बुद्धी आनी ब्रह्मचर्य

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

मौजीबंधन म्हणल्यार बुद्धी तेज जावपा खातीर केल्ले व्रत. हे गिन्यान मेळोवपाची, ही जी शक्त मेळोवपाची, ही जी भंग न जावपी स्मरणशक्ती मेळोवपाची, त्या खातीय ब्रह्मचर्य जाय. ब्रह्मचर्या बगर मन एकाग्र जायना.

बटू वस्त्रां आनी लंगोट न्हेसल्या उपरांत हातांत दंड घेता त्या वेळार तो मंत्र म्हणटाः
“अदान्तं दमयित्वा मां मार्गे संस्थापयन स्वयम्।
दण्डः करे स्थितो यस्मात्तस्माद्रक्ष यतो भयम्।”
“हो दंड नियंत्रण नाशिल्ल्या म्हाका नियंत्रण शिकयतलो. हे दण्डा, खंयच्यानय भंय येवं, तांचे कडल्यान तूं म्हजें रक्षण कर.”
मौजीबंधनाच्या निमाणे मेधासुक्त म्हणटात आनी ह्या मेधासुक्ताचो अर्थ असो आसा, “अंगिरस ऋषि आनी हेर सप्तर्षी तशेंच इंद्र, अग्नी आनी सृष्टीकर्तो हे म्हाका बुद्धी दिवं. नितिदेव, वरुणराजा आनी देवी सरस्वती म्हाका बुद्धी दिवं. कमळाचे हार घालपी अश्विनीदेव म्हाका बुद्धी दिवं. जी मेधा गंधर्वलोकांत आसा, देव लोकांत आसा, मानवलोकांत आसा अशी त्रिभूवनांत भरून आशिल्ली मेधा म्हजे बुद्धींत वचूं. जर हांवें वयले वयर पठण केलें ना, तरीय केल्लें पठण सासणाचें म्हजे कडेन उरूं. जें हांव शिकलां, जाय तेन्ना म्हाका उलोवपाक येवंदी. जें आयकतलो तें सासणाचें आयकलें अशें जावं, हेर व्रत घेवपी लोकां सारकें म्हजे व्रत आसुंदी. म्हजी वाचा मोहाक तुच्छ मानपी आसुंदी, वयले वयर गोड उलोवपी आनी मनांत वीख बाळगुपी आसची न्ही. म्हजी उमेद अखंड आसची, हो गिन्यानाचो सूर्य म्हजें गिन्यान केन्नाच नानपयत करचो ना. बुद्धींत झगमगपी अशी जी ही मेधा, दिव्य लोकांत आसपी ही मेधा, ती म्हाका मेळूं. म्हाका मेधा दियात, म्हाका तेज दियात, म्हाका बुदवंत जावंक दी. हें आंग जरी जिरजिरलें, तरी तातूंतली बुद्धी अज्रवंर जावं. बुद्धी सदांच तेजस्वी आसूं.”
“सभेक जिकून घेवपी, इंद्राक आवडपी, सामकी व्हडल्या दर्जाची अशी ही मेधा आसा. ते मेधे खातीर हांव खटपट करतां. जे मेधेची देव आनी पितरां उपासना करतात, ते मेधेन म्हाका भारावचो. हांव बुदवंत जावंदी, बर्‍या प्रवृत्तीचो जावंदी. बर्‍या गजालींची पुजा करपी, श्रध्दावान, सत्यनिश्ट असो म्हाका जावंदी. म्हाका धैर्यवान जावंदी. म्हाका बरो उलोवपी जावंदी. खंयचेय चर्चेच्या वेळार म्हजे बुध्दीचो प्रभाव म्हाका सोबून दिसूं.”
अशें सुंदर मंत्र आसात. मौजीबंधन म्हणल्यार बुद्धी तेज जावपा खातीर केल्ले व्रत. हे गिन्यान मेळोवपाची, ही जी शक्त मेळोवपाची, ही जी भंग न जावपी स्मरणशक्ती मेळोवपाची, त्या खातीय ब्रह्मचर्य जाय. ब्रह्मचर्या बगर मन एकाग्र जायना. ब्रह्मचर्य म्हणल्यार सगळ्या इंद्रियांची शक्ती एका ध्येयार केंद्रीत करप. भिंगातल्यान सुर्याचीं किरणां पुंजावन जे तरेन कीट फुलयतात, तेच तरेन सगळ्याक वचपी इंद्रियांची शक्त एके कडेन हाडून तिच्यांतल्यान अद्भूत तेज निर्माण करप म्हणल्यार ब्रह्मचर्य. भारतीय संस्कृतायेन ब्रह्मचर्याचें व्हडपण सांगलां. ब्रह्मचर्य म्हणल्यार कितें? ब्रह्मप्राप्ती जावपा खातीर जी वागणूक दवरपाची, ती वागणूक म्हणल्यार ब्रह्मचर्य. ब्रह्म मेळोवपा खातीर केल्लें आचरण म्हणल्यार ब्रह्मचर्य. ब्रह्म म्हणल्यार कितें? ब्रह्म म्हणल्यार आपलें ध्येय. आपणाक जें सगळ्यांक वयलें दिसता तें आपलें ब्रह्म. जाच्या खातीर जगचें वा मरचें अशें दिसता तें आपलें ब्रह्म.

(फुडें चालू…)
मूळ लेखकः साने गुरुजी,
अणकारः पांडुरंग नाडकर्णी

पांडुरंग नाडकर्णी
9326139252