कश्मीर की कली शर्मिला टागोर

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

निर्मात्याक फोन करून बिकनीतले सगले पोस्टर बेगोबेग काडून उडोवपाची विनवणी केली. ताणें तें मान्य केलें आनी ‘एन इव्हनिंग इन पॅरिस’ ह्या सिनेमाचे पोस्टर शारांतल्यान काडले.

हिंदी सिनेसृश्टींत आदल्या तेपार बायलांचे न्हेसपाचेर समाजीक नदरेन बंधनां आसतालीं. देखून भोवतेक अभिनेत्रींचें न्हेसण हें साडीच आसतालें. त्या काळांत काळा परस खूब फुडें वचून प्रतिभा, सोबीतकाय हांचो मेळ घालून सिनेमांत बिकिनी घालून काम करपी एक अभिनेत्री म्हणल्यार शर्मिला टागोर. शर्मिलाचो जल्म 8 डिसेंबर 1944 दिसा उत्तर प्रदेशांतल्या कानपूर शारांत जालो. नोबेल पुरस्कार जैतिवंत गुरुदेव रवींद्रनाथ टागोर, चित्रकार गगनेंद्रनाथ टागोर, अबनीद्रनाथ टागोर, सिनेमाची पयली नायिका देविका रानी हांच्या घराण्यां कडेन संबंद आशिल्लो शर्मिलाचो बाप्पूय गितींद्रनाथ हो ब्रिटीश इंडिया कॉर्पोरेशनांत मुखेल सर वेवस्थापक आशिल्लो. शर्मिलाक साहित्य, संगीत, कलेचें दायज घरच्यां कडल्यान मेळिल्लो. शर्मिला तीन भयणी मदली व्हडली. तिची धाकटी भयण ओएंड्रिला ही ‘काबुलीवाला’ (1957) ह्या चित्रपटांत काम करपी टागोर घराण्यांतली पयली चली. दुसरी भयण रोमिला हिचें लग्न ब्रिटानियाचो अधिकारी आनी वेवसायीक निखिल सेन हांचे कडेन जालां. सेंट जोन्स डायसेशन स्कुलांत शिकपी शर्मिलाक ल्हानपणा सावन नाच-नाटकांची आवड आशिल्ली. भुरगेपणांतले एके कार्यावळी वेळार शर्मिलाक तेन्नाच्या प्रधानमंत्री जवाहरलाल नेहरूंच्या कोटांत गुलाब लावपाची संद मेळ्ळी. एक दीस फिल्म निर्मातो सत्यजीत रे शर्मिला टागोराचो शाळेंतल्यान फाटलाव करीत घरा पावले आनी तिच्या बापायक तांणी शर्मिलाक तांगेल्या फिल्मांत काम करपाक दिवपाची विनवणी
केली. त्या तेंपार बऱ्या कुटुंबांतल्या चलयांक सिनेमांत वचप कठीण आशिल्लें, पूण तिच्या बापायन रोखडोच सत्यजीत रे हांकां हयकार दिलो.
रे हांच्या ‘अपुर संसार’ (1959) ह्या बंगाली चित्रपटांतल्यान शर्मिलान पिरायेच्या 13 व्या वर्सा चित्रपट मळाचेर प्रवेश केलो. सुटयेच्या दिसांनी तांणी ह्या सिनेमाचें शूटिंग केलें, पूण शाळेच्या मुख्याध्यापकान ताका हरकत घेतली.13 वर्सां पिरायेच्या शर्मिलाचे अभिनयार सत्यजीत इतलो प्रभावित जालो की फुडें तांणी तिका ‘देवी’ ह्या सिनेमांत रोल दिलो. चित्रपटांत काम करीत राविल्ल्यान शर्मिलाच्या अभ्यासाचेर वायट परिणाम जावपाक लागलो. शाळेंत वचप कमी जाल्लेंच. ते भायर फिल्मांत काम करप वायट मानताले. देखून शाळेच्या मुख्याध्यापकान शर्मिलाक लागून हेर विद्यार्थ्यांचेर वायट परणाम जावपाक लागला अशें कारण सांगून तिका शाळा सोडपाक सांगलें.
