आशावादी प्रकाशनाचो रुप्याउत्सव

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

वावर गोंय, कर्नाटक, केरळ आनी महाराष्ट्रांतल्या वेगवेगळ्या सुवाती वयल्यान चलता. साहित्य, कला, संस्कृती, समाज अश्या तरेकवार मळांचेर वेगवेगळ्यो संस्था तर वावर करतात. तेभायर कांय व्यक्ती तन, मन आनी धन ओंपून स्वबळग्यार एक व्रत कशे कोंकणीची सेवा करतात. अश्या मानादीक व्यक्तीं भितर सद्या पुण्याक स्थायिक जाल्ले वल्ली क्वाड्रस हांचो वावर खुब मोलादीक. तांणी स्थापन केल्ली ‘आशावादी प्रकाशन’ ही संस्था अंदूं आपलें रुप्या उत्सवी वर्स मनयता.
मुळांत ‘आशावादी प्रकाशन’ चो जल्म जालो गल्फांतल्या कुवेट शारांत. त्या काळांत वल्ली क्वाद्रूश आपल्या वेवसाया निमतान कुवेटाक रावताले. थंय तांणी कोंकणीच्या मोगान कांय समविचारी इश्टांक सांगाताक घेवन 2000 सालांत ही प्रकाशन संस्था घडयली. आनी पयलें पुस्तक 2002 सालांत उजवाडा हाडलें.
कोंकणी मनीस संवसारभर शिंपडला. इतिहासीक कारणाक लागून चारशे पांचशे वर्सां आदीं कितलेशेच गोंयकार कर्नाटक, केरळ आनी महाराष्ट्रांत स्थलांतरीत जाले. ते ज्या ज्या प्रदेशांत स्थायीक जाले, थंयची भास, थंयचे राहणीमान जरीं तांकां आपणावचें पडलें तरी तांणी आपले आवयभाशेचो काळजांतलो जागो दुसरे भाशेक दिलो ना. घरादारांत, आपल्या लोकां भितर कोंकणी उलोवन शेंकड्यांनी वर्सां उपरांतूय कोंकणी सांबाळून दवरली. शेंकड्यांनी वर्सां थंयच्या प्रादेशीक भाशेचो प्रभाव पडलेल्यान मंगळुर, कोचिन, कारवार वाठारांतली कोंकणी गोंयचे कोंकणीपरस मात्शी वेगळी आसली तरी एकामेकांक न समजुपा इतलीय कठीण ना. त्या त्या वांठारांतल्या लोकांक थंयच्या शिक्षण वेवस्थेक लागून कन्नड वा मल्ल्याळम भाशेंत शिकप घेवप बंधनकारक थारले. तरी ह्या मुळ गोंयकारांनी कन्नड वा मल्ल्याळम लिपींत कोंकणी बरोवन मायभाशेची सेवा चालूच दवरली. तशीच गोंयांत क्रिस्तांव समाजातल्या लोकांनी रोमी लिपींत बरोवन कोंकणीची सेवा केली.
गोंय स्वतंत्र जातकीर गोंयांत कोंकणी भाशेक राजमान्यता मेळोवन दिवपाच्या चळवळीक गती आयली. त्या चळवळीचो परिपाक म्हणून सुरवेक साहित्य अकादमीची मान्यताय, उपरांत कोंकणीक राजभास म्हणून मान आनी घटनेच्या आठव्या परिशिष्टांत मानयताय मेळिल्ली भास असो उदरगतीचो आलेख कोंकणीन गांठलो. हें सगळें घडटना गोंय, कर्नाटक आनी केरळ राज्यातल्या भौसंख्य कोंकणी लेखक आनी संस्थांनी देवनागरी हीच कोंकणीची सभाविक लिपी म्हण मानून घेतली. चडशीं पुस्तकां देवनागरी लिपींतूच उजवाडाक येवंक लागली. केरळांतल्या कोंकणी लेखकांनी मल्ल्याळम लिपीक पुर्णविराम दिवन सगळें साहित्य फक्त देवनागरी लिपींतूच उजवाडावपाक सुरवात केली. पूण कर्नाटकांत फक्त कन्नड लिपींत वाचपी आनी गोंयांत फक्त रोमी लिपींत वाचपी बरेच वाचक आसले आनी लेखकूय आसले. हाचेर उपाय म्हणून कर्नाटकांत कांय लेखकांनी आनी प्रकाशकांनी आपलीं पुस्तकां दोनूय लिपींत उजवाडावपाक सुरवात केली. तांतूत प्रामुख्यान कविता ट्रस्टाचे मेल्विन रॉड्रिग्स आनी आशावादी प्रकाशन चे वल्ली क्वाद्रूश हांचो वांटो खूब मोठो आसा.
