भांगरभूंय | प्रतिनिधी
तळयेंत सांठयिल्ल्या झर्याचें उदक गांवांचे शिमेर आशिल्ल्या दोंगुल्ले वेल्यान खळखळत सकयल गांवांत येता. दोंगर वा दोंगुल्ल्या सकयल थळाव्या लोकांनी भाटां-बेसां वसोवन सरभोंवतण पाचवीचार केल्या. वर्साचे बाराय म्हयने झऱ्याक उदक आसता.
काळगां, मिरसांगो, भाजयो, काटेकणगां हांचे पीक काडून शेतकामती सैम पाचवो दवरपाक हातभार लायतात आनी तांचे बरोबरच देशाचे अर्थीक उदरगतीक हातबोट लायतात.
दोंगुल्लेर पाझरपी त्या झर्याचें उदक एक बारीकशें तळें बांदून सांठयतात. वातन ( उदक कुळागरांक जाय जाय थंय व्हरपाची खळी ) काडून दरएकलो आपल्या भाटां-बेसांनी उदकाची पुरवण करतात. दरेक बागायतदाराक “पैरो” वा एक दीस थारायिल्लो आसता. त्या दिसा ताणें आपले कुळागर शिंपप आसता.
तळ्यांत सांठयिल्लें उदक वातनींतल्यान कुळागरांत पावता. कुळागरांत “माग” केल्ले आसतात. वातनींतलें उदक ह्या मागांनी वळयतात. कुळागराच्या मदल्यान हे माग काडिल्ले आसतात. ह्या वातनीच्या उदकान दोनूय वटांनी जायतशें भिजोवपाक मेळटा. शिंपपाक मेळटा आनी पुराय कुळागर भिजोवपाक वा शिंपपाक आतांचे सारकीं स्प्रिंकलर लावपाची पद्दत नाशिल्ली. गांवच्या मेस्ता कडल्यान तेन्ना “कल्ली” करून घेताले. कल्ली म्हळ्यार बऱ्या लांकडाचें शिंपपाक लागून घडयिल्लें आयूध. माट्टी वा शिसम ह्या झाडाच्या लांकडा पसून कल्ली घडयताले.
सुरवातेक घडयिल्ल्या कल्ल्यान एकाच वटेन कुळागर भिजोवपाक मेळटालें. पूण चडशे फावटी उदक शिंपपाच्या नेटार कल्लें हातांतल्यान शेंवटून पडटालें वा मागार आशिल्ल्या बारीकशा फातराक आपटून फुट्टालें. ताका लागून शिंपणें बंद जावन पैर्याचें उदक फुकट वतालें. ताका लागून दोनूय वटेन शिंपपाक मेळटात असलीं कल्लीं मेस्त घडोवपाक लागले.
पूण 1995 उपरांत स्प्रिंकलर वापरप सुरू जालें आनी फायदेशीर थारपाक लागलें. तेन्ना सावन ‘‘कल्लीं’’ काळाच्या पड्ड्या आड वचून शेणून गेलीं.
गिमाच्या दिसांनी व्हाळा वेलो बांद मोडटात आनी सावें ताजें फडफडींत नुस्तें उदकाच्या लोटा वांगडा वातनींत व्हांवून येता आनी गांवचे लोक जाळें घालून तें नुस्तें धरतात. सुरबूस कालवण करपा खातीर….
वातन हुपून दुसरे वटेन वचपाक आडी (एक मोठ्ठे लांकूड वा माडयेचो वा माडाचो कुडको ) घालतात आनी ताचे वेल्यान लोकांची यो-वच जाता. वातनीचे कडेक लोकांच्या यो-वचपाक लागून तांबडी पांयवाट तयार जाल्ली आसता. जाणकार अशे सांगतात की अनवाणी पांयांनी मातयेचे वाटेर चलत जाल्यार तळपायांचे Pressure Points सांचेर आपसूकच दबाब पडटा (Trigger) आनी जाका लागून रक्तभिसरण (Blood Circulation) सुदारता वा चड बरें जाता.
त्या तांबड्या वाटेच्या एका वटेन मदल्यान व्हांवपी नितळ उदकाची वातन आनी माडयो-माडांनी भरिल्लें कुळागर तर दुसरे वटेन भाजयो, मिरसांगो, चिबडां रोंयिल्लीं पोरसां. त्या पांयवाटेन सकाळच्या पारार नाजाल्यार सांजवेळच्या वेळार पिश्यां वरीं चलत रावप हाचे सारखे सर्गसूख खंयच मेळचें ना….!
एकनाथ सामंत
9226219723
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