बंगाली भाशेंतली शाळा सोडून तिणें सेंट लाॅरेटो इंग्लीश स्कुलांत प्रवेश घेतलो. इंग्लीश माध्यमांतल्या शाळेंत तेन्ना शिकप हें तिचे खातीर एक आव्हान आशिल्लें. उपरांत मुंबयचे कॉलेजींत प्रवेश घेतलो. तेन्ना कॉलेजीच्या प्राचार्यान तिका अभ्यास वा अभिनय दोन पर्याया मदलो एक वेंचपाक सांगले उपरांत शर्मिलान प्राचार्या कडेन वाद घालो, पूण ताका तें मान्य नाशिल्लें. तिडकल्या शर्मिलान प्राचार्याक रागान, ‘एक दीस इंग्लीश आनी इतिहास शिकतलेंच, पूण ताचे परसय व्हडलें कितें तरी साध्य करतलें.’ अशें सांगून आपलीं पुस्तकां तांच्या मेजार आपटिलीं आनी कॉलेजींतल्यान तडक भायर सरली.
6 बंगाली चित्रपटांनी काम केल्या उपरांत शर्मिलाक कश्मीर की कली (1964) हिंदी सिनेमांत शम्मी कपूर हांचे वांगडा चंपा ही भुमिका मेळ्ळी. गालांचेर खळी पडपी ही नाजूक, सोबीत चली सगल्यांक आवडली. मनभुलोवपी हांस्यान रसिकांलीं काळजां जिखून घेतलीं. तिका फुडें वक्त (1965), डाकघर (1965), अनुपमा (1966), देवर (1966), सावन की घटा (1966), ये रात फिर ना आएगी (1966) आनंदाश्रम अशे एका परस एक व्हडले सिनेमा मेळ्ळे. 1966 वर्सा फिल्मफेयर नेमाळ्याच्या कव्हर पेजी खातीर केल्ल्या फोटो शूटांत शर्मिलान बिकिनी घालून पोज दिल्ली. बिकिनी घालून पोज दिवपी ती पयली भारतीय अभिनेत्री. उपरांत रोखडीच 1967 वर्सा प्रदर्शीत जाल्ल्या ‘एन इव्हनिंग इन पॅरिस’ ह्या चित्रपटांतल्या एका गीतांत तिणें बिकिनी घाल्ली. पडद्याचेर बिकिनी घालून दिसपी शर्मिला पयली अभिनेत्री. अश्लीलताय पातळावन भारतीय संस्कृताय इबाडटा असो तिचेर लोक आरोप करपाक लागले. शर्मिलाच्या बिकिनी लुकाचेर संसदेंत लेगीत टिका जाली, पूण बिकिनी घालपाचो शर्मिलाक केन्नाच पश्चाताप जालो ना.
1965 वर्सा नवाब मंसूर पतोडी भारतीय क्रिकेट पंगडाचो कर्णधार आसतना शर्मिला ही त्या काळांतली लोकप्रीय अभिनेत्री आशिल्ली. मॅची उपरांतचे पार्टींत मंसूर आनी शर्मिला पयलेच खेपे मेळ्ळीं. नवाबाक शर्मिला आवडली आनी तिका प्रभावित करपा खातीर ताणें तिका भेट म्हणून 8 रेफ्रिजरेटर धाडले. हाचे उपरांत लेगीत शर्मिलान ताचो मोग मान्य केलो ना. एक फावट मंसूर अली खानान दोट्टी शेंकडो मारलो तेन्ना शर्मिलान फकत इश्टां मुखार दाखोवपा खातीर सादी मेसेज धाडून ताका परबीं दिलीं. फकत एकाच मेळपांत तांची इश्टागत सुरू जाली आनी मागीर तीं मोगांत पडलीं.
एक फावट पतोडी परदेशांत भोंवडेर वतालो तेन्ना शर्मिला पनवेलांत ‘अन इव्हनिंग इन पॅरिस’ ह्या सिनेमाचें चित्रीकरणाचे विसवाचे मजगतीं नवाबाक सोडपाक विमानतळार गेल्ली. उलयतना अचकित पतोडीन तिका परदेशांत वांगडा येता काय म्हूण विचारलें. शर्मिलान विचार करिनासतना हयकार दिलो. तेन्ना तिचे लागीं कांयच सामान नाशिल्लें. शर्मिलान हयकार दितकूच पतोडीन पयलीं आवयक हे विशीं म्हायती दिली. तीं दोगांय परदेशांत गेल्या उपरांत नेमाळ्यांनी आनी दिसाळ्यांनी ताचेर खूब चर्चा जाली. ‘एन इवनिंग इन पॅरिस’ सिनेमा प्रदर्शीत जावपाचो आशिल्लो आनी ताची प्रसिद्धी करपा खातीर ह्या सिनेमाचे जायते पोस्टर मुंबय शारभर लायिल्ले. पोस्टराचे शर्मिलाचो बिकिनींतलो फोटो आशिल्लो.
