भुरग्यांचेर चड भर दिवचो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

साहित्य आनी कला हाचे पलतडी आमी कोंकणीचो विचार करतले तेन्नाच ती सगल्या गोंयकारांच्या शिरंतरांनी घोळटली. तांचो स्वास जातली.

कोंकणीक राजभाशेचो दर्जो मेळून आयज 38 वर्सां जातात. मात, अजून ती प्रशासकीय पांवड्याचेर चड पातळिल्ली ना. सरकार आपले परीन यत्न करता. ते आनीक नेटान जावपाची गरज आसा. कारण, फुडाराच्याे पिळग्यो कोंकणी फाटल्यान रावतल्योच हाची खात्री दिवं नजं. कोंकणी हो भावनीक मुद्दो मानिनासतना दरेकल्यान तटस्थ नदरेन, वेव्हारीक भावनेन ती सरकारी पांवड्यार, समाजांत रुजतली, फुलतली हे खातीर योगदान दिवपाचे यत्न चालूच दवरूंक जाय. 2050 वर्स हें लक्ष्य दवरून प्रत्येक पांवड्याचेर कोंकणीचो खोलायेन विचार करून तिचे खातीर वावरुंक जाय. हेर भाशांचे तुळेन कोंकणी ल्हान दिसत, पूण ती दुबळी, अशक्त न्हय, हें मतींत दवरचें. साहित्य आनी कला हाचे पलतडी आमी कोंकणीचो विचार करतले तेन्नाच ती सगल्या गोंयकारांच्या शिरंतरांनी घोळटली. तांचो स्वास जातली. दुबावूच ना.
इझ्रायलाचे हिब्रू भाशे प्रमाण कोंकणीक दरेक गजाल संघर्श करूनच मेळ्ळ्या. तोय बी आमच्याच लोकां आड. कोंकणीक ना नपयत करपाचे झुजा पांवड्याचेर यत्न जाले. पूण, गोबरांतल्यान फिनिक्स सुकणें उडून दिगंतरा वच्चें, तशी कोंकणी वयर सरली. इतिहासीक कारणाक लागून, राजकी डावपेचांक लागून ती लिपयांनी विभागली. पूण, तिचो आत्मो एकूच. निमाणें आमी सगले एक. हाताचीं पांचूय बोटां एकवटकच मूठ जाता आनी ती मनशाची शक्त वाडयता. वेगळेचार जालो तरी घराचेर संकश्ट येता तेन्ना सगले एक जातात. भाशेचे बाबतींतूय एकचार दवरल्यार दुबावा विरयत कोंकणी आनीक बळिश्ट जातली. 1987 वर्सा भारताची सभावीक लिपी आशिल्ले देवनागरी कोंकणीक राजभास म्हूण दर्जो मेळ्ळो. कोंकणी भाशा, साहित्य, संस्कृताय विकसीत करपाक 1986 त कोंकणी अकादेमीची स्थापना जाली. 1992 त कोंकणी संविधानाचे आठवे वळेरेंत पावली. तिका राजभास करपाक खातीर 1986 वर्सा 555 दिसांचें व्हडलें आंदोलन जाल्लें. मागून कोंकणीक कांय मेळूंक ना, हें मतींत दवरून कोंकणी भौसाक वावुरचें पडटलें.
हिंदी, मराठी वा हेर खंयचेय भाशे फाटल्यान चड लोक आसात. बोली वेगळ्यो आसल्यो तरी बरोवपाचे बाबतींत भाशेची एक प्रमाण शैली आसा. कोंकणीच्यो बोली वेगळ्यो, लिपीय वेगळ्यो. प्रमाणीकरण जावंक जाय, अशें म्हणीत जाल्यार थोड्यांक उस्तुरें वता. कोंकणीचे उदरगतीच्या मार्गा वयलें हें एक आडमेळें, अशें भाशा जाणकारांक दिसता. कोणाक कितें सांगपाक गेल्यार तांचो अहं दुखावता. हांव सांगता तेंच खरें, तो कोण म्हाका सांगपी, ताका कितें कळटा, हांव सांगतां तूं आयक ही जल्मजात वृत्तीय आमकां नडल्या. कोंकणीची सगल्याच पांवड्याचेर आनीक उदरगत करतलो जाल्यार दरेकल्याक खालतेपण घेवन खांद मारचो पडटलो.
2050 वर्स ही मोख दवरून सरकारान, कोंकणीभाशकांनी आंखणी करुंक फावो. 1 ते 15 वर्सां पिराय गटांतल्या भुरग्यांचेर चड भर दिवन शिक्षणीक मळाचेर कोंकणी चालीक लायल्यार बरी. दरेका तालुक्यांत केजी ते पांचवी यत्ते मेरेनच्यो उण्योच 10 तरी कोंकणी माध्यमांच्यो शाळा आसच्यो. ताचे उपरांतच्या यत्तांक एक विशय कोंकणी आसचो. सगल्या स्पर्धा परिक्षांनी कोंकणींत पेपर बरोवपाक मेळचो. कांय परिक्षांनी ती सुविधा आसा. परिक्षाच न्हय, तर मुलाखतीय कोंकणींत जावच्यो. बालसाहित्याचेर चड लक्ष केंद्रीत करूंक जाय. सध्या राजहंस प्रकाशन तें काम करता. बालसाहित्याची गोडी भुरग्यांक लागली जाल्यार कोंकणीक बऱ्याक पडटलें. म्हायती, तंत्रज्ञान मळाचेर कोंकणीची उदरगत जावपाची आसा. एआयंत ती वचपाची आसा. केंद्र सरकार भाशिणी अॅप विकसीत करता. गोंय विद्यापीठ ते खातीर वावुरता. कोंकणी भाशा मंडळान बालगितांच्यो सीडी काडल्यात. हेर संस्थांनी, सरकारानूय हे नदरेन यत्न करचो. सोशल मिडियाचेर बरेच जाण आपले परीन कोंकणीक योगदान दितात. तांकां हेर कितले जाण तेंको, उर्बा दितात? 100 वांगडी आशिल्ले कोंकणी संस्थेचो एखादो पोस्ट अपलोड जालो जाल्यार ते संस्थेच्या वांगड्यांक पसून ताचें पडून गेल्लें नासता. शॅर सोडात, लायक पसून करिनात ते. ही उदासिनताय भाशेक, कोंकणी मनशाक मारक थारल्या. तो कोण तें पळयनासतना फक्त कोंकणी आनी कोंकणी खातीर ताका उर्बा दिल्यार कसलें लुकसाण जातलें? दुकानांचे फलक कोंकणींतूय दिसपाक जाय. वेवसाय, आस्थापनांचीं नांवां अस्सल कोंकणी आसचीं. सरकारी विभागांचें थोडें तरी काम राजभाशेंत चलपाक नाका? भुरग्यां खातीर कोंकणींत सर्ती जातात, तांचो आंकडो वाडचो….. करपा सारकें खूब आसा, जाय ती इत्साशक्त. सगल्यांनी म्हाका कुशीक उडयलो तरी कोंकणी म्हजीय आवय, पयस आसलो तरी तिचे खातीर शक्य आसा तितलें हांव करतलोंच. म्हजी ती लागणूक. मागीर म्हाका स्वताक कुस्कुटाचोय फायदो जायना जाल्यार उपकारता, ही निसुवार्थी, परोपकारी वृत्ती दरेकल्याच्या आंगात केळटली, तेन्ना कोंकणीची उदरगत चड नेटान जातली.