विज्ञानाचे उदरगती कडेन आडनदर जावंची न्हय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

एकाद्या मनशाक अकस्मात ‘हॉर्ट अटॅक’ येता. घरचे लोक ताका हॉस्पिटलांत व्हरतात. रोखडेच ताचेर वैजकी उपचार जातात. दोतोर अत्याधुनीक यंत्रणा आनी वैजकी गिन्यान वापरून दुयेंत मनशाक मरणांतल्यान वांचयता. दोतोराचें आनी हॉस्पिटलाचें बील फारीक करून आनी उपकाराची दोन उतरां उलोवन आमचें कर्तव्य सोंपता. पूण ज्या विज्ञान आनी तंत्रज्ञाना खातीर मनशाचो जीव वांचलो त्या विज्ञाना विशीं थोडी तरी उपकाराची भावना केन्नाय कोणाच्या उलोवण्यांतल्यान व्यक्त जाल्ली आयकूंक येना. हाचो अर्थ आमी विज्ञानाक ‘पांय पडप’ वा ‘थँक्यू’ म्हणचें अशें न्हय तर जेन्ना दुयेंतीची वासपूस घेवपाक लोक येतात तेन्ना ‘विज्ञानाक खातीर तो वांचलो’ अशें केन्नाय आयकूंक आयलां व्हय? ताच्या उरफाटें देव आपल्या गाराण्याक कसो पावलो, कसले नवस- उपास केले, खंयच्या देवळांक वचून ‘आंगवणी’ पुराय केल्यो, हाचें व्हडपण तितलेंच आयकूंक मेळटा. इतलेंच न्हय तर देव- देवस्पणाच्या नादाक लागून खूब वेळा दोतोरान सांगिल्लीं पथ्यां पसून आमी विसरून वतात. आधुनीक समाजाची हीच व्हड शोकांतिका.
विज्ञान ही आधुनीक संवसाराक मेळिल्ली सगल्यांत मोलादीक देणगी. हजारांनी वर्सां मनीसजातीक जें जमलें ना, फकत 500- 600 वर्सां भितर विज्ञानाच्या आदारान मनशान करून दाखयलां. सगले तरेच्यो सूख सुविधा निर्माण करून मनशाक अनेक दुखण्यांतल्या मुक्तताय मेळोवन दिल्ली आसा. ह्याच धर्तरेर सर्ग निर्माण केल्लो आसा. तरी आमचो समाज विज्ञानाच्या येसा कडेन कृतज्ञ भावनेन कित्याक पळयना? विज्ञानाचे उदगती कडेन आडनदर करप आमकां परवडटलें व्हय? अशे जायते प्रस्न उपरासतात.
ते फाटलें एक कारण आसूं येता. समाजान विज्ञानाक आपलो इश्ट म्हणून मानून घेतला. मनीसजातीक मेळिल्लो अत्यंत प्रामाणीक आनी विश्वासांतले असो हो एक इश्ट. तो आपलीं कामां वेवस्थीत करतलो हाची खात्री जाल्ली आसा. अशा वेळा उपकार उलोवन दाखोवपाची गरज कसली?
आतां वेगळे तरेन विचार करूया; लोक अत्यंत आधुनीक सुविधा आशिल्ली नवीन आलिशान मोटार घेतात. मोटार वेवस्थीत काम करता हाची खात्री नव्या तंत्रज्ञानान दिल्ली आसताच. तरीय लोक देवळांत वचून तिचेर दैवी संस्कार करून घेतात, ते कित्याक? तर खंय तरी मनशाचे तकलेंत नकारात्मकतायेचो विचार सदांच वावरत आसता. केन्ना कसलें विघ्न येत हें सांगूंक जायना. ह्याच भयाचे सावळेंत आमचो समाज सदांच वावरत आयला.
