शिगमो: भुरगेपणांतल्या यादींचो एक उत्सव

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

उत्सव हे सगल्यांत बरे शिक्षक आसतात आनी शिगमो भुरग्यांक गोंयच्या गिरेस्त इतिहासा विशीं, पौराणीक कथा आनी लोक परंपरा विशीं चड आकर्शक रितीन शिक्षण दिता.

उत्सव म्हळ्यार आनंद आनी गोंयांत शिगमो ही परंपरा, समाज आनी कलात्मक अभिव्यक्तीचो भव्य उत्सव. ताका सगल्यां खातीर अथांग म्हत्व आसा, पूण भुरग्यांच्या काळजांत ताका खाशेली सुवात आसा. शिगमो हो फक्त तांकां उत्सव न्हय, तो एक साहस, शिकपाचो अणभव, आनी मर्यादे बगर आनंदाचो काळ. मिरवणूक ते लोककला सादरीकरणा मेरेन खेळणीं रंग ते परंपरीक वाद्यांच्या तालबद्ध घुमचेकटर मेरेन शिगमो भुरग्याच्या मनाचेर छाप सोडटा, गोंयकार दायजा कडेन तांचो संबंद आकार दिता.
पूण शिगमो हेरां परस भुरग्यांक कित्याक चड म्हत्वाचो?
भुरग्या खातीर संवसार म्हळ्यार रंग आनी हालचालीचो स्फोट. आनी शिगमो, ताचे विद्त्करण करपी परेड, जिवी वेशभुशा आनी कलात्मक चित्ररथ घेवन सपनांतल्या वाठारांत पावल घालपा सारकें. ह्या महोत्सवांत गांवचे लोक, कलाकार आनी सादर करपी लोक तरेकवार पोशाख घालून, रस्त्यार रमट मारतना, धोल आनी ताशाच्या तालाचेर नाचतना तांकां खोशेन उजवाडटा. हवेंत भरपी गुलाल हांचे चकचकीत रंग दृश्य देखाव्याक जोडटात, ताका लागून तरणाट्या मनांक तो एक अविस्मरणीय अणभव जाता. भुरगीं उमेदीन वांटो घेतात, एकामेकांक रंग काडटा, रस्त्यार धांवतात आनी सणाच्या आत्म्याक ताच्या शुध्द रुपांत आलिंगन दितात. शिगमो एक खोलायेन मुळां आशिल्लें संस्कृतीक सार तिगून उरता, जाका लागून भुरग्यांक आपल्या जमनीच्या परंपरे कडेन जोडपाक मेळटा.
उत्सव हे सगल्यांत बरे शिक्षक आसतात आनी शिगमो भुरग्यांक गोंयच्या गिरेस्त इतिहासा विशीं, पौराणीक कथा आनी लोक परंपरा विशीं चड आकर्शक रितीन शिक्षण दिता. शाळांनी पुस्तकां वरवीं इतिहासाची वळख करून दिवंक शकता, पूण शिगमो रस्त्यार जिवीत हाडटा. चित्ररथ रामायण, महाभारत आनी गोंयकार लोकवेदांतल्यो कथा सांगतात. देखीक- भुरग्याक भीमाचो, संकासूर वा भगवान गोवर्धन दोंगुल्लेक उखलपी भगवंताचो फ्लोट दिसूं येता आनी उपरांत जाण्ट्यांक ताचें म्हत्व सांगूं येता. अशे तरेन शिगमो जिज्ञासेक आनी शिकपाक पोशण करता, फुडली पिळगी गोंयच्या दायजाक समजता आनी ताका सांबाळटा हाची खात्री जाता. ते भायर ह्या उत्सवाच्या वेळार सादर केल्ल्या वेगळ्यावेगळ्या लोकनाचांत, जशे की घोड मोडणी, फुगडी, गोफ, मुसळनाच भुरग्यांक तांच्या पुर्वज कला प्रकारांची वळख करून दितात. परंपरीक भेसांत कलाकार पळोवपी, धोल-ताशांच्या तालार एकचारान हालपी, जायत्या भुरग्यांक नाच, संगीत आनी नाटकांत रुची घेवपाक प्रेरणा दिता.
