मणिपूर शांत जावं

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आतां ते वेगळ्या प्रशासना खातीर स्वायत्त मंडळ वा विधानसभे सयत केंद्रशासीत प्रदेश मागतात. आमकां जीणभर संघर्श, भेदभाव नाका, फक्त …..

मणिपुरांत अखेरेक राष्ट्रपती राजवट लागली. 3 मे 2023 दिसा ईशान्ये कडल्या ह्या दोंगराळ राज्यांत हिंसाचार सुरू जाल्लो. तातूंत 300 वयर लोकांक मरण आयलां. अजून तो हिंसाचार थांबना. परिस्थिती नियंत्रणा खाला येवंक नाशिल्ल्यान मुख्यमंत्री बीरेन्द्र सिंह हांणी राजिनामो दिवचो, अशी मागणी फाटले वर्सभर विरोधक करताले. तातूंत हालींच एक आॅडियो क्लिप व्हायरल जाल्ली. तातूंत एकलो ‘आपणे मैतेयींक हिंसाचार करपाक दिलो आनी तांकां संरक्षण दिलें’, अशें म्हणटा. तो मुख्यमंत्र्याचोच आवाज असो दावो करून कुकी ऑर्गनायझेशन फॉर ह्युमन रायट्स ट्रस्टान सर्वोच्च न्यायालयांत याचिका केल्या. त्या आॅडियोची सध्या तपासणी चलता. हिंसाचार कसोच नियंत्रणा खाला येना म्हूण 3 फेब्रुवारीक मुख्यमंत्र्यान राजिनामो दिलो. हिंसाचारांत मरण आयिल्ल्या नागिरकांच्या घरच्यांची माफीय मागली. उपरांत नवो मुख्यमंत्री करपाक भाजपान पावलां उबारिल्लीं, मात नांवाचेर एकमत जावंक नाशिल्ले. काँग्रेसीन अविस्वास थारावूय दाखल केल्लो….. आनी आतां थंय राष्ट्रपती राजवट लागल्या.
मणिपूर हें धाकटुलें राज्य. पूण लोक मेहनती. थंयचे बरेच खेळगडे राष्ट्रीय खेळां मळाचेर गाजल्यात. हांगाचे भोवसंख्य लोक हे मैतेयी. हे हिंदू. तर उरिल्ले चडशे कुकी. हे क्रिस्तांव. प्रोटेस्टंट बाप्तिस्ट. हांगा आदल्या तेंपार धर्मांतरांय जाल्यांत. तरीय दोनूय समाजां मदीं एकवट आशिल्लो. केंद्र सरकाराच्या मतान, म्यानमारांतल्यान कुकी थंय घुसल्यात. मैतेयींन सगल्याच कुकींचेर बेकायदेशीर स्थलांतरीत अशी म्होर मारली. भुगोलीक बदल जातले, जमनीचे हक्क वतले अशें दिशिल्ल्यान इंफाळ देंगणांतले मैतयी आनी सरभोंवतणच्या दोगरांनी रावपी कुकी हांचे मदीं हिंसाचार सुरू जालो. आतां मेरेन थंय 300 लोकांक मरण आयलां. 60 हजार लोक विस्थापीत जाल्यात. हजारां वयर जखमी जाल्यात. 32 बेपत्ता आसात. बलात्कार, कपडे काडून धिंड काडपाचे प्रकार घडल्यात. 4786 घरां लासून उडयल्यांत आनी 386 देवळां, काॅपेलां मातये भरवण केल्यांत. हो सरकारी आंकडो. प्रत्यक्षांत तो चड आसा, असो दोनूय गटांचो दावो.
14 एप्रील 2023 दिसा मणिपूर उच्च न्यायालयान, अनुसूचीत जमातीचो दर्जो दिवपाचे मैतेयींचे मागणेचेर सरकारान केंद्र सरकाराक शिफारशी धाडच्यो अशे निर्देश दिले. हाचेर मागीर सर्वोच्च न्यायालयान हायकोर्टाचे कान पिळिल्ले. एसटीचो दर्जो दिवपाक नागा आनी कुकींचो विरोध आशिल्लोच. तांचें म्हणणें, आरक्षण दियात, पूण जमात म्हूण नाका. आपली जमीन वचत, नोकऱ्यांनी आरक्षणा खातीर सर्त निर्माण जातली, हाचोय तांकां भंय. मणिपुरांत सादारण 41 टक्के हिंदू आनी 40 टक्के क्रिस्तांव. लोकसंख्या 27 लाख. तणाव वाडिल्लो आसतना अखील मणिपूर आदिवासी विद्यार्थी संघटनेच्या मोर्चा वेळार कुकी- मैतयी मदीं केस्तांव जालीं आनी घर लासपाचो प्रकार घडलो. मागीर अँग्लो कुकी वाॅर मेमोरियल गेटीक उजो घालो, अशी वावडी उडली आनी राज्यभर जो हिंसाचार सुरू जालो, तो अजून थांबना. थंय नेमकें कितें घडलां, ताच्यो खबरोय चड येनात.
नवें सरकार सत्तेर येतकच हो हिंसाचार बंद जातलो, हाची खात्री आतांच दिवंक जावचीना. प्रधानमंत्री पं. नेहरू हांच्या काळांत नागा- कुकी लोक कुकीलॅण्ड मागताले. आतां ते वेगळ्या प्रशासना खातीर स्वायत्त मंडळ वा विधानसभे सयत केंद्रशासीत प्रदेश मागतात. आमकां जीणभर संघर्श, भेदभाव नाका, फक्त शांततायेन जगपाक जाय, अशे तांचें म्हणणें. कुकी संघटनेच्या दाव्या प्रमाण, मैतयींनी आमकां वेगळे केल्यात. आतां फक्त राजकी तोडगोच हाचेर उपाय. वेगळो प्रदेश दिल्यार मागीर दरेका राज्यांत तशी मागणी सुरू जातली. शीख, गुरखा समाज कितल्याश्याच वर्सां सावन वेगळ्या प्रदेशाची मागणी करीत आसा. प्रधानमंत्री मोदी हांणी हांगा येवन लोकांचे म्हणणें आयकून घेवचें, अशें विरोधी काँग्रेस म्हणटा. थळावे विरोध म्हणटात, कितेंय करात, पूण शांतीकाय हाडात.
फाटलीं दोन वर्सां हिंसाचाराक लागून मणिपूर धगधगता. तें शांत जावपाची गरज आसा. नागा- कुकी हिच निमणी संद म्हूण वेगळो प्रदेश वा स्वायत्त मंडळाचे मागणेक दसून रावल्यात. मुख्यमंत्री बिरेन सिंह आसूं वा आनीक कोण, आमची मागणी पुराय जावंक जाय, अशें तांणी म्हणलां. पयलीं तांकां थातारून शांत करपाक जाय. राज्याचे उदरगतीचो मार्ग नितळ करपाक जाय. जातीय, धर्मीक वा हेर कारणाक लागून नेमकें कितें घडटा ताची मणिपूर ही हालींची देख. सुज्ञ मनशाक शाणो करपी. सगल्यांचे दोळे उक्ते करपी. परत अशें खंयच घडचें न्हय. कारण समाजांत फूट पडल्यार ताचो देशाचे उदरगतीचे व्हडलो परिणाम जाता.