खीण

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चैत्र म्हयनो लागलो. नवे वर्सा… नवी सपनां, नवे विचार, नव्यो वाटो, नव्यो आंखण्यो आनी नवी उमेद! सदाशिव, आनंदी म्हालांतली खोस लुट्टालीं.

वळेसर

अचकीत लग्न जालें आनी सुमी संवसाराच्या राटांत आडकून पडलें. भायर सरपाक खंयचीच वाट दिसना जाली. रथाची चाकां असो नेट धरलो, घोड्याच्या पांवलांचो आवाजूय नासतना टाप् टाप् करीत झपाझप रथ फुडें पावलो. येदे व्हडलो चिरेबंदी वाडो. भव्य बंगलो, येतल्या वतल्यांच्यो नदरो आपले कडेन आकर्शित करतालो. 

“राधे! तुमी भुरग्यांच्या नक्षत्राची ती प्रत खंय दवरल्या?”

“पुरयत घेवन गेल्यात. फाल्यां सांजवेळा येवपाचें उतर दिलां.”

राधेचे लग्न जालें आनी ‘सुमी’ नांव फाटीं पडलें. घरचीं सगळी येतलीं वतली सुमीक ‘राधा’ म्हूण पाचारतली. राधे आशिल्ली तशीच शांत, शितळ, सोज्वळ. कोणाच्या मुखार हास्य फुलोवपी. दुसऱ्याची दुख्खां पयस रावनच वळखुवपी. मना काळजांतल्यान दान दिवपी. “आशिर्वाद घेवपी. ल्हान वयाचें परमळीत फूल धाकटी सून. सदाशिव आमी आनंदीबायची अपुरबायेची.

नक्षत्रा सारकी सून. घरांत पावल दवरलें आनी आनंदीबायचें घर भर भरून वोतलें. फकत एकच वर्स जाल्लें. व्हडल्या दोगां जावांची खोशयेची खबर मेळ्ळी. वर्सा भितर दोग नातु घरच्या वंशाक आयले. सुनेचे पांय भाग्याचे अशेच वर्शावांत माणकां मोतयां, वज्रांची खाण कशी त्या वर्सा भरपूर पिक, धान्याच्यो राशी भरभरून ओतल्या. सुवर्णकाळ जणू परत सदाशिवाच्या वांट्याक आयलो अशी खोस म्हालांत लकलकली. दोग दोग नातवांचीं तोंडां पळोवपाचें भाग्य ! सादी गजाल नाशिल्ली.

राधे! ह्या उतरान सुमी खिणांत कांचवेतालें. गाढ न्हीद लागची आनी सटकन कोणेतरी ताका उठोवचे… तशेंच कांचवेल्लेवरी ताका जाग येताली. म्हालातली खोस सगल्या लोकां मेरेन पावली.

सदाशिवाक दानधर्माचेंय पिशें. जितली येणावळ ताजे परसूय दान करपाक भोवच आनंद मेळटालो. दुसरे दिसा पुरयत दारांत उबे जाले. “राधे!” उलो मारचे आदिंच सगळी वेवस्ता सारकी चोख करूंन दवरिल्ली सगल्यांचे नदरेक पडली. पुरयतान नक्षत्र पळोवन सांगलें. दोगूय नातवांक आयुष्य, आरोग्य उदंड आसा. भियेवपाची कांयच गरज नाशिल्ली.

दोगुय जावो, देर, आवय बापूय, काका, मामा सगल्याक आनंदी वातावरण जालें. इतल्यान सहजच अपुरबायेन सदाशिवान राधेचे नक्षत्र पुरयता मुखार दवरित म्हणलें. “हांका पुत्र सुख केन्ना मेळटलें?” 

“रोखडोच तुमकां आनीक एक नातु मेळपाचो आसा. ओदुंच्या वर्सा.. उत्सव मनयत रावपाचो… फुडेंय बी.”

राधे! राधे भितर गेली. तिका आपली इतली अपुरबाय जाता ती पळोवन खोस जाली. पूण मनांत विचार येवन गेलो.

“फुडें घर-दार कोण सांबळटलो!”

