कोण येता गुंड्यांनी खेळपाक ?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कोणेय तरी फुडाकार घेवन असल्या खेळांचो ल्हान प्रमाणांत एक उत्सव करून आयचे पिळगेक ते शिकोवपाक जाय.

निमणी परिक्षा मार्चाचे अखेरेक वा एप्रीलाचे सुरवातेक सोंपताली. मागीर देडेक म्हयनो शाळेची गडबड ना, सकाळीं उठपाची कटकट ना. आंब्या घोटांचो शिंवोर, काण्णां- चुन्नाचेर ताव मारपाचो बेत आनी तरेकवार खेळांच्यो येवजण्यो. कोयण्या बाल, गुंड्यांनी (फातरांनी), काथ्याचो गुळो करून लगोऱ्यांनी, खेळच्यांनी अशे जायते खेळ.
1970- 90 आनी आदलीं कांय दसकां माय म्हयन्याचे खेळूच वेगळे आसताले. सैमांतल्यो वस्तू घेवन खेळप. खेळटना जैताचे उमेदीची नसाय, दुख्ख कोणाकूच नासतालें. जिखपाची उमेदूय सगळ्यांक आसताली आनी हारपाचें दुख्खूय सगळ्यांचें. सरभोंवतणी वातावरणूय तितलेंच निर्मळ आसतालें. खेळटना फक्त उमेद, शारिरीक हालचाल जाताली. मानसीक आनी शारिरीक लुकसाण नासलें. सैमांतल्यो वस्तू वापरपाचो खेळ म्हणल्यार गुंड्यांनी (फातरांनी) खेळप. गुंड्यांनी खेळपाक पांच गुळगुळीत गुंडे लागताले. पांच गुंड्यांनी खेळपाक एक वा पांच खेळगडे लागताले. पिरायेची मर्यादा लागनासली. वेळ पासार करपाक एकल्यानूय हो खेळ खेळूं येतालो.
आतांच्या भुरग्यांक मातयेंत हात घालपाक वीट दिसता, पूण फातरांनी वा गुंड्यांनी खेळपाक मातयेंतल्यान गुळगुळीत ल्हान- ल्हान गुंडे वेंचून हाडचे पडटाले. खेळपाक सुरवात करताना पांचूय गुंडे हातांत धरून अचळय जमनीर सोडपाचे. तांतलो एक दुसऱ्या गुंड्यांक हालय नासतना वा तेंकनासतना काडचो पडटालो. तो काडलो म्हणटच हातांतलो गुंडो हवेंत वयर उडोवन जमनीर आसललो एकेक गुंडो दुसऱ्याक हात लायनासताना उखलून हवेंत उडयिल्लो गुंडो जमनीर पडचे पयलीं हातांत घेवन हवेंतलो गुंडोय धरचो पडटालो. जमनीवेलो गुंडो उखलताना दुसऱ्या गुण्याक लागलो वा हवेंत उडयलो गुंडो जिखताना जमनीर पडलो जाल्यार तो डाव बाद जातालो. हें सगळें वांगडाच जांवचें पडटालें. हे प्रक्रियेक एकाग्रताय गरजेची आसताली. डाव बाद जालो म्हणतच दुसऱ्या खेळगड्याक खेळपाची संद मेळटाली.
पांच गुंड्यांनी खेळटना पयल्या फेऱ्याक एकेक गुंडो उखलून घेंवचो पडटालो, दुसऱ्या फेऱ्याक दोन गुंड्यांचे दोन फेरे घेंवचे पडटाले, तिसऱ्या फेऱ्याक तीन गुण्याचे तीन- तीन फेरे पुराय करचे पडटाले, चवथ्या फेऱ्याक चार गुण्याचे चार फेरे पुराय करचे पडटाले. दोन, तीन आनी चार गुण्याचे फेरे खेळटना पांच गुंडे जमनीर सोडटना हाताचे कलेन जमनीर सोडचे पडटाले, जाका लागून गुंडे उखलून घेवपाक सोपे जावचें म्हण. नाजाल्यार गुंडो हवेंत उडयलो आनी जमनीवेले गुंडे एकठांय करतासर हवेंत उडयिल्लो गुंडे जमनीर पडून डाव बाद जावपाची शक्यताय आसताली. एक खेळगडो बाद जालो उपरांत एकामेकां कडेन डाव बदलून खेळ पुराय जाय मेरेन खेळटालीं. पांचूय गुण्याचे फेरे पुराय जाले म्हणतच, म्हणजे एकाचे एक, दोनाचे दोन, तिनांचे तीन, चारांचे चार, आनी पांचाचे पांच. सगळे फेरे येसस्वी पणान खेळटल्याक मागीर पांचूय गुंडे हवेंत उडोव कुशळटायेन हाताच्या उरफाटे वटेन ते जिखचे पडटाले आनी परत हवेंत उडोवन पांचूय वांगडा जिखचे पडटाले. हाक जियटो मारप म्हणटाले.
हें सगळें बरे तरेन जालें म्हणतची दाव्या हाताचो आंगठो आनी अनामिका बोट जमनीक लावन, अर्दो चंद्र करचो पडटालो. उजव्या हातांत पांचूय गुंडे जमनीर उडोवन तांतलो एक गुंडो परत हवेंत उडोवन एकेक गुंडो बोटांच्या अर्द चंद्रांतल्यांत पावटीक एक गुंडो भायर घालचो पडटालो. सगळे फातर भायर घाल्या उपरांत खेळ सोंपतालो. हांगा कसलीय चूक जाल्यार मागीर उमथ्या कळशार उदक. डाव मागीर दुसऱ्याक मेळटालो. खेळ पांच गुंड्यांचोच, पूण कितले कुशळटायेन आनी एकाग्रपणान खेळचो पडटालो. अशेच तरेन चड गुंड्यांचे खेळ खेळूं येताले.