त्याच वेळार पतोडीली आवय साजिदा ही मुंबय शर्मीलाक मेळुंक येवपाची आशिल्ली. ती येवपाची खबर शर्मिलाक मेळ्ळी तेन्ना ती भियेली आनी निर्मात्याक फोन करून बिकनीतले सगले पोस्टर बेगोबेग काडून उडोवपाची विनवणी केली. ताणें तें मान्य केलें आनी ‘एन इव्हनिंग इन पॅरिस’ ह्या सिनेमाचे पोस्टर शारांतल्यान काडले. पतोडीन शर्मिलाक पॅरिसांत प्रोपोज केलें. जाप दिवचे बदला शर्मिलान ताचे मुखार एक अट घाली की तो मॅचींत फाटोफाट 3 सके मारल्यारूच लग्न जातली. मजा म्हणल्यार ताणें फुडलेच मॅचींत स सके मारले. 27 डिसेंबर 1968 दिसा दोगांयचें लग्न जालें. लग्ना उपरांत शर्मिलान इस्लाम धर्म आपणायलो आनी तिचें नांव बेगम आयेशा सुलतान जालें. बीना राय, डिंपल कापडिया, नीतू सिंग, बबिता ह्या सारक्या जायत्या अभिनेत्रींनी लग्न जाले उपरांत फिल्मां पासून पयस रावपाचो निर्णय घेतिल्लो. पूण शर्मिलान आवय जावन लेगीत सिनेमांत काम चालूच दवरलें. लग्न जाले उपरांत लेगीत तिणें आराधना, अमर प्रेम, आ गले लग जा, मौसम, चुपके चुपके अशे लोकप्रीय सिनेमा दिले. खासा करून ‘आराधना’ (1969) ह्या चित्रपटाक लागून शर्मिला टागोराक सुपरस्टाराचो दर्जो मेळ्ळो. ह्या सिनेमांत तिणें केल्ली एकल मातृत्वाची भुमिका आयज लेगीत लोकांक याद आसा. ह्याच सिनेमांतल्यान राजेश खन्ना आनी तिची जोडी लोकप्रीय जाली. ‘अमर प्रेम’ ह्या सिनेमांतल्या तिगेले संवादशैलीन भारतीय सिनेमांक एक नवो भावनीक आयाम दिलो.
शर्मिलाच्या मुखामळांत एके तरेचें सैमीक सौम्यपण आशिल्लें. उतरां नाशिल्ल्या दरेका प्रसंगाक अर्थ भरिल्या भशेन अभिव्यक्तीशील दोळे. त्या दोळ्यांनी केन्ना सोबीतकाय, केन्ना दुख्ख आनी केन्ना मोगाळ हट्ट हाचे भाव दिसतालें. एके मुलाखतींत शर्मिलान सांगिल्लें, लग्न जाले उपरांत तिणें कांयच सोडलें ना. मंसूर खूब उदारमतवादी आसा. तांचे वांगडा नवी संस्कृताय शिकली आनी नव्या प्रकारचो अणभव मेळयलो. ताचे कडेन लग्न जावप म्हजे खातीर खूब फायदेशीर थारलें. शर्मिला टागोराक सैफ अली खान, सोहा अली खान आनी साबा अली खान अशीं तीन भुरगीं आसात. सैफ आनी सोहा सिनेमांत सक्रिय आसात आनि साबा दागिन्याची डिझायनर.
80 वर्साचे पिरायेचे शर्मिलान जिणेंत सदांच संयम, शिस्त, आत्मसम्मान आपणायला. शर्मिला टागोरान भारतीय फिल्म प्रमाणीकरण मंडळाची (सीबीएफसी) अध्यक्ष म्हणूनय येसस्वीपणान काम केलां. जायत्या समाजीक कार्यावळींनी वांटो घेतला. उत्कृश्ट अभिनया खातीर (मौसम) ह्या चित्रपटांतले भुमिके खातीर तिका राष्ट्रीय पुरस्कार फावो जालो. 2013 वर्सा ‘पद्मभूषण’ किताब. शर्मिला टागोराचें योगदान फकत अभिनया पुरतें मर्यादीत ना. शांत व्यक्तीमत्वाची एक सशक्त बायल, आवय, समाजसेविका अशी तिची वळख आसा.

सुदिन वि. कुर्डीकार.
8275425404