आपल्या मांव- मांयक सारके सांबाळप, तांची भलायकी ! कारण दोगुय जाणटी जाल्ली. खोशयेची वार्ता कळीत करूंन पुरयत पयशांची, नाण्याची भेट घेवन गेले. तांची उतरां खरीं थारत हाचोच सुमीक भंय आशिल्लो.

राधे! राधे! राधे! म्हालांत एकच नांवाचो गजर चलिल्लो. सुमी मनांतल्यान देवा कडेन प्रार्थना करतालें.

“म्हाका म्हजे आई-बाबाची सेवा करपाक मेळ्ळी ना. कांय वर्सा म्हजे मांय- मांवांची सेवा करपाची इत्सा पूर्ण जावुनी.”

भविष्य फट काय खरें थारावपाचें आमच्या हांतांत आसता…. आसत. पूण जें घडपाचें आसता तें कोश्टाचें प्रमाण सत्य भविष्य तशेंच घडटा अशें म्हणटात. होनी को कोई टाल नहीं सकता.

राधेन आपल्याक भुरगें जावचें न्हय म्हूण खूब आटापिटा केले. वर्स जावन गेले. आतां राधे भानार आयली. राधेक दिसलें रोखडेंच भुरगें आपल्या पदरांत पडपाचें ना. मातसो हुस्कारो घेतलो….

म्हजी आनंदीबाय ! आवयचे सुवातेर कितली मोगाळ ! कितली बरो सांबाळपी, अपुरबाय करपी. सदांच हांसती… आनंदी ! राधेक आपुण स्वर्गा पाविल्ल्याचो भास जातालो. खंयच्या ल्हान गांवांतली चली सुमी आनी केदो व्हड हो रथ ओडपी राधे ! सुमीक मोराचेर बसून आपुण उडत वतां अशेंच दिसतालें. शीतळ वारो, झरे, न्हंयो आनी मेकळ्या वातावरणांत दर्या येदी झेप घेता. उडटां उडटां उंच मळबांत इंद्रधोणुच्या सप्तसुरांत त्या रंगात रंगता… केन्ना हांसता, नाचता ही अगाध लिला, ना तर म्हजे सारक्याक शक्य ना. देवाचीच कृपा ! कितें ! आशिर्वाद…. क्षणभर स्वताक विसरून… ‘सुमी’ जालें.

चैत्र म्हयनो लागलो. नवे वर्सा… नवी सपनां, नवे विचार, नव्यो वाटो, नव्यो आंखण्यो आनी नवी उमेद! सदाशिव, आनंदी म्हालांतली खोस लुट्टालीं. सुखां खरें म्हणल्यार तांच्या पांवला मेरेन तांकां नशिबानूच मेळिल्ली… आनी तातूंत भर पडली राधेची! खोस खबर!

घरांत नवो पाळणो हाललो… परतून पुरयत, सगळें वातावरण आनंदी आतां घरच्या सगल्यांनी राधेक अक्षरशा माथ्यार उखल्लें. राधे हें करूं नाका! राधेच्यो खाणां- जेवणां आवडी… कायच कमी पडुंक दिलें ना. आनी एका सुंदर पुतान ताचे खोशयेत भर घाली… परत आनंदोत्सव… म्हणटा म्हणसर प्रताप वर्साचो जालो. सगळींच मजेंत… तिगांचेय चले सामके एका फाटोफाट एक ‘राजपुत्र’ कशे ! धडधाकट… सुंदर राजकुंवर.

सांजवेळ जाल्ली. लाँनार तिगांचेय भुरगे दोळ्यां मुखार खेळटाले…जावो, राधे आनी सांबाळपी बरोबर बालिका. इतल्यात एका खिणाक चित्र बदललें.

राधेन व्हडल्या देराच्या भुरग्याक तणांचेर एका काळ्याशा काडयेक हात मारतना पळयलो. राधे! कितें जालें ?! म्हणचे आदिंच राधेन धांवत वचून त्या ल्हान बालकाक मृत्यु पसून पयस धुकळ्ळो आनी… राधा स्वता… खासा त्या मृत्युक हांसत सामोरी गेली. भुरग्याक उबारलो, पूण उबारतना दंश जालो राधेक. खिणांत राधा धरतरेर पडली… राधे ! म्हणटा म्हणटा राधेचो प्राण गेलो.

– विजया शेळडेकार