भांगरभूंय | प्रतिनिधी
वि. वा. शिरवाडकर हांच्या ‘नटसम्राट’ नाटकांत मुखेल पात्र जाण्टो अप्पासाहेब बेलवलकर बायलेक अपुरबायेन ‘सरकार’ म्हणटा. तो बायलेक सांगता, ‘माणसं वाईट नसतात सरकार, म्हातारपण वाईट असतं’. आनी ह्या म्हातारपणाचें एक आंग म्हणून जेन्ना मनशाची याद वता, तेन्ना एका बऱ्या मनशाचो जीव वाऱ्यार पडटा. जायते फावटी तो फकांडांचो विशय थारता…. कोणाचीय याद दवरपाची, म्हायती प्रक्रिया करपाची आनी उलोवपाची तांक इबाडूंक शकता. अशे परिस्थितीं खातीर डिमेंशिया ही एक व्यापक संज्ञा. सुरवातीच्या निर्देशकांत अल्पकाळाची याद आनी शब्द सोदपाचे प्रस्न आसूं येतात.
हांव दोतोर न्ही, दिव्यांग मळार काम करपी एक आपवावुरपी. म्हजे सर्गेस्त आवयक पिरायेचीं 90 वर्सां लागीं पावतकच ही समस्या बादिकार जाली. खुद्द तिका आनी पर्यायान घरच्यांक ताचे अनिश्ट परिणाम जाणवले. तांतल्यानच घरांत जाण्टें मनीस आशिल्ल्यांक मदत जावंची ह्या हेतान हें बरयलां.
मुळाव्या कारणाक लागून डिमेंशियाचीं लक्षणां वेगवेगळीं आसूं येतात तरी कांय मुखेल लक्षणां हे स्थितीचे सुरवातीचे सामान्य निर्देशक आसतात. डिमेंशियाचीं सुरवातीचीं कांय जाणवपी लक्षणां दिल्यांत आनी तुमकां तीं तुमच्या घरांतले व्यक्तींत दिसल्यार कितें करचें हाचेर एक नदर.
सुरवातीचे निर्देशक
फकत याद उरपाची समस्या म्हणल्यार तुमकां डिमेंशिया आसा अशें न्हय. डिमेंशियाक लागून अशें दुबळेपण येवंक शकता, जाचो परिणाम : स्मरण, तर्क आनी समस्या सोडोवपाची तांक, भाशेची कुशळटाय, दळणवळण केंद्रीत अडचण अशें ताचें स्वरूप आसूं येता. दोतोराक दाखोवन प्रमाण करून उपचार करप शाणेंपणाचें. जाण्टेपणांत ह्यो गजाली येवपाच्योच ही भुमीका जाण्ट्याक आधी कुटुंबियांक, खासा करुन ताचें काडटल्यांक मारक थारूं येता. दोतोरान डिमेंशियाचें निदान बेगीन केल्यार उपचार पर्याय संज्ञानात्मक उणाव मंद करपाक मदत करूंक शकतात.
सूक्ष्म अल्पकाळ स्मृतींत बदल
याद उरपाक त्रास जावप हें डिमेंशियाचें सुरवातीचें लक्षण आसूं येता. बदल चड करून सूक्ष्म आसतात आनी तातूंत अल्पकाळाची याद दवरपाची प्रवृत्ती आसता. डिमेंशिया आशिल्ल्या मनशाक वर्सां आदीं घडिल्ल्या घडणुकांची याद येवंक शकता, पूण नाश्त्याक घेतिल्लें खाण याद जावंक शकना.
डिमेंशिया आशिल्ल्या मनशाच्या अल्पकाळांतल्या यादीक हेर बदल जावंक शकतात, जशे की: तांणी वस्तू खंय दवरल्यो तें विसरून एके विशिश्ट कुडींत कित्याक भितर सरलो तें याद करपाक कश्ट पडप. खंयच्याय दिसा तांणी कितें करपाचें आशिल्लें तें विसरून तांणी सुरू केल्लें काम सोंपपाक अडचण, जशें शिजयल्या उपरांत गॅस बंद करपाक विसरप.
योग्य उतरां सोदपाक त्रास जावप
डिमेंशियाचें आनीक एक सुरवातीचें लक्षण म्हणल्यार विचार सांगपाक त्रास जावप. डिमेंशिया आशिल्ल्या मनशाक कितेंय समजावंक वा आपलीं मतां उक्तावपाक योग्य उतरां सोदपाक अडचणी येवंक शकतात. तशेंच वाक्याच्या मदीं थांबून फुडें कशें वचप तें कळना. डिमेंशिया पिडेस्ता कडेन संवाद सादप आव्हानात्मक थारूं येता. तांकां विचार वा भावना उक्तावपाक सदचे परस चड वेळ लागूं येता.
मनोवृत्तींत बदल जावप
डिमेंशियाचेरूय मूडांत बदल जावप सादारणपणान जाता. तुमकां डिमेंशिया आसल्यार स्वतांत हें वळखुप सोंपें नासता, पूण हो बदल तुमकां दुसऱ्यांत दिसूं येता. देखीक- डिमेंशियाच्या सुरवातीच्या काळांत उदासीनताय चड प्रमाणांत दिसून येता. डिमेंशिया आशिल्ल्या कोणाकूय पयलीं परस चड भिरांत वा चिंता दिसूं येता. तांची सदची दिसपट्टी पद्दत बदलल्यार वा अपरिचित परिस्थितींत पडल्यार तांकां सहजपणान अस्वस्थ जावं येता.
मूड बदल, व्यक्तीमत्वांतय बदल
उदासीनताय वा बेजारप हें सुरवेच्या काळांत डिमेंशियाचें एक सामान्य लक्षण. डिमेंशिया आशिल्ल्या मनशाक पयलीं आवडटाले त्या छंदांत वा कार्यावळींनी रूची उणी जावं येता. तांकां आतां भायर सरपाची वा मजा करपाची इत्सा नासूं येता. तशेंच इश्ट आनी कुटुंबां वांगडा वेळ घालपाची आवड उणी जावंक शकता आनी भावनीक नदरेन सपाट दिसूं येता.
कामां पुराय करपाक कठीण
दिसपट्टीं कामां पुराय करपाचे तांकींतूय सूक्ष्म बदल जावप हो डिमेंशियाचो आनीक एक संभाव्य सुरवातीचो निर्देशक. ही चड करून चड गुंतागुंतीचीं कामां करपाक अडचणींतल्यान सुरू जाता, जशीं : बिलां आनी अर्थीक स्थितीचो हिशोब दवरप, वळखीचीं कामां पुराय करपा वांगडाच डिमेंशिया आशिल्ल्या मनशाक नवी गजाली शिकपाक वा नवे नित्यनेम पाळपाक कठीण जावं येता.(पूर्वार्ध)
प्रकाश वामन कामत
94224 43093
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
