भांगरभूंय | प्रतिनिधी
C OP- 28 हे ‘कॉर्पोरेशन ऑफ द पार्टीस’ ह्या संयुक्त राश्ट्र हवामान बदल विभागा खाला आयोजित केल्ली 28 वी वर्सुकी परिषद 30 नोव्हेंबर सावन 12 डिसेंबर दरम्यान संयुक्त अरब अमिरातीच्या (युएई) दुबय शारांत कार्यशील आसतली. जगांतले 198 देश तातूंत वांटेकरी- भागीदार आसात. जागतिक सरासरी तापमान उद्देगिक पूर्व कालीन (म्हळ्यार 1880 ते 1900 कालाच्या) सरासरी तापमाना परस 1.5 डिग्री सेल्सियसच्या मायत वचुंनये आनी वातावरणांतलो हरित वायू नियंत्रणात दवरून 2050 मेरेन ताचो वट्ट उत्सर्ग शून्या मेरेन हाडपाच्या संबंदी संघटीत निर्णय भागीदार राश्ट्रां कडल्यान वचनबद्ध करून घेवपाच्या उद्देशान 70,000 मायत देशप्रमुख, उद्येगपती, हवामान शास्त्रज्ञ, तज्ञ, पत्रकार हांगां एकठांय जाल्यात. “ह्या उद्देशांत येसस्वी जाले नात जाल्यार ह्या शतकाच्या शेवटा पृथ्वीचे सरासरी तापमान 30 डिग्री सेल्सियस घरांत पावन हांगां नरका सारको हुलोप सोंसचो पडटलो” अशी शिटकावणी संयुक्त राश्ट्रसंघाचे प्रमुख एंटोनिओ गुटेरस हांणी दिल्या.
हवामान संकश्टान जगभर मनशांचे जिणेंत खवदळ घाला. मानव इतिहासांतल्या सगळ्यांत चड विश्विक सरासरी तापमान 17.01 डिग्री 3 जुलय 2023 दिसा नोंद जालां. 2015 च्या पॅरिस हवामान परिशदेंत घेतिल्ल्या निर्णयांची अंमलबजावणी खंय मेरेन जाल्या हाचो नियाळ हे परिषदेंत घेतले. यूएन हवामान बदल विभागान प्रसिद्ध केल्ल्या रिपोर्टा प्रमाण 2030 मेरेन ग्रीनहावस गॅस – हरितगृह वायू- उत्सर्जन पांवडो 2019 च्या तुळेन 2 % देवंतलो, पूण विज्ञाना नुसार तो 43% देवप सुरक्षित थारता. नितळ उर्जानिर्माण विकास आनी वापराचे दिशेन संवसारांतले देश अपेक्षे प्रमाण गंभीर दिसनात. हाका लागून शेंकड्याच्या शेवटा मेरेन जगाचे तापमान थारायिल्ले हद्दीत दवरपाक येसस्वी जावचे नात हें देशांच्या प्रमुखांक आतां दिसपाक लागलां.
कार्बन डाय ऑक्सायड, मिथेन, नायट्रस ऑक्सायड ह्या हरित वायूंची वातावरणांत प्रमाणा भायर वाडाय जाल्यार सैमिक संतुळा इबाडटा. ओझोन थर पातळ जाल्ल्यान विश्विक तापमान वाडटा. क्लोरो फ्लुरो कार्बन ओझोन आवरण इबाडटा, ताका लागून अल्ट्रा व्हायोलेट किरण धरतरेचेर पावतात, जे भलायकेक हानिकारक आसतात. गोऱ्या कातीच्या लोकांत कातीच्या कॅन्सराच्या वाडट्या प्रमाणाक हे किरण जापसालदार आसुये. ध्रुवीय प्रदेशांतले बर्फ वितळप, बर्फ वादळां, अतिवृश्टी, अनावृश्टी, महासागराचें तापमान वाडप, उदकाचो पांवडो वाडप- उणो जावप आनी अमेरिका, कॅनडा, ऑस्ट्रेलिया धरून संवसारभर रानांनी उजो लागप हें हवामान बदलाक लागून घडटा. तातूंत जीवनाची आनी संपत्तीची हानी जाता.
“पॅरिस हवामान बदल परिशदेंत जी मोख दवरिल्ली तिका अनुसरून 2025 वर्साचे राश्ट्रीय हवामान एक्शन प्लान सादर जातले. विखारी वायु उत्सर्जन कशें उणावप, सैमिक संकश्टांक कशें तोंड दिवप आनी बदल घडोवन हाडचे खातीर लागतल्या दुडवांची पुरवण कशी करप हाचें दस्तावेजीकरण जातलें” अशे युनोच्या हवामान बदल विभागाचे कार्यकारी सचीव सायमन स्टीएल हांणी म्हणलां. “फकत देशां मदलो सहयोग मानवतेक वांटावपाक शकता. COP ही फकत फोटोसंद जावन उरची न्हय. उद्घाटन समारोहा उपरांत देशांचे मुखेली जेन्ना भायर सरतले तेन्ना तांणी वतना परिशदेंत वाटाघाटी करपा खातीर नेमिल्ल्या प्रतिनिधी मंडळाक हो संदेश दिवप गरजेचें थारता की खऱ्यानींच बदल घडोवपी करार केले बगर घरा येवनाकात.” अशेय स्टीएल हांणी म्हणलां.