दोन खेळगडे आसत जाल्यार एकवीस तीन आसत जाल्यार एकतीस, चार आसत जाल्यार एकेचाळीस गुंड्यांनी खेळूं येतालो. खेळगड्यांनी वांटकुळ्यांनी बसून सुरवातेक दोनूय हातांच्या पोश्यान धरून सगले गुंडे हवेंत वयर उडोवपाचे. मेळटा ते हाताच्या उरफाटे वटेन झेलपाचे. हातांत येता ते कुशीन दवरपाचे आनी तांतलो एक गुंडो घेवन परत हवेंत उडोवन, मेळटा ते गुंडे एकठांय करून हवेंतलो गुंडो जिखचो पडटालो. जमनीवेले गुंडे एकठांय करताना दुसऱ्या गुण्याक हात लागूंक फावनासलो. लागलो जाल्यार बाद. अशे करीत करीत मेळता ते गुंडे खेळगडी आपली पाळी येतच खेळताली. सगळे गुंडे काडून सोंपल्या उपरांत दोन गुंडे घेवन त्या दोन गुंड्यांनी जिटयो मारच्यो पडताल्यो. जितके गुंडे एकठांय जाता तितकी उमेद वाडताली.
एक मात आसलें घरांत भुरगीं गुंड्यांचो खेळ खेळूंक लागलीं रे लागलीं, आवयांचो बोवाळ सुरू जातालो. फातर म्हटल्यार दळडीर हांकां आनी कसलोच खेळ मेळना खेळपाक. गुंड्यांनी खेळून खेळून तकलेंतूय गुंडे जातले अशें तीं बडबडटालीं. पूण खेळाच्या नादार कोणाकूच तें आयकूंक येनासलें. हो खेळ एकाग्रतया वाडयता, हातांच्या बोटांचो व्यायाम वाडयता हाचो विचार तीं करिनासलीं. खेळटल्यांनी ह्या गजालींचेर केन्ना विचार करूंकना आसुंये. घरांनी पयलीं शेणाच्यो जमनी आसताल्यो, गुंड्यांनी खेळटना शेणाच्या जमनीचे खवळे येताले. ती पिड्ड्यार जाताली म्हण परत आवयो तापताल्यो. सुटयेच्या निमतान सगळें निभावन वतालें. जमनीक शिमीट आसलल्या घरांनी दनपारां गुंड्यांनी खेळपाक कशेंच मेळ नासलें. दनपारचें जेवण जाल्या उपरांत घरांतली चडशीं आड पडटालीं. सुटयेचे दीस भुरग्यांक काम ना धंदो. खेळटना गुंड्यांचो शिमिटार आवाज जातालो. धुमके खावपाची उमेद आसल्यार दनपरां गुंड्यांनी खेळपाचें धाडस करपाचें. सकाळीं धा आनी सांजेर चारां उपरांत गुंड्यांनी खेळपाक मेळटालें. गुंड्यांचो खेळ सांजेर स जाल्या उपरांत कोणाकूच खेळपाची मेकळीक नासली. स जाल्या उपरांत लक्ष्मी भोंवता. गुंड्यांच्या आवाजांत ती घरांत भितर सरना. आमोरेचेर दिवो लावपाच्या वेळार देवाचें म्हणपाचें आसतालें. गुंडे घरा भितर दवरपाची मेकळीक नासली. सुटी सोंप मेरेन गुंड्यांनी खेळप. शाळा सुरू जातकच सैमांतल्यांत हाडलेली ताची गिरेस्तकाय ताका परत दिवप.
आतां दीस खूब बदलल्यात भुरग्यांक गुंड्यांनी खेळप खबरूच ना. सांगत जाल्यार हो आनी कसलो खेळ पिशेपणांचो अशें भुरगीं म्हणटात. पूण कितेंय आसूं गुंड्यांनी खेळपाक वेगळीच मजा आसली. बरे गुंडे सोदप आनी खेळप. शाळेच्या दिसांनी केन्नाय गुंड्यांनी खेळन दिसल्यार गुंडे घेवन शाळेंत वचप. कोणाचीच नदर पडना तशे दवरप. भांगर जाल्ल्यावरीं सांभाळप.
गुंड्यांच्या खेळांत जिटयो मारपाक कुशळटाय, एकाग्रता लागताली. सादी सैमांतली गजाल जी चलताना पायांपोंदा माड्डितात ती कुशळटाय शिकयताली, हें एक खरें अजापूच. हें एकाग्रपण, कुशळटाय मोबायला वयले खेळ आनी रिलां शिकयत व्हय? असले जायते खेळ आमचे कडेन आसात. कोणेय तरी फुडाकार घेवन असल्या खेळांचो ल्हान प्रमाणांत एक उत्सव करून आयचे पिळगेक ते शिकोवपाक जाय. आयची पिळगी वेळ घालोवपाक फोन मागतात. 1970, 80, 90 आनी ताच्या आदलीं भुरगीं सैमांत आपलो खेळ सोदतालीं.
गेले ते दीस आनी तो गुंड्यांचो खेळ

प्रिता परब
9921382375