भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कोंकणी भास पांच लिपींनी वांटून गेल्ली आसा, तातुंतल्यो तीन लिपी प्रामुख्यान खूब बरी प्रगती करीत आसात. पूण आमचें दुर्दैव इतलेंच की आमकां तिनूय लिपी वाचूंक कळनात. थोड्यांक दोन कळटात जाल्यार थोड्यांक एकूच कळटा. म्हणून वाचूंक येनाशिल्ले लिपीचो आमी द्वेस करप? हें सारकें न्हय. रोमी आनी कन्नड लिपींतलें साहित्य राश्ट्रीय पावंड्यार पावोवंक आधाराचो हात दिवंक गंभीरतायेन विचार जावंक जाय. तांचे दर्जेदार साहित्य उजवाडा येता तें दुसऱ्या लिपींनी पावुंकूच जाय. हेच खातीर कांय लोक स्वखुशेन एके लिपींतलें साहित्य दुसरे लिपींत व्हरतात आनी त्या वाचकाक वळख दितात. ही बरी गजाल. साहित्याचें दिवप- घेवप जाता. अशेंच एक लिप्यांतरीत पुस्तक वाचपाची संद मेळ्ळी. पुस्तकाचें नांव ‘पांयजणां’. मूळ बरोवपी बाकीबाब बोरकार जाल्यार लिप्यांतरकार आसा, बाब एन. शिवदास. लिप्यांतरीत पुस्तक ऍड्स प्रिंटर्सान छापलां आनी दाल्गादो कोंकणी अकादेमीन उजवाडायलां. पुस्तकाचें कव्हर श्रीधर कामत बांबोळकार हाणें चित्रायलां आनी ताचें मोल 80 रुपया आसा.
फाटभूंय
देवनागरी कोंकणींतलें साहित्य रोमी कोंकणी वाचप्यांक आनी बरोवप्यांक वाचूंक मेळचें, अशें करतना एकवटाचे पूल घट जावंचे होच हेतू मनांत दवरून दाल्गादो कोंकणी अकादेमीन देवनागरी लिपींतलें साहित्य लिप्यांतरीत करून रोमी कोंकणींत हाडपाचो एक म्हत्वाचो उपक्रम हातांत घेतलो आनी ह्या उपक्रमांतल्यान पयलें पावल मारतना बाकीबाब बोरकार ह्या फांकी आनी म्हान कवीचें ‘पांयजणां’ हें कवितां-पुस्तक लिप्यांतर केलें, अशें तेन्नाचो अध्यक्ष प्रेमानंद लोटलीकार हाणें आपल्या अध्यक्षीय बरपांत म्हणलां. आनी ही सत गजाल. आयजूय दिसता देवनागरींतलीं बरीं पुस्तकां रोमी लिपींत येवंचीं. पूण अडचण इतलीच आसा, हें करूंक रोमी लिपी खातीर वावुरपी संस्था फावो तशें उत्तेजन दितात काय? गरज तेन्ना प्रोत्साहन दितात काय? लिपीं मदें पूल जावंक जाय ही शतप्रतीशत खरी गजाल, ते खातीर फुडाकार आनी विधायक विचार मोलादीक. ‘पांयजणां’ वरवीं एका दर्जेदार पुस्तकाची रोमी लिपीच्या साहित्यांत भर पडल्या, हे खातीर एन. शिवदास बाबाक परबीं आनी शाबासकी.
पुस्तकाचो गाभो
‘पांयजणां’ हो बाकीबाब बोरकारालो कवितां झेलो म्हणल्यार मोगाचो थेवो. तांतूंत आशिल्ल्या ३८ कवितांनी आमच्या गोंयचो, झाडांपेडांचो, सेमाचो, अस्तुऱ्यांचो आनी देव- दैवतांचो मोग झळकता. गोंय मुक्तीचे चळवळी वेळार मुंबयत राबितो करून आशिल्ले गोंयकार पुर्तुगेजां विरुद्ध कोंकणी मनशांक मुक्तीचें म्हत्व पटोवपाचो वावर करताले, सादारण त्याच वेळार बाकिबाब बोरकार मुंबय पावले आनी तांणी
‘सात लाख गोंयकार आमी
यूग नवें फुलयतले
अंदल्यात मंत्र जिवे
ते फाल्यां उलयतले…’ पान ४
अश्या विशयाच्यो रगत सळसळावपी कविता लोकामुखार हाडल्यो. तातुतूच बाकीबाब मुखार म्हणटात,
ही घुडी केळयतले
सुखान दुकां गळयतले
जन गण मन गीत गायीत
सूर नवो मेळयतले
नीज गोंयकारांनी त्या वेळार हेर गोंयकारांक उठोवपाचें काम करतना बाकीबाबा सारके कवी रस्त्यार देंवले. ताणीं भारताच्या ध्वजाक कशे तरेन होरायलो तें पळेयात,
जाग रे बेगीं जाग
भारताच्या ध्वजा म्हज्या
जाग रे बेगीं जाग
दर्या वेळेर खंगता तुजी
सोबीत एक बाग…
भायरो जाल्लो गोन्सांय
तिचो घालता तुका साद
शिलां काडून होरायतां तुका
दिवंक आयलां याद… पान ५
त्या काळार जायते समजनाशिल्ले, पूण सळसळट्या रगताचे गोंयकार आशिल्ले, जांकां जागोवपाची गरज आशिल्ली आनी असल्या कवितांनी ते जागले आनी पेटून उठले. अशेंच कितें मागीर आमी भाशा चळवळी वेळारूय पळेलें. हेच धरतेचेर बाकीबाबाली आनीक एक आंगार कांटो उबो करपी कविता आसा ‘ल्हान जाले म्हान’ हातूंत तो म्हणटा,
गोंयचें नांव व्हड करून ल्हान जाले म्हान
बंदखणीचीं देवळां जालीं
लामणदिवे प्राण… पान १५
ही कविता म्हणल्यार एक गितूच. तिका लय आसा आनी तालार म्हणपा सारकी सुरबद्दताय आसा.
