तीग अभ्यासकांक अर्थशास्त्राचें नॉबेल

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नवी दिल्ली, खबरां संस्था : देशांचे समृद्धतायेंत विवीध संस्थांचें म्हत्व सांगपी आनी देशांच्या येस, अपेसाची मांडणी करपी अमेरिकी वंशाचे ब्रिटीश अभ्यासक डॅरेन ऍसमोगलू, सायमन जॉन्सन आनी तुर्क वंशाचे अमेरिकी अभ्यासक जेम्स ए. रॉबिन्सन हांकां सोमारा अर्थशास्त्राचें नाॅबेल जाहीर जालें.
अर्थशास्त्राचे नाॅबेल जाहीर करपी समितीचे अध्यक्ष जेकब स्वेन्सन हांणी, ‘‘देशां मदलो उत्पन्नाचो फरक उणो करप हें आतांच्या काळांतलें एक सगळ्यांत व्हडलें आव्हान. नाॅबेल पुरस्कार जांकां जाहीर जाला, तांणी समाजांत संस्थांचें म्हत्व तिगोवन दवरलां. खंयचोय देशे येसस्वी वा अपेशी कित्याक जाता, हाचीं मूळ कारणां तांच्या संशोधनांतल्यान मेळटात. आयज संवसारभर, विशेश म्हळ्यार भ्रश्टाचार आनी हुकुमशाय आशिल्ल्या देशांनी विषमता कित्याक आसा, हाचेर तांणी संशोधन केलें. संस्थांची निर्मिती कशी जाता आनी देशाचे समृद्धीचेर ताचो परिणाम कसो जााता, ह्या संशोधनाचेर ताची संवसारभर तोखणाय जाता. दुबळ्या संस्थात्मक वातावरणा फाटलें मूळ तांणी सोदलें. उणें अर्थीक उत्पन्न आशिल्ले जायते देश हातूंत येतात.’’
ऍसमोगलू आनी जॉन्सन मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी हांगा काम करतात आनी रॉबिन्सन हांणी शिकागो विद्यापीठांतल्यान संशोधन केलां. ऍसमोगलू हांकां नाॅबेल पुरस्कार मेळिल्ले खातीर खूब खोस उक्तायल्या.पुरस्कार फावो जाल्ल्यान खूब व्हड धपको बसला आनी अजापूय जालां. अशी अपेक्षा हांवें केन्नाच करूंक नाशिल्ली.’ अशी प्रतिक्रिया तांणी दिली.

संशोधन नेमकें कसलें?
युरोपीयनांच्या वसणुकवादाचो संवसाराचेर कसो परिणाम जालो, हाचेर संशोधकांनी उजेड घातलो. वसणुकवाद्यांनी थंयच्या संसाधनांच्या लुटमारीचेर लक्ष दिलें, की युरोपीय स्थलांतरितां खातीर बर्‍यो संस्था उभारपाचेर लक्ष दिलें, हाचेर ते निंबून आशिल्ल्याचें संशोधनांत म्हणलां. एका काळार गिरेस्त आशिल्ले देश वसुणकवादा उपरांत गरीब जाले. हें तांणी दाखोवन दिलें. हाचे उलट, कांय गरीब देशांत संस्थात्मक उबारणी केल्ल्यान ते देश गिरेस्त जाले, हें संशोधनांतल्यान दाखयलें.