तमसो मा ज्योतिर्गमय।

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ॐअसतो मा सद्गमय।
तमसो मा ज्योतिर्गमय।
मृत्योर्मा अमृतं गमय…।
उजवाडाचे परबेचें, दिवाळेचें सार ह्या श्लोकांत लिपलां. उपनिशदांतलो हो श्लोक म्हणटा, देवा म्हाका असत्या कडल्यान सत्या लागीं व्हर, काळखांतल्यान उजवाडाचे दिकेन व्हर, मरणा कडल्यान अमरत्वा कडेन व्हर. तसो यत्न केल्यार दरेकलो हे पद्दतीन जीण जगपाक शकता. सोमाराच्यान दिवाळेची परब सुरू जाल्या. आयज फांतोडेर नरकासूराक लासून जाला आसतलो. पणट्यो, आकाशदिव्यांच्या उजवाडांत चोंय दिकांक एक वेगळीच सया मारता आसतली. दिवाळेचे दीस शिंयाचे. खोस, उमेद दिवपी ह्या समयार आनंद वांटपाचो, घेवपाचो. दिवाळेचो उद्देशूय तोच. जिणेंत काळोख दाटून आयिल्ल्यां खातीर आशेची पण्टी पेटोवपाचो हो दीस. दिवाळे दिसा कारीट फोडून तातूंत बोट बुडयतात. तो कोडू रोस चाखतात. काळजांतली कोडसाण गिळून दुस्वासाचेर जैत जोडपाचो तो खीण आसता. ताचे कडेन फक्त रीत, परंपरा म्हूण पळोवचें न्हय. हें यूग म्हायती तंत्रज्ञानाचें. सगल्याच तरांच्या गिन्यानाचो, खबरांचो घसघसो मुखार ओंतत आसता. दरेक गजाल बुद्दीचे सांणीर घासून पारखुची आनी मागिरूच स्विकारची. कितेंय करपाक पावल मुखार घालतना विचार करपाची संवय हे दिवाळेक लावन घेवया.
बरेच जाण अर्थीक, समाजीक लावा खातीर असत्याचे वाटेर फाटलो फुडलो विचार करिनासतना चलतात. वाटेर आयिल्ल्यांक चिड्डून माड्डून ते मुखार वतात. फक्त फायदोच नदरे मुखार दवरून असत्याचे गायरेंत लोळचे परस सत्याचे उजू वाटेर पावलां मारुया, मुखार वचुंया. सत्य आंगांत केळोवपाक, जिरोवपाक तशें कठीण. पूण यत्न केल्यार अशक्य न्हय. सत्यवचनी देवमनशाचेर केन्नाच असत्याचें खत पडना. पडले तरी तें चड तेंप उरना. कारण सत्य हें बऱ्या गुणां सारकें. कितलें धांपून, चेपून, चिड्डून दवरलें तरी तें खंयच्यान ना खंयच्यान भायर सरताच. मरणा कडल्यान अमरत्वा कडेन वचप म्हणल्यार अज्रंवर जावप. अर्थांत बऱ्या गजालीं खातीर. दरेक मनीस मरता. मात, निसुवार्थी, परोपकारी, प्रामाणीक मनशाच्यो यादी चिरंतन उरतात. ताचे आड कितलोय अप्रचार केलो तरी ताच्या कर्तृत्वाच्यो, म्हानतायेच्यो, बरेपणाच्यो यादी गोबरांतल्यान जिव्या जावपी फिनिक्स सुकण्यां भशेन दरेकल्याच्या यादींनी उडणां घेत रावतात. आमीय तांचे सारके म्हान मनीस जावंक पावले नात तरी खऱ्याची वाट चलून समाजांत सत्याचो सेतू उबारपाक चानयेचो वांटो उखलुया.
मायभूंय, मायभास तिगोवपाक, तिका बरे दीस दाखोवपाक तिच्या पुता- धुवांनीच मुखार सरचें पडटलें. पर्यावरण राखप काय ताचें काँक्रिटाच्या रानांत रुपांतर करपाक दिवप, हें आतां आमच्याच हातांत आसा. अपघात वाडल्यात. स्वताक सांबाळुया आनी दुसऱ्यांचीय जतनाय घेवया. जगतलो जाल्यार पयशे जाय आनी ते जाय जाल्यार नोकरी जाय. ती प्रामाणीकपणान, कर्तृत्वाच्या नेटार मेळोवया. लाच दिवन न्हय. पयसो म्हणल्यार लक्ष्मी. फाल्यां तिची सगले पुजा करतले. तिचो असो अपमान करचे नात, असो निर्धार आयच्या दिवाळे दिसा करुया.
कृष्णान सत्यभामेचे मजतीन नरकासूराक मारलो, प्रभू रामान रावणाचो वध केलो तो ह्याच दिसा. जाणकारांच्या मतान, उत्तर ध्रुवाचेर स म्हयन्यां उपरांत दीस सुरू जाता, ते रातीं दिवे पेटोवन खोस मनयताले खंय. तीच ही उजवाडाची परब. काळखांत बरोच काळ रावन निरशेल्ल्या मनाक उजवाड फांकोवन धीर, उर्बा दिवपी हीच ती दिवाळी. आयज दिवाळेक बाजारी रुप आयलां. दिवाळेचे परबेचो सार आमी शेणयलो जाल्यार ती मनोवपा फाटलो हेतूच ना जातलो. गोरवां पाडवो, धनत्रयोदस, नरकासूर, लक्ष्मी पुजन, भावबीज… दिवाळेचे पांच दीस उत्साहाचे. नरकासूरा विशीं थोड्यांचो वेगळो सूर लागता. ते रातीं जें कितें घडटा, ताका लागून तांचें तशें मत जालां. कलेक संद दिवपी, कलाकाराची जीण घडोवपी हे नरकासूर रितीचो कोणाक त्रास जावपाचो हाची दरेकल्यान जतनाय घेवंक जाय. खास करून नशा, आवाजाच्या प्रदुशणा पसून नरकासूर मुक्त जावंक जाय. आमच्या उत्सव मनोवपाच्या पद्दतींनी आयच्या काळांत कितें उणाव आसात, जाल्यार तें पयस करप ही आमचीच तर लागणूक!!
ज्योत से ज्योत जगाते चलो, प्रेम की गंगा बहाते चलो… भरत व्यास हांचें ‘संत ज्ञानेश्वर’ सिनेमांतलें हें पद. हे दिवाळेक पण्टेन एकेक पणटी पेटोवन आरास करुया. मोगाच्या उजवाडाचो हुंवार हाडुंया…. दुस्वास, सुवार्थाच्या काळखाक बुचकळून बुडोवया. ही दिवाळी सगल्यांक सुखाची वचूं .