भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सद्याक देशभर एक देश एक वेंचणुकेचेर चर्चा चालू आसा. हाचे खातीर गठीत केल्ले समितिनूय देशांत एकाच वांगडा वेंचणुको जावच्यो म्हणपाची शिफारस केल्या. वांगडाच वेंचणुको घेतल्यार खर्च उणो जातलो म्हणपाचें तज्ञ सांगतात. हाका लागून जिडिपी सुमार देड टक्क्यान वाडटलो म्हणपाचो अदमासूय ते करतात. जे तरेन चर्चा चल्ल्या ती पळेल्यार सरकार हाचे खातीर बरेंच उत्सूक आसा म्हणपाचें दिसता. आतां सरकाराच्याच मनांत जर एक देश एक वेंचणूक करपाचें आसा जाल्यार तें घडनासतना कशें उरत? विरोधक हाका घडये विरोध करितूय बी पूण त्या विरोधाक जाय आशिल्ली धार आसत अशें दिसना. एके वटेन वन इलेक्शनाचे फायदे पळेल्यार हें घडप बरें काय दिसता. परत परत जावपी वेंचणुकांक लागून सगल्याच यंत्रणेचेर ताण येता ही गजाल खरी. खर्चूय खूब जाता. वेंचणुके वेळार सगलीं कामां ठप्प जातात. ‘कोड ऑफ कंडक्ट’ लागलो म्हणजे कसलेंच विकासाचें काम करूंक मेळना. सादो रस्तो सारको करतलो जाल्यार तो करूंक मेळना. गोंयांत तरी ह्यो वेंचणुको पावसा दिसांनी घेवच्यो अशें दिसता. कारण पावसाक लागून कामां करप शक्य जायना.
तशी देश स्वतंत्र जातकूच पयलीं कांय वर्सां एकाच वांगडा वेंचणूक जाल्ली. पयली वेंचणूक 1951-52 वर्सा जाल्ली. तेन्ना देशांत सतरा कोटी मतदार आसले आनी ते वेंचणुकेक साडे धा कोटी रुपया खर्च जाल्ले. एका मतदारा फाटल्यान साठ पयशे. दुसरी वेंचणूक 1957 वर्सा जाल्ली तेन्ना हो खर्च उणो जावन दर मतदारा फाटल्यान तीस पयशे जाल्लो. अर्थांत तेन्नाचो खर्च आनी आयचो हांची तुळा जावप शक्य ना. कारण आयज उमेदवारूच पन्नास -साठ लाख रुपया खर्च करतात. मागीर वेंचणूक आयोगान दिल्ली मर्यादा कितलींय आसूं. आनी इतलो खर्च केलो ना जाल्यार आयज वेंचून येवप भोव कठीण. लोकांकूच चट लागल्या. नोट नासल्यार व्होट ना. मत जाय जाल्यार खर्च करचोच पडटा. आतां वन इलेक्शन जालें म्हणून खर्चाक कातर लागतली अशें कोणें चितचें न्हय. पूण सरकारचो इल्लो दुडू उरतलो हातूंत दुबाव ना.
पूण दुसरो विचार येता तो म्हणल्यार, हें शक्य जातलें? समजा वेंचणुको एकाच वेळार घेवपाच्यो थारल्यो जाल्यार लोकसभा ते पंचायत सगल्यांचो कार्यकाळ एकूच आसचो पडलो. म्हणजेच कांय जाग्यांचेर कार्यकाळ वाडोवचो पडलो. दुसरें म्हणल्यार आयच्या राजकारण्यांचो विचार केल्यार ते एकाच पक्षांत सदांकाळ रावप शक्य ना. तांकां हिणयां तिणयां उडयो मारपाची संवय जाल्या. आतां तीं तत्वां बी शेंडल्यांत. राजकारण हो धंदो जाला. जंय गोडा धेंप थंय दोमळे आसचे तेवरी आमचे राजकारणी जाल्यात. ते सत्ते फाटल्यान धांवतात. वेंचून येवनूय सत्ता पक्षा कडेन वचपाक राजिनामो दितात आनी जनतेचेर वेंचणूक थापतात. तांचें कितें करतले? कांय जाण दोन दोन जाग्यांचेर उबे रावन वेंचणूक लढयतात आनी दोनूय कडेन वेंचून आयले तर एके कडेन राजिनामो दितात. हालींच राहूल गांधीक लागून केरळांतल्या वायनाड मतदारसंघांत परतून वेंचणूक घेवची पडल्या. हाका लागून यंत्रणेचेर ताण येतलोच न्ही, खर्चूय जातलो आनी त्या वाठारांतलीं कामांय बंद पडटलीं. हें कशें बंद जातलें हाचेरूय विचार जावपाची गरज आसा.