वायू प्रदुशण उणावपा खातीर देश जेन्ना जिवाश्म इंधनांतल्यान नवीकरणीय अक्षय (रिन्यूएबल) उर्जा वापरपाचे दिशेन संक्रमण करपाचो निर्णय घेतात तेन्ना साधना, उपकरणां, नवें तंत्रगिन्यान विकते घेवपाक आनी मोड, हुंवार, अतिवृश्टी, अनावृश्टीक, उजो ह्या सैमिक संकश्टांक लागून जाल्ल्या लुकसाणाच्या भरपाये खातीर अर्थीक मजतीची गरज भासता. त्या खातीर प्रगत, अग्रणी अर्थव्यवस्था आशिल्ल्या राश्ट्रांनी प्रगतीशील आनी गरिब राश्ट्रांक दुडवांचें साह्य दिवप गरजेचें थारता. जागतिक दक्षीण भाग हो चडसो गरीब. लुकसाण भरपाय फंड दिवपा विशीं इजिप्तांतल्या शर्म एल- शेख शारांत घेतिल्ले फाटले परिशदेंतल्या निर्णयांची फावो तशी अंमलबजावणी जाल्ली दिसना. ते बाबतीत देशांनी कागाळेचे सूर लायिल्ले दिसतात. तो फंड पूर्णपणान मार्गाक लावपा खातीर हे परिशदेंत विचार जावप गरजेचें, तशेंच मजत फंडाची नवी मात्रा फुडल्या वर्सा मेरेन निर्धारीत करपा विशींच्या वाटाघाटींचे दृश्टीन ही परिशद म्हत्वपूर्ण थारता.
सद्या अमेरिका झुजां खातीर आपले इश्ट देश युक्रेन आनी इस्रायलाक $ 106 अब्ज दिवपाक उत्सुक दिसता. मात हवामान निधीक जर्मनी $ 10 कोटी, युके $7.6 कोटींचे आश्वासन दितात, तेन्ना संवसारांतली सामर्थ्यशाली अर्थव्यवस्था अमेरिका मनीसजात आनी पृथ्वीच्या फुडाराचे भलायके खातीर फकत $1.75 कोटींचें आस्वासन दिता हो क्रूर विनोदूच म्हणपाचो.
“आनीक वेळ वगडाय नासतना लोकांची जीण, जिवितसाधनांची राखण करत विशारी उत्सर्ग उणावपाची म्हत्वाकांक्षा वांगडी देशांनी बाळगुवप गरजेचें जालां. तपमान वाडाय 1.5 डिग्री शिमेंत दवरपाक प्रत्येक देश, प्रत्येक कंपनीन झटपाचो वेळ आयला.” अशी शिटकावणी COP 28 अध्यक्ष डॉ. सुलतान अल जाबर हांणी दिल्या खरी, पूण विडंबन अशें की जीवाश्म इंधन प्रदूशण विरोधी परिशदेच्या काळांत तांचो यजमान देश युएई पड्ड्या फाटल्यान तेल आनी वायू विकास प्रकल्पांची उलोवणी परिषदेंतल्या वांगडी राश्ट्रां वागडा करपाचो आसा, अशी बातमी भायर सरल्या.
हवामान बदल परिशदेंत हजेरी लावपी राश्ट्रांचे मुखेली हांगा मीडिया मुखार जे भपके मारतात ताची स्वताच्या देशांत अंमलबजावणी करपाच्या कामात अपेशी थारतात. देशाची अर्थवेवस्था, न्याय वेवस्था तांचे आड येता. 2015 वर्सा पॅरिस परिशदेंत भाशण झोडून देशांत परतले उपरांत आदलो अमेरिकन राश्ट्राध्यक्ष बराक ओबामा हांणी आपल्या वचन पूर्ततेच्या दिशेन काडिल्लो आध्यादेश देशांतल्या उद्देगांक हानिकारक थारता म्हूण न्यायवेवस्थेन भायरायिल्लो. जीवाश्म इंधनाचे निर्गतीचेर ज्या देशांची अर्थवेवस्था निंबून आसता त्या देशांतूय परिशदेंत घेतिल्ल्या निर्णयांचो विरोध जाता. जीवाश्म इंधन उपेग थांबयल्यार जांका अर्थीक लुकसाण सोंसचे पडटा त्यो अजस्त्र विश्विक कंपनींय विरोधांत आसतात. राजकी सुवार्था खातीर त्या- त्या देशांतले विरोधी राजकी पक्षूय विरोध करतात.
आतां व्हडलें विडंबन म्हणल्यार जगांतल्या पयल्या दोन प्रमुख अर्थवेवस्थांचे आनी पयल्या दोन प्रदूशणकारी देशांचे मुखेली अमेरिकेचे ज्यो बायडेन आनी चीनचे शी जिनपींग हांगा उपस्थिती लावचे नात. फुडारांत ही चळवळ फकत वर्सुकी कागदी घोडे नाचोवपी रिवाज जावन पडटलो काय अशी भिरांत दिसपाक लागल्या. इस्रायल- हमास झुजाक लागून आंतरराश्ट्रीय मीडियांतूय हवामान बदल संकश्टाची अपेक्षित भासाभास गायब जाल्ली दिसता.
दीपक लाड
पर्वरी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