जाण्ट्यांचें रीण फेडून स्राद्ध चलयलें
ताणीं स्राद्ध चलयलें
श्रद्धेचें कोंब काडून दैव फुलयलें
ताणीं दैव फुलयलें
घटाय हाडली गरीब धाट्या
अपंगुळा त्राण, गोंयचें नांव….
हेच खातीर बाकिबाबाक कवी बराबर गितकारूय म्हणटात.
ताच्यो जायत्यो भाव कविताय आसात. ‘चल्याची आर्थ’, ‘जाग रे रघुराय कुंवरा’ ‘नंदालो पोर’, ‘प्रार्थना’, ‘भावकेचें गीत’ आनी हेर कविता काळजाक हात घालतात.
पयलीच कविता ‘पांयजणां’, ‘निळें मळब’ हीं आनीक कांय सोबीत गितां ह्या कवित्या झेल्यांत आस्पावल्यांत. ‘पवित्र हो मंगळार’ सारक्यो कविता रचून गोंयकारांचें काळीज ताणें मुक्तीच्या मोगान पेटोवन उडयलें. ह्या आनी हेर मनीसजिविताक प्रेरणादायक कवितांनी सजिल्लो हो कवितां झेलो वाचप्याक गुंथून दवरले बगर रावना.
खाशेलेपण
‘पांयजणां’ ह्या कविता संग्रहांत आमकां भाव- कवनां, गितां, नाट्यगितां, संगितिका, लावणी, पवाडो अशी तरेकतरांची रचणूको वाचूंक मेळटात. कवितांनी कितलें काव्य रसरसता हाचो आभास जाता. बाकीबाबाल्यो कविता प्रेरणादायक आनी स्फूर्त दिवपी आसात. कवितांनी फुलांचो वास आनी भावनांची रास आसा.
पुस्तकांतली भास
बाकाबाबाली भास सामकी कवितामय आसा. उतरान-उतरांत कविता झळकता. कांय उतरां अवघड आसात तांचे अर्थ कविता सोंपतकच दिल्यात. रवीन्द्रनाथ टागोराची ‘प्रार्थना’ ही अणकारीत कवीता आस्पाविल्ल्यान कवितां झेलो आनीक पेजाद जाला.
बरोवप्याचे उत्फर्के
‘पांयजणां’ पुस्तकाचो बरोवपी आपल्या उतरांत म्हणटा, “भाव अनावर जावन प्राणाक कंप भरता तेन्ना उतरांच घुंगरां जातात. आनी तांचींच पांयजणां करून कवितारती पावली मारूंक लागली म्हणटकच श्रृंगार, वीर, वत्सल, भक्ती, हास्य बी रस घुमूंक लागून काळाची रेंव, थोडो वेळ जायना, अमृतान ओली करतात. म्हज्या वांट्याक आयिल्ले असले कांय भाग्याचे खीण आयज रसिकांचे सेवेक ओंपतना म्हाका विशेश सोंतोस भोगता तांचे निनाद तांकां तितल्याच सुखाचे जावं.”
सोंपयतना…
‘पांयजणां’ पुस्तकांत काव्याचे तरेकवार छंद आनी प्रकार प्रगट जाल्यात. कविचें मन कितलें काव्याशक्तीचें आशिल्लें ताचो आमकां साक्षात्कार जाता. कोंकणी कवितेन आयज व्हड झेंप घेतल्या, राश्ट्रीय पावंड्यार तिचें वर्चस्व पळेवंक मेळटा. बाकिबाबाल्यो ह्यो मोजक्योच कविता वाचून कोंकणीचे बागेंत वजनदार कवीता निर्माण जातल्यो अशी आस्त बाळगितां. ह्या सुंदर कवितांचें लिप्यांतर केल्ले खातीर शिवदास बाबाक परत परबीं दितना, असलीं आनिकूय पुस्तकां ताणें आनी हेर बरोवप्यांनी रोमी लिपींत हाडूंक वावुरचें म्हण विनंती करतां.
– विन्सी क्वाद्रूस,
राय, साश्ट,
मो. – ९८२२५८७४९८
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
