भांगरभूंय | प्रतिनिधी
उ दक धर्तरे वयली मोलाची संपत्त आसा. उदकाचो थेंब तानेल्ल्यांक अमृता समान आसता. उदक हीच जीण. अन्न, वस्त्र आनी निवारो ह्यो मनशाच्यो तीन गरजो म्हणून आमी मानत आयल्यात, पूण हवा, जमीन आनी उदक हाचे बगर मनीस कसो जगतलो? तरी तांची गरज म्हणून कसो आसपाव करून घेतलो ना? ताचे फाटलें एक कारण अशें आसूं येता. तें म्हणजें हवा, जमीन आनी उदक ही सैमाची देण आसा. ह्याच सैमीक संपत्तीच्या आदारान मनीस संस्कृताय जगली आनी वाडली.
भुगोलीक नदरेन हवा, जमीन आनी उदक हांकां सिमो नासतात. प्रत्येकाचो तांचेर तितलोच हक्क आसता, पूण समाजीक आनी राजकी फायद्या खातीर आमी जमीन आनी उदकाचेर सिमो घाल्यो. एका व्हड फुडार्यान म्हणल्लां, ‘उदकाचेर हक्क दवरपाचेर देसां मदीं म्हाझुंजा घडपाक शकतात.’ अदींमदीं राश्ट्रां मदीं आनी राज्यां मदीं तशीं किजिलासवां जातात. फाटल्या दिसांनी बारदेझांत उदका खातीर कशे हाल जाले हें आमीं वाचलां. दिल्लींत यमुना न्हंयेच्या उदका खातीर राजकारण बरेंच तापलां.
एके वटेन गंगा न्हंयेक आमी देवी समान मानतात. कोट्यांनी लोक आपलीं पापां गंगेत धुवून घेतात. तातूंत रसायनां, गटारांचें उदक सोडटात. ते खातीर गंगा न्हंय प्रदुशीत जाता आनी तिचें पावित्र्य नश्ट जाता हाचें आमकां मात्तय पडून गेल्लें ना. मागीर पवित्र म्हणून मानिल्ली न्हंय नितळ करपाक केंद्र आनी राज्य सरकाराक खासा यंत्रणा चालीक लावची पडटा. ज्या लोकांनी न्हंयेक न्हंय म्हणून मानली तांच्यो न्हंयो कशो नितळ व्हांवतात, हें आमी पळेतात. तेन्ना हो विरोधभास समजून घेवपाक जाय.
पूण उदका विशींचे राजकी आनी समाजीक विशय कुशीन दवरुया आनी ताच्या म्हत्वाच्या शास्त्रीय गुणांचेर थोडो उजवाड घालुया.
उदक चडशे रसायनीक पदार्थ विरघळून घेता. हो गूण प्राणी आनी वनस्पतीक व्हड मोलाचो थारला. ते खातीर मातयेंतले पुश्टीक पदार्थ उदकांत विरघळटात आनी झाडाच्या सगल्या भागांत पावयतात. तशेंच प्राण्यांचे कुडींत अन्नांतले पुश्टीक पदार्थ उदकांत विरघळून सगल्या अवयवां कडे पावतात. तशें पळोंवक गेल्यार उदकांत कसलेच पुश्टीक गूण नासतात. पूण उदका बगर प्राणी जिवाचें कशेंच जायना. ताचे कारण म्हणल्यार उदक पुश्टीक पदार्थ एका जाग्यार सावन दुसर्या जाग्यार पावोवपाचें काम करता. म्हणजेच उदक हो उत्कृश्ट वाहक आसा. होच गूण आमी सांड (घाणयारें) उदक व्हांवून व्हरपाकय वापरतात.
उदक जरी चडशीं रसायनां विरघळून घेता आसलें तरी ऑयल, तेल, ग्रीझ ह्या सारके पदार्थ विरघळून घेवं शकना. म्हणून आमकां कपडे धुवपाक आनी नितळ करपाक साबू वा डिटर्जेंट वापरचे पडटात. दरेका द्रवाच्या पृश्ठभागाचेर एका तरेचो ताण आसता. ताका सर्फेस टेंशन म्हणटात. ह्या गुणाक लागून उदकाच्या पृश्ठभागाचेरय ताण आसता. साबू वा डिटर्जेंट घालून उदकाचें सर्फेस टेंशन उणें जाता आनी तेल, ग्रीझाचे दाग वेगळे करता. ह्याच गुणाक लागून उदक झाडाच्या धाग्यांतल्यान वयर चडटा. ताकाच कॅपिलरी ऍक्शन म्हणटात. ताका लागून मातेंतले पुश्टीक पदार्थ झाडाच्या सगल्या भागांत पावतात. तशेंच टॉवेलाचे धागे कॅपिलर ऍक्शनाक लागून आंगा वयलें उदक जिरयता.
