भांगरभूंय | प्रतिनिधी
पत्रकार निवृत्ती शिरोडकार हाचें ‘रंगमोहिनी’ हें पुस्तक शुक्रारा 22 तारखेक मोरजे उजवाडाक येता. डाॅ. रुपा पूर्णानंद च्यारी हांणी बरयिल्ली प्रस्तावनेचो हो थोडो वांटो.
गोंयच्या दरेका घरांत एकलो तरी आसता जो तोंडाक नाटकाचो रंग लायता. हौशी नाटकांची परंपरा गोंयांत उण्यांत उणी 200 वर्सां सावन चलत आयल्या. जात्रा, कालो ह्या उत्सवां वेळार सादर जावपी नाटकां धर्मीक कार्यावळ मानतात. नाटकाच्या इतिहासाचीं पानां घुंवडायल्यार जात्रा, काल्यांनी आधुनीक नाटकाचो आस्पाव ना अशें आमकां दिसता. पूण जागर, तालगडी, कालो, खेळ, दशावतारी ह्या लोकनाट्य प्रकारांचो आस्पाव आशिल्लो. आयज आधुनीक नाटकांचो अभ्यास करतना ह्या लोककलांनी आनी कलाकारांनी हांगा रंगमाची जिवी दवरल्या अशें म्हणप चुकीचें थारचें ना.
कांय वर्सां आदीं बायलांक नाटकांत अभिनय करपाचें धाडस नाशिल्लें. कांय विशिश्ट समाजांतल्यो बायलो उत्सवी रंगमाचयेर वावुरताल्यो. तेंय आपल्या संवसारांत योगदान दिवपाक. हे बायल नट नाटकांक पोट भरपाचें साधन म्हणून पळयलें. तांचें योगदान हें खूब म्हत्वाचें, कारण आयज जायत्यो बायलो तांच्या पावलांचेर पावल दवरून अभिनय करतना दिसतात.
आयज नाटकाक कला सादरीकरणाचें आनी पोट भरपाचें साधन मानतात. गोंयांत वेवसायीक तशेंच हौशी नाट्य कलाकारांची व्हड संख्या आसा. अजूनय गांवांतले जायते कलाकार पयशांचे खातीर तोंड रंगयनात, पूण रंगदेवतेचो आदर आशिल्ल्यान मुखार येतात. हो आदर जेन्ना एके पिळगेंतल्यान दुसरे पिळगे मेरेन पावता तेन्ना नाट्यसेवा पुजपा सारकी जाता. नाट्यकलाकार रंगदेवतेची सेवा करतातूच पूण आपले कलेचो सांबाळ करप तितलेंच म्हत्वाचें. ताचो सोद लेखक निवृत्ती शिरोडकारान प्रामाणीकपणान घेतल्या.
एक काळ आसलो की बायलेक नाटकांत काम करप सोडूच एकटी भायर सरपाक मेळनाशिल्लें. जसो काळ मुखार वचत रावलो आनी बायलेची भुमिका करपी दादल्या नाट्य कलाकारांचे सुवातीर हौशी बायल नाट्य कलाकारांचो अभिनय पळोवपाक मेळपाक लागलो. आयच्या काळांत गोंयांतल्या हौशी माचयेर अभिनय करपी कितल्योश्योच बायल कलाकार आसात आनी लेखक शिरोडकार तांकां सोदपाचो सतत यत्न करता. ‘रंगमोहिनी’ पुस्तकांत 61 बायल कलाकार आसात. घर, नोकरी, शिक्षण आनी वेवसाय सांबाळून नाटकांत काम करपी ह्या बायलां कलाकारांची तुस्त करीत तितली थोडी.
ह्या पुस्तकांत ‘रंगमोहिनी’ नटी हे संकल्पने विशीं आपले विचार मुक्तपणान मांडल्यात. ‘काळा प्रमाण माथ्याक कुरपणें’ ही कोंकणी म्हण. म्हणजे काळा प्रमाण बदलप. आदलो काळ आतां ना. आतां रंगमाचये कडेन आनी बायल कलाकारां कडेन पळोवपाची नदर बदलल्या. हाचें कारण म्हणल्यार घर, शिक्षण आनी नोकरी सांबाळून बायल कलाकार मुखार येतात. कांय वर्सां आदीं हाताच्या बोटांचेर मेजपा इतलीं बायल कलाकारांचीं नांवां घेताले. पूण आतां तो आंकडो व्हड प्रमाणांत वाडला आनी कोणेंय तिका नटी म्हणून हिणासावपाचो यत्न केलो तरी बायल कलाकाराची ताका खर जाप दिवपाची धमक दाखयल्या. आयज वेवसाय, शिक्षण सांबाळून कला करपी जायत्यो बायल कलाकार माचयेर सतत काम करतात. हे गजालीक तोड ना.
पत्रकार निवृत्ती शिरोडकार हांणी नाट्यक्षेत्रांतल्या बायल कलाकारांचेर आदारिल्लें पुस्तक बरयलें. घरांघरांक भेट दिवन ताणें ताचेर बारीकसाणेन अभ्यास केलो. त्या बायलां कलाकारांक कितलो मान, सन्मान मेळटा, पूण नटी हें उतर वापरून संकुचीत वृत्तीन कितल्या कलाकारांक फाटीं ओडलें, कितलो अपमान आनी त्रास जालो, तें ह्या पुस्तकांत वाचूंक मेळटा. काणकोण सावन पेडणे आनी सांगे सावन वास्को मेरेन, वाड्यावाड्यांक भेट दिवन फाटल्या 30- 40 वर्सांचो नाट्य प्रवास बायल कलाकारांक सांगपाक लायलो. आनी ह्या पुस्तकांत ताची फावो ती नोंद जाल्या हाची खोस जाता.
निवृत्ती शिरोडकाराचें काम हांगा थांबना. पुस्तकांत ताणें मुलाखत घेतिल्ल्या बायल कलाकारांचें दस्तावेजीकरण केल्या उपरांत तो तांचो सन्मान एका भव्य वातावरणात घडोवन हाडटा, ही खऱ्या अर्थान तोखणायेची गजाल. एका काळार घरांतल्यान भायर सरप कठीण आशिल्लें आनी कलाकारांक वेगळे तरेन पळयताले, ती परिस्थिती आतां ना. आडवाद आसूं येतात, पूण दर वर्सा चलयो नाटकाचो अभ्यास करपाक घरांतल्यान भायर सरतात. आवडी प्रमाण नाटकांत काम करतात. तोखणाय, पुरस्कार मेळयतात. देखून बायलांक नाटक मळाचेर आयज बरे दीस आयल्यात, अशें म्हणचें पडटलें. फुडाराक हाची भरभराट जातली.
डॉ. रूपा पूर्णानंद च्यारी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
