या पदक जोडपी चॅम्पियन जाला. तो आपल्या कुटुंबीय आनी इश्ट मित्रांच्या आदारान भायल्या देशांतय टेबल-टेनीस खेळपाक वता.
“फाटीकण्या दिव्यांगपण म्हळ्यार आयुश्याची अखेर न्ही. फुडें खूब व्हडलो नवो प्रवास आसा. कशेंच सोडून दिवनाकात. दर एक दीस हें एक नवें आव्हान धरून जगत फुडें वचपाचें. सरभोंवतणी सदांच सकारात्मक मनशां मदीं वावरात.” लॉयडान सप्टेंबर ह्या ‘स्पायनल कॉर्ड इंज्युरी’ जागृतायेच्या म्हयन्याच्या निमतान उलयतना सांगलें.
प्रकाश वामन कामत
9422443093
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
