भांगरभूंय | प्रतिनिधी
फोवा उपरातं दिवाळेंतलो दुसरो खाशेलो घटक म्हळ्यार आकाशदिवो. दिवाळेचे फांतोडेर नरकासूर रुपी पुतळ्याचें दहन करून, काळखाचेर जैत मेळयिल्लो सण म्हळ्यार दिवाळेचो सण. देवी लक्ष्मीचें स्वागत करपाक घरां कणकणीं, दिवे पेटयतात, आकशदिवे लायतात. सदांच प्रस्न पडटालो हे आकाशदिवे लायतात तरी कित्याक आनी आकाशदिवे लावपाची परंपरा केन्ना आनी कशी सुरू जाली.
आकाश दिव्याचो इतिहासः आकाशदिव्याची उत्पती त्रेतायुगांत जाली म्हूण संदर्भ मेळटा. प्रभू श्रीरामाच्या राज्याभिषेका वेळार सगलें वातावरण प्रसन्न आनी मंगलमय आसलें, सगले लोक उमेदीन आसले, ह्या वेळार अयोध्येंत वातावरणूय उत्सवी आसलें. ह्या चैतन्यपूर्ण वातावरणांत आनीक भर घालपाक लोकांनी आकाशदिवे लावन आपली उमेद उक्तायली म्हूण कळटा. आकाशदिव्याचो आकार तेन्ना मातयेच्या कळशा सारको आसलो आनी कळशाच्या घेराचेर दोन बोटां सोडून बुराक आसले, आनी भितर तेलाची वा तुपाची मातयेची पणटी दवरपाक एक बसका केल्ली आसताली. पणटी पेटयले उपरांत उजवाड ह्या बुराकांतल्यान भायर सरतालो. फुडल्या दारांत, घरांत भितरल्यान पळेतना उजवे वटेन लोकांनी आकाशदिवे लांबयिल्ले. घराचे उजवे वटेन एका प्रकाराची उर्जा आसता अशें मानतात. आमोरेच्या वेळार पणटी दवरपाक केल्ल्या आसनाचेर अक्षता दवरून ताचेर तेलाची वा तुपाची पणटी दवरताले. ह्या आकाशदिव्याक ज्योतीकळस म्हणटाले.
दिवाळेच्या दिसांनी वातावरणांत न्हयकारी शक्तीचो प्रभाव वाडिल्लो आसता. हवेंत भरपूर थंडाय आसता. हाका लागून आकाशदिवो लायतात. आकाशदिव्यांतले पणटेचे उर्जेक लागून वातावरणांत गरमी तयार जाता. थंडायेक लागून तयार जाल्ली दुशीत हवा घरांत भितर सरूंक पावना.
आनीक एका संदर्भा वेल्यान अशेंय कळटा की वाराणसींत आपल्या पुर्वजांक उगडासाक आकाशदिवे लायताले आनी ही परंपरा महाभारताच्या काळा सावन चालू जाल्ली म्हूण कळटा.
गोंयांत तरेतरेचे आकाशदिवे पळेवपाक मेळटात. पयलीं कोंडे वापरून लोक आकाशदिवे करताले. मागीर लोखंडाचे आकाशदिवे मेळपाक लागले. दर वर्सा फाटल्या वर्सा लायिल्ल्यो फोली काडप आनी नव्यो फोली लावप हो एक परिक्षा सोंपली म्हणटकच भुरग्यांक वावर आसतालो. आतां तेंय खूब सोंपें जालां. दिवाळेक पंदरा बावीस दीस आसा म्हणल्यार फाटल्या वर्साच्या आकाशदिव्याचो सांगाडो व्हरून बाजारांत नेमिल्ल्या दुकानांनी व्हरून दिवप आनी फोली मारून तयार आशिल्लो आकाशदिवो थोडे पयशे फारीक करून दिवपाची प्रथा कांय वर्सां जालीं, सुरू जाल्या. चार चौकोन आनी वयर सकयल चार चार त्रिकोन आशिल्ले आकाशदिवे गोंयांत चड प्रमाणांत लोक वापरतात. पळोवपाकूय हे आकाशदिवे रुबाबदार कशे दिसतात. तरेतरेच्या रंगाच्या फोलींचो संयोग करून आकाशदिवे करतात. रंगारंगाचे आकशदिवे खूब सोबीत दिसतात. ह्या आकाशदिव्याची तरेतरेची कलाकुसर करून कांय हौशी लोक सैमीक रितीन विलो लावं येता असल्यो वस्तू वा परत उपयोग करूं येता असल्यो वस्तू वापरून आकाशदिवे करतात. गोंयांत खूब कडेन असल्या आकाशदिव्यांच्यो सर्तीय जातात.
बाजारांनी आतां प्लास्टिकाचे आकाशदिवे, नायलोन दोरयेचे आकाशदिवे, चिनांतल्यान येवपी तांचे संस्कृतायेचे आकाशदिवे, कपड्याचे आकाशदिवे लेगीत विकते मेळटात.
बाजारांत जरी आतां कितलेय बरे बरे आकाशदिवे विकपाक आयले तरी कांय वर्सां आदीं चडशा घरांनी लोक दिवाळेक पंदरा दीस आसा म्हळ्यार आकाशदिवो करूंक हातांत घेताले. फाटल्या वर्सा लायिल्ल्यो फोली काडून आकाशदिव्याचो सांगाडो बरो नितळ करून गरज आसल्यार ताका रंग मारून बरो तयार करताले. ह्या कामाक घरांतलीं ल्हान व्हड सगलीं मजत करतालीं. कोण फोली कापतालो, कोण ताका गुरूत लायतालो, कोण दसयतालो, घरच्यां मदीं आशिल्लो कलाकार ह्या वेळार जागो जातालो. जुळून मेळून आकाशदिवो तयार जातालो. हो सगलो वावर करतना सणांची उमेद आपसूक वाडटाली. आकाशदिवो लायलो म्हणटकच आमचो आकाशदिवो बरो दिसता वा शेजाऱ्यांलो आकाशदिवो बरो दिसता अशी आपआपसां भितर गोडसाणीची आपुलकायेची सर्तूय बी जाताली. फुडल्या वर्सा कसल्या रंगाच्यो फोलींचो संयोग वापरपाचो कांय प्रमाणांत निच्छेवूय जातालो.
आतां सगलें तयार बाजारांत मेळटा. कांय लोकांक तें सोयीचें कशें दिसता. पूण कांय लोक अजुनूय बी फोली हाडून आकाशदिवे करतात. तरेतरेच्यो फोलीय बाजारांत विकत्यो मेळटात. जण एकलो आपआपले परीन दिवाळेच्या परबेची तयारी करता.
प्रिता परब
9921382375
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
