ग्रामीण अस्तुरेक बळगें दितना

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

उद्येजक, वेवसाय करतल्यांच्यो संघटना आसात, तांणीय अस्तुरेक मानाची सुवात दिवचीच, त्याभायर तिका राजकारण, शिक्षण, उद्येगीक फुडारा खातीर एकवट घडोवपाक संद दिवची.

सत्तरी ते काणकोण मेरेनच्या आप मजत पंगडांचे अस्तुरेक एकठांय हाडपी प्रदर्शनांतल्यान गोंयची अस्तुरी बदलता, हाची
गवाय मेळ्ळी. गांवगिऱ्या वाठारांतल्यान पणजे येवप कदंब येरादारी म्हामंडळान सोपें केलें. हालीं आपल्यो गाड्यो घेवन अस्तुऱ्यो रातीं उसरां मेरेन गोंयच्या कोनशा-कोनशांनी भोंवतात. शिक्षणान अस्तुरेच्या जिवीतात क्रांती केल्या, शिक्षणच तिका बळगें दिता, शिक्षणांतल्यान व्हड जातना ती आपसुकच उदरगतीक बळ दिता, परंपरा थंयच फाटीं पडटात. आप मजत गटाचे अस्तुरे वांगडा तिच्या घरांतले भाव, घरकार दिसतात तेन्ना ती आनीक बळिश्ट जावंक शकता हाची जाणवीकाय ग्रामीण विकास यंत्रणेन घडोवन हाडिल्ल्या ‘सरस’ प्रदर्शनान करून दिली.
ग्रामीण विकास यंत्रणेक व्हड आदार दिवपी, गांवगिऱ्या वाठारांत वचून अस्तुरेच्या आंगांतले गुण, कुशळटाय सोदून काडपाचो वावर आशाताई सावर्डेकार हाणीं केला. आयजय त्यो कार्यमग्न आसतात, एक निर्भय सरकारी अधिकारी कशी आसची, हाची देख तांचे कडल्यान घेवची. आशाताईंनी वीणकाम, शिवणकामाक तेंको दिवन आनी अस्तुऱ्यांचे आप मजत पंगड घडोवन गोंयांक उदरगतीची नवी वाट दाखयली. एके अस्तुरेची उदरगत म्हळ्ळ्यार राज्याची, देसाची प्रगती हें सांगणेचे राष्ट्रपिता महात्मा गांधी, पंडित जवाहरलाल नेहरु आशिल्ले. तीच वाट म्हत्त्वाची.
सरस प्रदर्शनातलें वीणकाम मुखेल करून क्रोशेकाम बारीकसाणेन पळयतना तें मोपा विमानतळा वेल्यान देसाच्या सगल्या राज्यांनी पावोवपा खातीर सरकारान येत्न करचे, अशें अस्तुरेक दिसतलेंच. फकत वीणकाम, शिवणकामच न्हय जाल्यार नाचण्याचें सत्व, भिंण्णांचें, आवाळ्याचें सरबत आनी त्या सरबतांतल्यान घडिल्लीं नवीं सरबतां विमानतळाचेर वा लागसारच्या केंद्रांनीं मेळ्ळ्यार गिरायक कित्याक मेळचें ना? लाडू, चकऱ्यो, कापां, चिवडो, शेव ह्या खाणांनीय बदल जाल्यात, गोंयकारांनीय ते आपणायल्यात, पूण लाडू, चिवड्या परस पावभाजी, भेळ संस्कृतायेच्या स्टाॅलांनी ‘सरस’ प्रदर्शनाक आयिल्ल्यांक आपले वटेन व्हेलें. घरकान्नीची मजत घेवन गोंयच्या दादल्यांनी केटरिंग वेवसाय उबारल्यात, केटरर्स एकठांय येवन भासाभासेंतल्यान नवनिर्मणेची पावलां मारपाचें थारायल्यार अन्न प्रक्रिया उद्येगांत गोंय क्रांती करपाक शकता.
नवो मोपा विमानतळ गोंयांत येता म्हणून कळटकच पुण्यांतल्या चितळे हांचेच न्हय जाल्यार हेर राज्यांतल्या खाणां- जेवणांतल्या उद्येजकांनी, हाॅटेलवाल्यांनी गोंयांत आऊटलेटस सुरू केल्यांत. पॅकिंग बदलून चितळे चकऱ्यो, बाकरवड्योच न्हय जाल्यार भेळेची चाॅकलेट गोंयकारां मेरेन पावयल्यार गोंयचे अस्तुरेन आदले वरी केल्लीं खाणां तरणाट्यांक आवडटलीं? रुचीक खाणां, भांगरा वस्ती करपाक अस्तुरेक प्रशिक्षण दिवपाक ग्रामीण विकास यंत्रणेक कामाक लागचें पडटलें. दीस रात फ्रेश फुडस (ताजें खाण, अन्न) पुरवण करपी संस्कृताये कडेन व्हरपाक घरकारांनी घरकान्नीक वा घरकान्नीन घरकाराक आप मजत गटां बराबर घेवचें पडटलें. आप मजत गटाची व्याख्या बदलपाचेर गोंय सरकारान विचार करपाक हरकत ना.
