देवळां समाजीक केंद्रांय जावचीं

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

देवळांनी सगल्या मळाचेर काम करुं येता. फक्त अध्यात्मीक, संस्कृतीक, धर्मीक कार्यांच करपाक जाय अशें ना.

भोवतेक देवळांच्या समितींची वेंचणूक आयतारा जाली. एखादो आडवाद सोडल्यार खंयच तशीं आडमेळीं येवंक नात. बऱ्याच देवळांनी नवी समिती विरोधा विणें वेंचून आयल्या. सगल्यांक परबीं. हारिल्ल्यांनी निरशेवचें न्हय. नवे समितीक आदले उमेदीन मजत करची. देवाच्या कामांत सुवार्थ, अहंकार, तिडक, दुस्वास धरपाचो नासता. नव्या समितींनी सांस्कृतीक आनी अध्यात्मीक पर्यटनाक चालना दिवची, अशें आवाहन मुख्यमंत्र्यान केलां. समितींनी हें मनार घेतल्यार गोंयच्या पर्यटनाक एक वेगळें (आनी बरें) मोडण मेळूं येता. दरेका देवळाचे स्वताचें खाशेलपण आसा. तांच्या उत्सवांचो राज्याच्या पर्यटना खातीर फायदो करून घेवं येता. समितींचेर वेंचून आयिल्ल्या तरणाट्यांनी ते नदरेन विचार करूंक जाय. तशें केल्यार फक्त सरकाराकूच न्हय, तर देवळाक आनी गांवांतल्या वेवसायिकांक अर्थीक फायदो जातलो. गांवाचो अर्थीक पांवडो वयर सरतलो.
देवळांक खूब म्हत्व आसा. आशेचो तो एक किरण. संस्कृताय, कला, शिल्पकला सांबाळपाचें कार्य देवळांनी पयलीं सावन केलां. ताका उर्बा दिल्या. कठीण समयार देवळान मनशाक मानसीक आदार दिला. ताचें मोल करप शक्य ना. मनशाक मूळ गांवाक जोडून दवरपी देवूळ हो अतूट असो धागोच. देवळांनी संस्कृतीक, शिक्षणीक, अर्थीक, वेवसायीक मळाचेरूय खूब वावर केला. देशांत सादारण 10 लाख देवळां आसात. तांकां लागून कोट्यांनी लोकांक थेट नोकरी मेळ्ळ्या. देशाच्या वट्ट उत्पादनांत (जीडीपी) देवळां उणेंच 2 ते 3 टक्के योगदान दितात. क्रिस्तांव मिशनरींनी शिक्षण आनी भलायकी मळाचेर जें कार्य केलें, तें आमच्या कांय गिरेस्त देवळांनीय केलां. मात हाचे मुखार ताचो आनीक विस्तार जावंक जाय. मध्यम, उणें उत्पन्न आशिल्ल्या देवळांनीय हाचो विचार करचो. निधी, देणगेच्या रुपांत तरी त्या कार्याक तेंको दिवचो. केरळांतलें श्रीपद्मनाभस्वामी देवूळ संवसारांतलें सगल्यांत गिरेस्त. 1,20,000 कोटी रुपयांची मालमत्ता ताचे कडेन आसा. आंध्रांतलें तिरुमाला तिरुपती वेंकटेश्वर देवळाची अंदूंच्या अर्थीक वर्सांत 5,142 कोटी रुपयांची उलाढाल जातली, असो अदमास आसा. सिद्धीविनायक मुंबय, शिर्डी साईबाबा, वैष्णोदेवी अशीं बरींच गिरेस्त देवळां आसात. सगलीं समाजकार्य करतात. सांस्कृतीक मळारूय वावुरतात.
देवळांनी सगल्या मळांचेर काम करूं येता. फक्त अध्यात्मीक, संस्कृतीक, धर्मीक कार्यांच करपाक जाय अशें ना. खुद्द देवांनीय समाजीक कामां केल्यांत. एका श्रीकृष्णाचेंच उदाहरण घेयात, यमुनेक हुंवार आयिल्लो तेन्ना गोवर्धन पर्वताचे मजतीन गांवकारांक, गो- धनाक वाटावप, गांवाक त्रासाचो थारिल्ल्या भिरांकूळ कालिया नागाक धांवडावप, नरकासूराचे बंदखणींतल्या चलयांक आदार दिवप….!! वेळ – काळ पळोवन देव- देवता समाजाच्या कल्याणा खातीर वावुरल्यात, हाचे कितलेशेच दाखले लोकसाहित्यांत, धर्मग्रंथांत मेळटात. तरीय देवळांनी फक्त थारावीक कामांच करचीं अशें समितींतल्या कोणा एकाक दिसता जाल्यार तींच करूं येतात. भजन, फुगडी, धालो, तालगडी सारके कलाप्रकार आतां सर्तीं पुरते उरल्यात. तांकां उर्बां दिवंक जाय. पेटी, तबलें, पखवाज, चौघुडो वादन, घुमट, भजन, आरतीचें शास्त्रशुद्ध प्रशिक्षण दिवपाक देवळांच्या समित्यांनी फुडाकार घेवंक जाय. जात्रा, काले वा हेर सण एकचारान जातले हे खातीर फुडाराक घेवंक जाय. मानपाना खातीर कोण फुगार जाता जाल्यार ताका समजावचो. ताणेंय आपल्या कूळ देवाचें, ग्राम देवाचें चिंतचें. देवान स्वता गरीब, गिरेस्त, उच्च, नीच केन्नाच मानूंक ना. ताचे नदरेन भक्ती, परोपकार, मनीसपण म्हत्वाचें. तो जनाबाईचे मजतीन गेलो, पुंडलिकाचे भेटेक गेलो, मीराबाई, चोखा मेळा, सावता माळीचेरुय प्रसन्न जालो. गोंयांतल्या कांय देवळांचे उत्सव बंद पडल्यात. प्रकरणां न्यायालयांनी आसात. देवतेक अशी कुलपांत बंद दवरप योग्य न्हय.
जात्रा, काले चड आकर्शक करपाक पावलां उखलपाचो वेळ आयला. रोखडोच शिगमो फुलतलो. उत्सव सुरू जातले. पर्यटकांचे नदरेन तातूंतले खंयचे बरे ते थारावन सरकाराचे मजतीन तांचो प्रचार, प्रसार करूं येता. कलाकारांक, कारागिरांक उत्सवाचे मजतीन मुखार हाडूं येता. सर्ती सोडल्यो जाल्यार नाट्यकला देवळांनीच जिवी दवरल्या. ती आनीक फुलोवं येता. भुरग्यांच्यो सांस्कृतीक कार्यावळी घेवं येता. तांकां प्रशिक्षण दिवं येता. गांवचो एकवट, भावपण तिगोवपाक देवळां व्हडलें योगदान दिवपाक शकतात. देवूळ हें मिरोवपाचो जागो न्हय. तें पवित्र थळ. देवा मुखार सगले ल्हान, ही भावना मनांत केळोवन समाजाच्या उत्कर्शा खातीर देवळांनी हाचे मुखारूय सातत्यान कार्यरत रावचें. फक्त थारावीक वार, जात्रा आनी परबांच्या दिसांनीच देवळांक जाग येवची न्हय. समाजीक एकवटा खातीर तीं रातदीस जागृत रावतलीं, हाची खात्री आसा. देव बरें करूं.