विश्व कोंकणी सरदार सर्गेस्त बस्ती वामन शणै हांच्या फुडाकारान मंगळुरांत स्थापन जाल्ल्या विश्व कोंकणी केंद्रान देवनागरी लिपीचो पुरस्कार करतनाच एक महत्वाचो वावर तडीक लायलो. तांणी तयार केल्ल्या ‘कोंकणवर्टर’ ह्या वेबसायटीक लागून आतां देवनागरी, रोमी, कन्नड आनी मल्ल्याळम लिपींतल्या कोंकणी साहित्याचे लिप्यांतर करप खुब सोंपे जालां. केरळ, कर्नाटक आनी गोंय वाठारांतल्या वाचकांक दुसर्या प्रदेशांतले आनी लिपींतले कोंकणी साहित्य वाचपाची इत्सा आसल्यार तांच्यानी तें आतां लिप्यांतर करुन वाचूं येता. अशें आसलें तरीं सगळ्यांक संगणक वा मोबायलाचेर साहित्य वाचपाची आवड नासता वा शक्य नासता. तांका छापील पुस्तक वाचूनूच समादान मेळटा. अश्या वाचकांची अडचण पयस करपांत भोव मोलाचो वांटो वल्लीबाबान उखल्ला. 2000 सालांत मुळावण घाल्ल्या तांच्या आशावादी प्रकाशनान लिप्यांतराच्या वावरांत खुब मोठो वांटो उखल्ला. तांणी आयजवेर 62 पुस्तकां छापल्यांत. तांतून 42 कन्नड पुस्तकां तर 15 कन्नड आनी देवनागरी अशी दोनूय लिपींत तर एक पुस्तक कन्नड, देवनागरी आनी रोमी अश्या तीनूय लिपींनी आसा. तेभायर एक रोमी लिपींत आनी तीन देवनागरी लिपींत आसा. ह्या पुस्तकां भितर कविता, कथा, नाटक, कादंबरी आनी समिक्षेच्याय पुस्तकांचो आस्पाव जाता.
छापिल पुस्तकां वांगडाच डिजिटल मळार आशावादी प्रकाशनाचो वावर नेटान चलता. 2005 वर्सा ‘सागराच्या वाटेच्यो झरी’ हें पयलें डिजिटल पुस्तक तांणी उजवाडायल्ले. 2003 ते 2011 मेरेन आशावादी प्रकाशनान डिजिटल माध्यमांतल्यान ‘दायज डॉट कॉम’ ह्या वॅबसायटी वरवीं कोंकणी साहित्य कन्नड लिपींत उजवाडायलें. सद्या ते ‘पयणारी डॉट कॉम’ हि वॅबसायट चलयतात. 2015 वर्सा सुरू केल्ल्या ह्या वेबसायटीन देवनागरी, कन्नड आनी रोमी अश्या तीन लिपींनी साहित्य उजवाडाक येता. तीनूय लिपींनी उजवाडाक येवपी ही कोंकणींतली एकली एकसुरी अपुरबायेची वॅबसायट.
कोविड काळांत डिजिटल माध्यमाक खूब महत्व आयलें. काळाची गरज वळखून वल्लीबाबान ई- पुस्तकां उजवाडावपाचो वावर हातांत घेतलो. 2021 वर्सा तांणी शैलेंद्र मेहता, उर्जिता भोबे, विल्फी रिमेंबस, रोनाल्ड मोंतेरो, वाल्टर नंदळीके हांच्या पुस्तकां वांगडाच ‘इंद्रधोणू उदेवं’ हो कविता संग्रह डिजिटल ई-पुस्तकाच्या रुपान उजवाडायलो. पोरुं डिसेंबरांत डिजिटल रुपान जाल्ल्या प्रकाशन सुवाळ्यांत तांणी पन्नासावे ई-पुस्तक उजवाडायले. वल्ली क्वाद्रूश हांचो हो वावर इतल्या पुरतो मर्यादीत ना. पुस्तकां आनी डिजिटल साहित्या वांगडाच ते कोंकणी पुस्तकांच्यो समिक्षा कार्यशाळा घेतात. 2005 त कुवेट शारांत सुरु केल्ल्यो ह्यो कार्यशाळा अजून भारतांत वेगवेळ्या वाठारांनी जातात. 35 समिक्षा, 65 कविता आनी 55 कथापाठ अश्या सुमार 155 कार्यशाळांचे तांणी आयजवेर आयोजन केलां. त्याभायर ‘दायज साहित्यीक सर्त’, ‘म्हयन्याचो कवी सर्त’ ‘पयणारी वर्साचो कथाकार’ अश्यो वेगवेगळ्यो सर्ती ते आयोजीत करतात. वेवेगळ्या प्रांतांतल्यो कोंकणी कथाकारांच्यो कोंकणी कथा डिजिटल ऑडिओ पुस्तकाच्या रुपान उजवाडायतात.
वल्ली क्वाद्रूश स्वताक कोंकणगार म्हण पाचारतात. सगळ्या प्रांतातल्या आनी विंगड विंगड लिपींनी बरयतल्या साहित्यीकांक एके माचयेर हाडून एकामेकांचे साहित्य आदानप्रदान जावंचे हो तांचो निर्मळ हेत. आनी ती खरी काळाची गरज. तंत्रज्ञान इतलें मुखार पावलां. आवाजापसून उतरां, अणकार, लिप्यांतर तंत्रज्ञानावरवीं खुब सोंपेपणान जावं येता. अश्या काळांत आमी लिपीं मदीं भेदभाव करून एकामेकां भितर दुस्वास पातळावचे बदला असो विधायक वावर करुन लिपींमदीं सांकव बांदू येता. आशावादी प्रकाशनाचो हो वावर ते नदरेन खुब मोलाचो अशें म्हाका दिसता. आयज गंटालकट्टे, मुडबिद्री ह्या मंगळुर शारा लागसार आशिल्ल्या गावांत रुप्याउत्सवी वर्साची कार्यावळ जाता.आशावादी प्रकाशनान लिप्यांतर केल्लीं पांच नवीं पुस्तकां आयज उजवाडाक येतात. कवी शैलेंद्र मेहता, कवी एन्ड्र्यू डि कुन्हा हांचे सारक्या कितल्याश्याच समविचारी साहित्यिकांचे फाटबळ तांकां मेळत आयलां. वल्लीबाबाच्या ह्या वावराक हजार हातांचें बळगें फावो जावं आनी लिपीं मदलें अंतर उणें जावन कोंकणी समाजा मदीं एकचाराचें ल्हार व्हांवूं!