आतां आमी उदकाचे अणू रचनेचो विचार करुया. उदकाच्या रेणूंत दोन हायड्रोजन आनी एक ऑक्सिजनाचो अणू आसता.
उदकाच्या कांय खाशेल्या गुणांचो आमी अभ्यास करीत आयल्यात ताचे फाटलें खरें गूट ताचे रचणुकेंत आसा. सादारण रेणू न्युट्रल आसता. उदकाचे दोन हायड्रोजनाचे दोन धन (पॉझिटीव) चार्ज आनी एका ऑक्सिजनाचे दोन ऋण (नेगॅटीव) चार्ज समान आनी विरोधी आशिल्यान उदकाचे रेणूय न्युट्रल आसपाक फावो. पूण ताची रचना टेडी बॅअराचे मुखामळा भशेन आसा. दोन हायड्रोजनाचे अणू टेडी बेअराचे काना भशेन ऑक्सिजनाक दसल्यात. ते खातीर उदकाच्या रेणूचें ऑक्सिजना वटेनचे तोंक नेगॅटीव आसता तर हायड्रोजना कडलें पॉझिटीव आसता. म्हणजे चुंबका सारकीच रचना आसता. अशे रचनेक डायपोलर म्हणटात.
हेर द्रवां भशेन उदकाचे रेणू कशेय भोंवपाक मेकळे आसतात. तरी ते एकमेकांक दसून उरतात. ते खातीर सर्फेस टेंशन सारके गूण उदकाक मेळटात. तशेंच रसायनां विरघळून घेवपाची तांक हेच खातीर मेळटा. डायपोलर रचणुकेचो एक म्हत्वाचो फायदो म्हणजे उदक बर्याच वयल्या तापमानाचेर उकळटा. नाजाल्यार तें शुन्या परस सकयल तापमानाचेर उकळपाचें आनी जे तरेन धर्तरेर उदकाच्यो तिनूय अवस्था मेळटात तशो मेळचीं नासल्यो.
मायक्रोव्हेव लहरींच्या प्रभावा खाला उदकाचे डायपोलर रेणू नेटान कंपन जावपाक लागतात आनी ते खातीर प्रचंड उष्णता निर्माण जाता. मायक्रोव्हेव ओवनांत अन्न शिजता तें ह्याच तत्वाक लागून. सगल्या तरेच्या अन्नाच्या पदार्थांत उदकाचें प्रमाण भरपूर आसता. उदकाचे हे रेणू मायक्रोव्हेव ओवनांत नेटान कंपन जावन गरमी निर्माण करतात आनी अन्न शिजयता. पारंपरीक उज्यार रांदपाचे पद्दतींत रांदपाचे आयदन तापोवन गरमी अन्न पदार्थाक पुरयतात. पूण मायक्रोव्हेव लहरी सरळ अन्नांत भितर वचून गरमी पुरयतात. म्हणून मायक्रोव्हेव ओवनांत अन्न सगल्या भागांत एक सारके शिजता. मायक्रोव्हेवांक उदकाच्या माध्यमा खातीर अन्न शिजता. तेलाचेर तसो परिणाम दिसून येना. म्हणून मायक्रोव्हेव ओवनांत तेलांत फ्राय करप शक्य जायना.
डायपोलर रचनेचेर आधुनीक तंत्रज्ञानान नव्या नव्या कल्पनांक जल्म घातला. तांचेर थोडी नदर मारुया. सुपर कन्डक्टराचेर चुंबक उफेता. ताका मॅग-लेव्ह (magnetic levitation: Mag-Lev) म्हणटात. फुडाराच्यो सुपर फास्ट ट्रेनी ह्याच तत्वाचेर धांवतल्यो आनी तशे प्रयोग जावपाक लागल्यात. उदकाचे रेणू डायपोलर म्हणजेच चुंबकीय गूण दाखयतात. शास्त्रज्ञांक दिसता की धर्तरे परस 30 हजार पटीन पॉवरफूल चुंबक तयार करून ताचेर मनशाक उफेत दवरप शक्य जातलें. तशेय प्रयोग जावं शकतात.
विज्ञानदूत श्रीकांत शंभू नागवेंकार
9096512359
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
