मोलें वाठारांत अभ्यास भोंवडी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंय विद्यापिठांतल्या कोंकणी अध्ययन फांट्यांत आमकां ‘परिस्थितिकी समिक्षा’ हो पेपर शिकपाक आसा. ह्याच पेपराच्या अभ्यासक्रमाक धरून आमी मोलें वाठारांत अभ्यास भोंवडी करपाची थारायली. ही भोंवडी फळादीक जावची म्हूण कोंकणी अध्ययन फांट्याचे संचालक डॉ. हनुमंत चोपडेंकार सर हांणी सहकार्य दिलें. तेच बरोबर हो पेपर शिकोवपी सहाय्यक प्राध्यापक सानिका गांवकार मीस हांणी बरे तरेन आयोजन केल्ले खातीर तांकांय दिनवास. आमी वट्ट 19 विद्यार्थी हे भोंवडेक गेल्लीं. गांवकार मिसीन पयलींच सगलें वेवस्थीत रितीन आयोजन केल्लें. खंय वचपाचें, कितें करपाचें, कोणाक मेळपाचें, विशयाक धरून आमी कितें पळयतलीं आदीं. हें सगलें आदींच थारायिल्ल्यान सगली भोंवडी वेवस्थीत जावंक पावली. तेच बरोबर मोलें वाठारांत रावपी लेखक रामनाथ गावडे हांची “तळाचो फातर” ही कादंबरी अभ्यासाचो विशय जाल्ल्यान ती खोलायेन शिकप, लेखकाचे मत जाणून घेवप, कादंबरी संदर्भान चर्चा करप असो हेतू आशिल्लो. फक्त इतलेंच न्हय तर हे कादंबरीत आयिल्ली चिऱ्या खण आमकां प्रत्यक्षांत पळोवपाक मेळटली म्हूण मन आतूर जाल्लें.
ही भोंवडी निश्चीत केल्ल्या दिसा आमी मोलें वाठारांत पावलीं. लेखका बरोबर कादंबरी विशीं चर्चा केली. तांकां “तळाचो फातर” हे कादंबरे संदर्भान विस्तारान विचारलें. खूब भासाभास तशेंच मोलादीक नदरेन चर्चा जाली. विद्यार्थ्यांनी बरेच प्रस्न लेखकाक विचारले. “तळाचो फातर” ही कादंबरी बरोवची अशें लेखकाक कित्याक दिसलें, तशेंच कथा बीज खंय सांपडलें, त्या काळार कशी परिस्थिती आशिल्ली हें सगलें जाणून घेतलें. ताचे उपरांत लेखकान आमकां मोलें वाठारांत आशिल्ल्यो चिऱ्या खणी दाखयल्यो आनी थंयची भोंवतण विस्तारान समजायली. पयलीं कशें तरेन हांगा काम जातालें, आपणे खंयचो संदर्भ घेतला, कादंबरेंत अशें आपूण कित्याक मांडलें हे विशीं जापो दिल्यो. तेचबरोबर तांचे मत आशिल्ले की मानवतावादी प्रस्न साहित्यांत येवपाक जाय. जेन्ना अशे तरेचे प्रस्न येतले तेन्नाच साहित्याक मोलादीक दर्जो फावो जातलो. तशेंच पर्यावरण सांबाळप हें आमचें कर्तव्य. ‘परिस्थितिकी समिक्षा’ ह्या पेपरांत आमी तेंच शिकतात. पर्यावरणाच्यो समस्या कोंकणी साहित्यांत लेखकांनी कश्यो हाताळून ताचेर भाश्य केलां हाचेर चिंतन मनन करप. ही धर्तरी आमची आसा. तिची राखण करप आमची जापसालदारकी. देखून आमी जे कितें करतात ताचेर खोलायेन विचार करून पावल फुडें घालचें. पर्यावरणाचो विशय आमी ना कारपाक जायना. सैम आमचो पावला कणकणीं सांगाती आसा. देखून आमी विचार करपाची गरज आसा. साहित्यांत पर्यावरण चित्रीत जालेंच म्हूण जायना ताचेर अभ्यास जावप खूब गरजेचो आसता. सैमसवर्धनाचो विशय आमच्या साहित्यांत येवप ही काळाची गरज अशें लेखकान म्हणलें.
हें सगलें जाले उपरांत आमी जेवण केलें आनी मोलेंच्या जैवविविधताय उद्यान हांगासर भेट दिली. सुरवातेक थंय पावना फुडें निसर्गमय वातावरणांत हांव रमून गेल्लें. पूण जशें भितर सरत गेलें तशी मनाक खंत जावंक लागली. थंयसर सगलीं झाडां-पेडां आशिल्लीं. पूण वता थंय प्लास्टिकाची, लांकडाची सवणीं-सुकणीं झाडां-पेडार दिसतालीं. अशें आसप वायट न्हय. एखादी सोबा वाडोवपाक तांणी तें थंय दवरलां आसत. तशेंच जनावरां लेगीत नकली आशिल्लीं. हांवें अपेक्षीत केल्लें म्हाका थंय सुकण्यांचो किलबील आयकूंक मेळटलो, पूण तशें कांय जालें ना. मुखार फुडें फुलपाख्याचो पार्क आशिल्लो. थंय लेगीत एक-दोन फुलपाखे दिश्टी पडले आनी चड करून नकली फुलपाखे जें थंय झाडांचेर तांणी दवरिल्ले. म्हाका अजाप इतल्याच कारणाक लागून जालें, कारण थंय इतल्या दाट सैमांत जें कितें अपेक्षीत आसलें तें दिसलेंच ना. एखादी सवणीं-सुकणीं भोंवडेक गेल्यां आसत असो विचार मनांत येवन गेलो. पूण निदान एक तरी सुकणें दिसचें अशें म्हज्या मनाक दिसलें, पूण तशें जालें ना म्हूण खंत जाली. जर रानांत अशी अवस्था आसा जाल्यार शारांत सुकणीं दिसतलीं हो विचार करप म्हणजें मुर्खपणां जातलीं.
झाडां-पेडां बरीं दाट आशिल्लीं, पूण रान म्हणलें की जो जीव दिश्टी पडपाक जाय तो दिसलो ना म्हणटकच वायट दिसता. तशेंच थंय म्हाका बेबे लेगीत मेल्ले दिश्टी पडले. भोंवडेचे निमाणे कडेन मन तशें खोशी जालें ना. कारण एका विचारान मन म्हजें खातालें आनी तें म्हणल्यार, सैमाचें कितें जातलें? आनीक कांय वर्सांनी सैम आनी सैमांत रावपी जिवावळ दिसतली काय हो प्रस्न मनांत घोळूंक लागलो. भोंवडी बरी जाली, पूण असंख्य प्रस्न सैम दिवन गेलो. हाचेर आमी तुमी विचार करूंक जाय. कारण खंयचीय गजाल सोंपून वचपाक वेळ लागना, पूण निर्माण जावपाक चडांत चड वेळ लागता हें आमी विसरचें न्हय. तुमी हाचेर विचार करतलीं आनी जाता ते प्रमाण सैमसवर्धन करपाक वावर करतलीं अशी आस्त बाळगितां.

प्राजक्ता प्रेमानंद गांवकार
9552018689