भुरग्यांक शिगमो पुराय स्वातंत्र्यान चलपाक, नाचपाक आनी सण मनोवपाक परवानगी दिता. शिगम्याची आनीक एक सोबीतकाय म्हळ्यार ती इश्टागती घटमूट करता. भुरग्यांचे पंगड, रंगांनी व्यापिल्ले, शाळेचे इश्ट उत्सवाचे साथीदार जातात. भुरग्यां खातीर शिगम्याचो एक रोमांचक आंग म्हणल्यार सक्रीय सहभाग. जाण्टे मुखेल आयोजक आसूं येतात, जाल्यार वेगळ्यावेगळ्या उत्सवाच्या कार्यावळींनी भुरग्यांचो म्हत्वाचो वांटो आसता. जायते गांव तरणाटे चले लोकनृत्य पंगडांत वांटेकार जावपाक प्रोत्साहन दितात, चित्ररथ तयारींनी वांटो घेवपाक, आनी रंग आनी सजोवपाक लेगीत वांटो घेवपाक प्रोत्साहन दितात. परंपरीक वेशभुशेंत वेशभुशा करप, ल्हान ल्हान झुजारी म्हणून लांकडी तरसादी व्हरप वा मिरवणुकांनी पौराणीक पात्र म्हणून वागप हांचो अभिमान तांकां तांच्या संस्कृतायेची भावना दिता. तरणाट्या कलाकारां खातीर, चित्ररथ तयार करपाक योगदान दिवप हो एक हाताचेर आशिल्लो अणभव जोतांची सृजनशीलताय वाडयता. शिगम्यांत वांटो घेवप लेगीत आत्मविस्वास निर्माण करता. व्हड गर्दे मुखार सादरीकरण करप आसूं वा गांवच्या देवळाक सजोवपाक मजत करप आसूं, भुरग्यांक मोलादीक अशें दिसता, दायजाच्या जापसालदारकेची भावना विकसीत जाता. भुरग्या खातीर संगीत जादूचें आसता. शिगम्याच्या वेळार धोल आनी ताशे हांचे बीट अप्रतिरोधक ओड तयार करतात जाका लागून लजपी भुरग्यांक लेगीत नाचांत मोडपाक जाता. आवाज रस्त्यांनी प्रतिध्वनीत जाता, उत्सवांत तरणाटे आनी जाण्टे एकठांय नाचतात. समकालीन उत्सवाचेर वर्चस्व आशिल्ल्या आर्विल्ल्या इलेक्ट्रॉनीक बिटां भशेन शिगम्याचें संगीत शुध्द परंपरीक आसून, पिळग्यां पिळग्यांनी वचपी लोक तालांत खोलायेन रुजलां. वाद्यांची अखंड उर्जा तरणाट्या आयकुप्यांचेर छाप सोडटा, चड करून तांकां हीं वाद्यां शिकपाची आनी परंपरा जिवी दवरपाची प्रेरणा दिता. लोकसंगिताक हो सेंद्रीय उक्तावण आयच्या डिजिटल युगांत म्हत्वाचो आसा, जंय परंपरीक कला प्रकार फिके पडपाचो धोको आसता. शिगमो आपली संस्कृताय जिवी, जिवंत आनी सांबाळपाक फावो अशी भुरग्यांक वर्सुकीं याद करून दिता.
रंग, नाच आनी संगीत हांचे भायर शिगमो एक खोलायेन आध्यात्मीक म्हत्व व्हरता. समृध्दी आनी सूख हांचे खातीर देवतांचो आशिर्वाद आवाहन करून वसंत ऋतू आनी कापणीचो उत्सव हो उत्सव थारता. भुरगीं पिराये- पोरन्यो संस्कार, देवळाचीं मिरवणूक आनी पुजा, तांच्या भावार्थाक आनी परंपरेक खोलायेन आदर विकसीत करतात. जाण्ट्यांनी प्रार्थना जप, गांवच्या देवळांत केल्ल्या विधींक लागून भुरग्यांच्या मनांत भक्ती आनी आदराची भावना निर्माण जाता. हे अणभव आपले संस्कृतीक अस्मितायेक आकार दितात, ते आपल्या परंपरे कडेन अभिमान आनी जापसालदारकेची भावना घेवन व्हड जातात.
गोंयांतल्या भुरग्यां खातीर शिगमो हो फकत उत्सव न्हय, तो एक भाव, रंग फिके पडले उपरांत आनी संगीत थांबले उपरांत बऱ्याच काळा उपरांत यादीक रावता असो अणभव. रस्ते आपली माचयेची सुवात जाता, हवेंत उत्सवाचो वास येता आनी दर एका कोनशाक खोशेन प्रतिध्वनी जाता असो काळ. मजा, शिकप, परंपरा आनी स्वातंत्र्य हांच्या मिश्रणा वरवीं शिगमो खंयच्याच वर्गांत येवंक शकना अशे तरेन तरणाट्या मनांक आकार दिता. तातूंतल्यान तांची सांस्कृतीक बुन्याद घट जाता, तांकां तांच्या मुळां कडेन जोडटा आनी तांकां पिळग्यां खातीर सांगपाच्यो काणयो दिता. शिगमो भुरग्यांचोच आसता आनी ताच्या आनंदांत आनी उत्सवांत तांचो फुडार उजवाडटा.

मनोज कुंकळ्येंकार
9764215365