जिणेंतलो अर्दो पेलो भरिल्लो आसलो तरी अर्दो रिकामी उरता, ही न्यूनगंडाची भावना अदीक सतायता. अर्द्या भरिल्ल्या पेल्याचेर समाधान मानचें अशें कितलेंय सांगलें तरी अर्द्या रितेपणाचो, म्हणजेच न्हयकाराचो प्रभाव सदांच सतायत उरता. पेलो जरी पाऊण भरलो तरीय भिरांतेचो अंश तितलोच उरतलो. अशे भावनेंतल्या आमचो समाज आयच्या विज्ञान युगांतय देव-देवता, बाबा- बुवा, श्रद्धा- अंधश्रद्धा अशा जाळ्यांत गुरफटून पडला. ते खातीर विज्ञाना विशींची उपकाराची भावना खंय तरी लिपून उरता जावंये, हें समजून घेवपाक जाता. पूण जेन्ना विज्ञानाच्या येसा कडेन दुस्वासपणान विरोध जाता. विज्ञानाच्या येसाचे स्रेय न्हयकारपाचो यत्न जाता, ताचें चड वायट दिसता. खूब वेळा फटी आनी दिकाभूल करपी बातम्यो वा वावड्यो पातळावन विज्ञाना मुखार आव्हान उबें करपाचे यत्न जातात.
देखीक; एका देवळाच्या तळ्यांत खंय एक व्हडली पाषाणाची मूर्त उदकाचेर उफेता, असो फोटो दाखोवन फुडें बरयतात, विज्ञान ह्या फाटलें कारण स्पश्ट करपाक शकना. म्हणजेच एके तरेन विज्ञानाचें व्हडपण न्हयकारपाची ही धडपड आसता.
अदीं मदीं फटी दाखले दिवन वा पुराणांतल्या कल्पीत चमत्कारांचें स्पश्टीकरण दिवचें म्हणून विज्ञानाक आव्हान दितात आनी ताच्या फुडें वचून विज्ञान पुराणांतल्या चमत्कारांचे स्पश्टीकरण दिवपाक शकलो ना असोय निर्णय दितात आनी ताची खोश भोगपाचो यत्न करतात.
तेन्ना आमी एके गजालीचो मुखेलपणान विचार करपाक जाय. तो म्हणजे खंयचेय घडणुकीचें विज्ञानीक पद्दतीन विश्लेशण केल्या बगर विज्ञान खंयच्याय घडणुकी विशीं जाप दिवपाक शकना. विज्ञान संशोधनाची खाशेली पद्दत आसा. त्या प्रमाणें चाचण्यो जावपाक जाय. सगल्यो चाचण्यो पुराय केल्या बगर विज्ञानांत कसलोच निर्णय जायना. हेंच तर विज्ञानाचें खाशेलेपण आसा. म्हणूनच विज्ञानांत इतलो विकास जावपाक शकलो. सगल्यांत व्हड अजाप म्हणजे जे लोक अर्दकुटे म्हायतीचो आदार घेवन आनी फटी प्रसंग निर्माण करून विज्ञानाच्या येसाक उणें लेखपाचो आनंद घेवपाचो यत्न करतात. तेच लोक विज्ञानान निर्माण केल्या आधुनीक यंत्रणेचो उपेग करपाक फुडें येतात. विज्ञानांतले एक एक सोद म्हणजेच मनीसजातीच्या जिवितांतले व्हड चमत्कार जावन आसात. दुसरो मुद्दो तितलोच म्हत्वाचो तो म्हणजे; जर आयज विज्ञानीक आदारान खंयचेय घडणुकीची विज्ञानाक जाप दिवपाक शक्य जालेंना जाल्यार फुडाराक ताचेर जाप दिवपाची तांक फकत विज्ञाना कडेन आसा. हें कोणय सांगू शकतलो. विज्ञानाच्या प्रगती वयल्यान दितलो विश्वास समाजांत निर्माण जाल्लो आसा.
स्वातंत्र्य काळातलें विज्ञाननिश्ठ नेतृत्व आतां फाटीं पडपाक लागलां. विज्ञानीक उदरगती खातीर आपल्यो परंपरा खंय तरी उणें पडपाक लागल्यात. हेंच दुख्ख समाजांतल्या रुढीवादी लोकांक सतावपाक लागलां. तशेंच विज्ञान जे तरेन उदरगत करता तें पळयल्यार सगल्या धर्मांच्यो चालीरिती फुडें व्हड आव्हान उबें जावपाक लागलां. विज्ञाना खातीर हें अपेस भोगचें पडटा, रुढी मोगी लोकांक हें पचना जालां. तरी फुडाराक आमकां विज्ञाना बगर पर्याय ना. हें मदींत धरून आमकां विज्ञाना वांगडाच वचपाचें आसा. तेन्ना विज्ञाना कडेन आदनदर करप परवडपाचें ना.

विज्ञानदूत श्रीकांत शंभू नागवेंकार
9096512359