ग्रामीण वाठारांक उंचेल्या शिक्षणाची वेगळी वाट दाखोवपा पासत गांवांतल्या लोकांक विश्वासांत घेवन, तांचे मानसिकतेचो अभ्यास करून फुडें गेल्यार विरोध कोण करतलो? शारांच्या लागसार गांवगिरी जीण साप्प ना अशें न्हय, पयलींच्या गांविगिऱ्या वाठारांनीय उदरगत जाल्ल्यान लोकवस्ती वाडपाक लागल्या, थळाव्यां वांगडा भायलेय आयल्यात. अशे वेळार जाय तितल्यो साधनसुविधा (उदक, वीज, रस्ते, राबितो, शिक्षण) आसात? आसा त्या साधनसुविधांचेर ताण पडटा? उदक, विजे पासत नागरिकांचे खरेंच हाल जातात? हें समजून घेतल्यार सरकारी येवजणी नव्या रुपांत हाडपाक बळ मेळटलें. अस्तुरी ही शार, ग्रामीण समाजाची मुखेल घटक. ती आंदोलनांत, प्रदर्शनात व्हडा संख्येन वांटो घेता तेन्ना तिका भायलो संवसारय दिसता. शिक्षण आसा, पूण खाणां- जेवणाचो दर्जो वाडोवपाक तिका प्रशिक्षण मेळप गरजेचें. प्रशिक्षणाक आयिल्ल्या अस्तुरेची जतनाय घेवप, अर्थकारणाचे सगले मार्ग दाखोवन स्वयंपूर्ण करप म्हळ्ळ्यारच एका दिसा भितर ती सबळ जातली, अशें न्हय. सबळीकरणांतल्यान ती फुडें सरल्याच पूण तिचे खातीर ज्यो येवजणी आसात त्यो उण्यो पडटात. तिका मळबांत उडणां मारपाक बळ दितना शिक्षण, वेवसाय, उद्येग हीच मोख तिचे मुखार, सरकारा मुखारय आसपाक जाय. अस्तुरेच्या उंचेल्या शिक्षणा पासत नवी येवजण जावचीच, एकादरेक तीस- पस्तीस वर्सा उपरांतय शिक्षण घेवचें दिसलें जाल्यार ते खातीरय उर्बा दिवपाची तजवीज जावची. उद्येजक, वेवसाय करतल्यांच्यो संघटना आसात, तांणीय अस्तुरेक मानाची सुवात दिवचीच, त्याभायर तिका राजकारण, शिक्षण, उद्येगीक फुडारा खातीर एकवट घडोवपाक संद दिवची.
ग्रामीण अस्तुरेक बळगें दितना सैमा सांगात, कोयर वेवस्थापनातय ती आशिल्ली हें सरकारान मतींत घेवचें. शेतांत, बाजारांत गोंयच्यो बायलो आदीं सावन दिसताल्यो, स्वयंपूर्णतेंत ती कितली आसा? सरकारी अधिकारी पदा वयले अस्तुरेक स्वयंपूर्ण येवजण आवडटा? शाळांनी भुरग्यांक मेळपी आहार सुदारपाक गावांतल्या शाळांनी वचून, वावरांत घुस्पून घेवन गांव शाराचे बराबरीन हाडपा खातीर ती येत्न करूंक शकतली? गोंयचो अंदूचो अर्थसंकल्प मांडटना तिचें स्वावलंबन, तिचें सक्षमीकरण म्हळ्ळ्यारच तिचें अर्थकारण ह्या विषयाचेर सरकारांतल्या अस्तुरे कडेन भासाभास जायत व्हय? तिका गांवगिऱ्या वाठारांनी धाडून थंयच्या अस्तुरेचीं आडमेळीं सोदपाचे येत्न जायत? सरस प्रदर्शनात वेगळेच पद्धतीन रोपां लावपी अस्तुरी पयलेच फावट दिसली. दिवचल, कुंभारजुव्यां, पर्यें, पेडणे, शिवोली, ताळगांव, मडगाव, फातोर्ड्या, काणकोण सावन आयिल्ल्या अस्तुरेक त्रास जाल्यात ते कळटाले. उकडे तांदुळ ती सवाय विकताली, माडयो, कुंवाळ्याचीं कापां म्हारग कित्याक? ग्रामीण विकास यंत्रणेच्या अधिकाऱ्यांनी प्रदर्शनात वांटेकार जाल्ल्या अस्तुरे कडेन उलोवन तांच्या प्रश्नांचो अभ्यास केल्लो आसत जाल्यार तो सरकारा मुखार दवरपाक जाय. ग्रामीण बायलांची उत्पादना भलायकेक बरीं आसात? ताणीं खाणां करपाक तेल कसलें वापरलां? साकर, गोड चड कितें वापरतात? हें अधिकाऱ्यांक कळ्ळां? सरस प्रदर्शनां व्हडा शाराच्या लागसल्ल्या उक्त्या सुवातींनी जावचींच, सगल्या बसस्डँटारय आप मजत गटांक सुवात दिवची. फ्रेश फुड्सची पुरवण करपाक लागपी साधनांय दिवपा पासत येवजण आसची. सरस प्रदर्शनांत कांय आप मजत गट शाणे जाल्यात. ताणीं खाणांचो पावंडो सुदारलाच, तेल कसलें वापरलां ताचेय तक्ते लायिल्ले दिसले. गरज आसा खाणां जेवणांतय प्रमाणीकरण येवपाची, एकसारकेपण पयस करपाचो आरंभ जावचो, अस्तुरेच्या विकासा खातीर तीच दिका आसची.

सुहासिनी प्रभुगावकर
9881099260