केंद्रांत आशिल्ल्या सरकाराक राज्यांत वेंचून आयिल्लें एखादें सरकार नाका जालें तर तें सरकार कशें उडयताले तें काँग्रेसीच्या काळार आमी पळेलां. हालीं तसले प्रकार घडूंक ना पूण आमदार फोडून आपल्या पक्षाचें सरकार घडयलां. फाल्यां खंयचें सरकार केंद्रांत येत हें सांगूक जावचें ना. तें सरकार असले प्रकार करचें ना म्हणपाची खात्री कोण दीत? आनी अशे वेळार त्या राज्यांत केंद्रांत वेंचणूक जायसर राष्ट्रपती राजवट लागू करतले काय नव्या सरकाराचो कार्यकाळ उणो करतले? आनी केंद्रांत सरकार बेगीन घो जालें जाल्यार? वाजपेयींच्या तेरा दिसांच्या सरकारा उपरांत केंद्रांत कितें घडलें आनी उपरांत कितले प्रधानमंत्री मेळ्ळे आनी उपरांत परत्यो वेंचणुको घेवच्यो पडल्यो तें आमी पळयलां. अशेंच परत घडलें तर राज्य सरकारांय बरखास्त करतले? हेवटेन तेवटेन उडयो मारपी राजकारणी आसतकूच कितेंय घडूंक शकता. अश्या वेळार कितें?
अशे वेळार हाचेर एक उपाय करूं येता तो म्हणल्यार एक देश एक उमेदवार. दर एका पक्षान एकूच उमेदवार उबो करपाचो जाका पुराय देशांतल्यान मतां पडूंक जाय. चड मतां पडून जो वेंचून येता ताणें सरकार चलोवपाचें. शेंकड्यांनी व्यक्तींक तिकेटी दिनासतना फक्त एकल्यानूच उबो रावप आनी वेंचणुकेक फुडो करप. आज आपणाक सोंपें पडटा अशा मतदारसंघांत उबो रावन एकलो वेंचून येता आनी आपूण संपूर्ण देशाचो फुडारी म्हणटा. खूबशा जाणांक कोण वळखच नात. पूण जेन्ना संपूर्ण देशाक फुडो करचो पडटलो तेन्ना ताची वळखूय सारखी जातली आनी देशांतल्या कितल्या लोकांक तो फुडारी म्हणून जाय तेंय कळटलें. ज्या पक्षाचो उमेदवार भोवमतान वेंचून येतलो ताणें केंद्रांत सरकार स्थापन करप. दर एका राज्यांत जंय ज्या पक्षाक चड मतां मेळ्ळ्यांत त्या राज्यांत त्या पक्षाचें सरकार. प्रधानमंत्री कोण, मुख्यमंत्री कोण, मंत्री कोण हें सगलें पक्षान थारावप. अशें केल्यारूच हेवटेन तेवटेन पडपी उडयो बंद जातल्यो. वेंचणुके वेळार जावपी भ्रश्टाचार बंद जातलो. पयशे दिवन वा धमकावन मतां घेवपाचे प्रकार बंद जातले. मनी पावर आनी मसल पावरचो उपयोग जावचो ना. नितळ राजकारण आनी नितळ राजकारणी देश मुखार व्हरूंक पावतले. बऱ्या शिक्षीत लोकांच्या हातांत देश आनी राज्य उरतलें.
अभयकुमार वेलींगकार
9423884687
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
