भांगरभूंय | प्रतिनिधी
मीनाबायन मेकळ्या मनान बरयल्ली मुलाखत विद्यार्थ्यां मेरेन पावपाक जाय. शिक्षकांनीय शिकयतना, बरयतना मीनाबायची देख घेवपा सारकी.
आपले कथेक, लिखाणाक वेगळे वाटेन व्हरपी अस्तुरी म्हणून लेखिका मीनाबाय काकोडकार गोंयचें एक नखेत्र. एक सबळ अस्तुरी, आवय, घरकान्न, मैत्रीण, भयण, अधिकारी म्हणून तें चड यादींत उरतलें. मीनाबायच्या मरणाची खबर ‘भांगरभूंयं’तल्यान मेळ्ळी तेन्ना खीणभर विश्वास बसलोना.
पणजे राजभवनात गोंय कोंकणी अकादेमीच्या राजभास दिसा निमतान जाल्ल्या सुवाळ्याक आमी दोगांय मेळिल्लीं. मीनाबाय सदचेवरी हांसत, खूब तेंपान मेळ्ळीं तरी पोटभर उलोवंक मेळ्ळें ना, एकामेकांचो हात हातांत घेतलो. एकामेकांची, घरच्यांची खबर घेतली. मीनाबाय आमकां सोडून वतलें अशें तेन्ना दिसूंक नाशिल्लें आनी आजूय तें गेलां अशें मानपाक मन तयार ना.
हेमा नायक, मीना काकोडकार, जयमाला दणायत, शीला कोळंबकार हांच्या कथेची वळख राजभास चळवळी वेळार जाल्ली. चवगांची कथा तेंपा प्रमाण कुरपणे घालपी. अस्तुरी, बदलपी संस्कृतायेक मुखार दवरुन फुडें सरपी. मीनाबायची हालींची ‘शलाकाचें लग्न’ ही कथा वाचल्यार लग्नांतल्या नव्या ट्रेंडसा विशींची, समाजमन पारखुपी. एक नदर मीनाबायच्या बायोडाटा, इनामा, पुरस्कारांचेर मारात. एक व्हड लेखिका कोंकणी भाशेकच न्ही गोंयच्या साहित्य संवसारांक पयसावल्या हें लक्षांत येतलें.
मीनाबाय मुंबय शिकिल्लें, वाचनांतल्यान व्हड जाल्लें. भारत स्वातंत्र्य जावचे आदीं जल्मल्लें, गोंय मुक्ती चळवळ तांणे अणभविल्ली. ताची आई माई णववारी कापडांतली. मीनाबाय साडी न्हेसपी. दोगांयचेय सभाव, संस्कृती एकूच. हांवें मात्सो अणभव घेतला, तांच्याच घरांत मडगांवां तांचे सरबरायेचो. मांगिरीष, योगेश तेन्ना ल्हान.
1987 वर्सा सावन ‘सुनापरान्त’ दिसाळ्यांत मडगांवां उपसंपादपी, प्रतिनिधी म्हणून नेमणूकपत्र हातांत मेळ्ळें. साळगांवकार कंपनीचे वेवस्थापक सुरेशबाब काकोडकार सुनापरान्ताचे वेवस्थापक. मीनाबाय तांची घरकान्न. रातीं उसरां मेरेन कामा पासत रावचें पडल्यार सुरेशबाबागेर रावतना सकाळीं झाडांक उदक घालपी मीनाबाय, रातीं म्हऱ्यांत बसून वाडपी मीनाबायची वळख जाली. मीनाबाय केन्नाच ‘सुनापरान्त’ कचेरेंत आयलें ना, पूण दिसाळ्या खातीर ताचें नितळ अक्षरांतले बरप वेळार पावतालें. अधिकारी आसूनय समाजाचें दुख, सुख, विचार स्तंभलेखनातल्यान मांडपी मीनाबाय ‘अस्तुरगाथा’ पुस्तकांत ताच्याच उतरांनी दिसता. हें पुस्तक सबळ अस्तुरेच्या मुलाखतींचें. बिंब प्रकाशनान छापिल्लें ‘अस्तुरगाथा’ हें पुस्तक श्रद्धा गरड हे कवयित्रीचें. तें कोंकणी साहित्याच्या मळा वयलो एक वाटचिरो. मीना, हेमा, शिलाबाय हांच्यो मुलाखती कथेवरी. मीनाबायन साहित्य आपल्या तेंपा वयलें आनी आजचें, पिराय वाडटा तशें लिखाण कशें बदलता, बालसाहित्य बालमन समजून घेवन बरोवपाक जाय तें सांगलां. मुजरत वाचपा सारकी ही मुलाखत. आवय, बापूय, लेखा संचालनालयाचे संचालक, कलेचीं मळां, साहित्याचीं आंगणां ताच्या मुलाखतींतल्यान दिसतात.
मीनाबायन आपलें ल्हानपण कशें आशिल्लें तें सांगतना काणकोण तालुक्यांतल्या पाळोळें गांवांची व्हडवीकाय सांगल्या तशीच मडगांवचीस आपले कर्मभूंयेची. मीनाबायच्या साहित्याच्या प्रवासांत सुरेशबाबांचोय व्हड वांटो आसा. तेय एक लेखक, नेमाळ्याचे संपादपी. समाजीक वावरांतय ते आसात.
मुंबय पदवी शिक्षण जाल्ल्यान मीनाबायच्या साहित्यांत मराठीचो प्रभाव आसा, विज्ञानाची नदरय. “आंगांत साहित्य रचपाची प्रतिभा आसप ही दैवी देण, देखून ती सांबाळून दवरप ही दर एकल्याची लागणूक, मागीर ती बायल आसूं वा दादलो.”
“ खंयचोय विशय मागीर तो कितलोय बोल्ड आसूं, तो बिभत्स जावचो ना’ हाची जतनाय घेवपाचो उलो मीनाबायन मारला. मीनाबायचींच हीं उतरां ‘अस्तुरगाथा’ पुस्तकांतल्या मुलाखतींतलीं.
मीनाबायन मेकळ्या मनान बरयल्ली मुलाखत विद्यार्थ्यां मेरेन पावपाक जाय. शिक्षकांनीय शिकयतना, बरयतना मीनाबायची देख घेवपा सारकी. मीनाबाय ही कोंकणी साहित्यांतली वाटचिरो. दुबाव ना.
– सुहासिनी प्रभुगांवकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
