बुदवंत

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

करीमनगर गांवांत आयज एक वेगळीच चर्चा चलताली. वचत थंय सगळे लोक एकूच गजाल उलयताले. तांच्या गांवांत एक नवो मनीस आयिल्लो. ताका घेवन येवपी शेजारच्या गांवांतल्या मनशान तो एक बुदवंत अशें सगळ्यांक सांगिल्लें. ताचें नांव विवेक आनी तो खूब हुशार अशें ताणें सगळ्यांक सांगिल्लें. तो दिसपाक तसो रुबाबदार नाशिल्लो. पूण तो बुदवंत आशिल्ल्यान सगळेच ताका तोखेवपाक लागिल्ले. ताची बुदवंतकाय पारखिनासतना ताका लोकांनी ‘बुदवंत’ हो किताब दिल्लो.
ह्या गांवांतले लोक अशिक्षीत आशिल्ले. तांकां कितें केल्यार कितें जातलें ताचें भानूच नासतालें. देखून आमचे मदीं एकलो कोणतरी बुदवंत आयलो हाची खोस कांय जाणांनी उक्तायिल्ली. मात मात्शे कोण हुशार आशिल्ले तांणी ह्या बुदवंताक पळोवन तो धडाचो मनीस न्हय अशें म्हणपाक सुरवात केल्ली. गांवांतलो एक गट ताका बरो म्हुणटाले तर दुसरो ताचेर दुबाव घेताले. तो आयला त्या दिसा सावन गांवांत केन्नाच नाशिल्ले ते दोन गट तयार जाल्ले. अशिक्षीत आसूनय कांय जाण हुशार आशिल्ले आनी फाटलीं इतलीं वर्सा तेच गांवचें हीत जपताले. अशिक्षीत आसूं, पूण तांचे कडेन अणभवाचें पेटूल आशिल्लें. कितें वायट आनी कितें बरें हें तांकां बरें खबर आशिल्लें. तांकां अणभव खूब कितें शिकोवन गेल्लो. आतां तांच्या मुखार हो एक नवो अणभव आशिल्लो…
ह्या बुदवंताक गांवांत येवकार दिवपाक गांवच्या मुखेल्यान मांडार सभा आपयिल्ली. गांवांत उत्सव जाता तेन्ना कार्यावळी आयोजीत करतात. तशीच कार्यावळ ताका येवकार दिवपाक केल्ली. ताणें सगळ्यांचेरच जादू केल्लेवरी केल्लो. दिसता तो ताचेच विशीं उलयतालो. ताचे बुदवंतकायेक तोखेतालो. गांवचे सगळे लोक ताका पळोवपाक आनी ताचें तत्वज्ञान आयकुपाक हाजीर राविल्ले. ह्या वेळार ताणें आपली वळख करून दितना लोकांक एक प्रस्न केलो ‘‘गांवांतलें एक झाड जर दिसान दीस व्हड व्हड जाता आनी ताचो त्रास तुमकां जाता तर तुमी ताका कशें ना करतले ?’’
ताच्या ह्या प्रस्नान सगळेच लोक एकामेकांक पळोवन उलोवपाक लागले. कांय जाणांनी हात वयर काडून आमी ताका कापून उडयतले अशें सांगलें. त्या वेळार बुदवंतान म्हणलें ‘ना तें व्हड व्हड जाता म्हण तें कापपाकूय मेळना’. आनीक कांय जाणांनी ताका उजो लावन लासून उडयतले अशें सांगलें. त्या वेळार बुदवंतान म्हणलें, ‘ना ताका उजो लायलो जाल्यार लागींच्या घरांक उजो लागपाचो भंय आसा’. कोणाकूच ताच्या प्रस्नाची जाप मेळ्ळी ना. तेन्ना ताणें ‘तें झाड हुमटावपाचें’ अशी जाप दिली. तेन्ना सगळ्यांनी ताका ताळयांनी येवकार दिलो. सगळेच गरजेभायर ताका तोखेवपाक लागले. हाचो ताणें गैरफायदो घेवपाक सुरवात केली आनी लोक अशिक्षीत आशिल्ल्याचें जाणून घेवन लोकांच्यो सयो घेवन तांच्यो जमनी आपल्या नांवार करपाक लागलो. ताका जे लागीं आशिल्ले तांच्या सगळ्यांच्यो जमनी ताणें आपल्या नांवार करून घेतिल्ल्यो. ताणें आमकां नागयल्यात हाचो कोणाकूच पत्तो लागूंक नाशिल्लो. लोकां खातीर तो देव कसो जाल्लो. मात ताणें कितें शिजोवन दवरलां तें कोणाकूच कळूंक नाशिल्लें.
कांय दिसांनी ही गजाल गांवच्या कांय अशिक्षीत हुशार लोकांक कळ्ळी आनी तांणी ताका धडो शिकोवपाचें थारायलें.
ज्या लोकांच्यो जमनी ताणें हडप केल्ल्यो तातूंतल्या एका मनशाचे जमनीर भांगराचीं नाणीं सांपडल्यांत अशें गांवभर ह्या हुशार लोकांनी फामाद केलें. ह्या बुदवंत मनशान वेळ करिनासतना ते जमनीर आडे घाले आनी थंय कोणाकूच भितर वचपाक दिलेंना. जमनीच्या खऱ्या धनयाक लेगीत. जमनीच्या धनयान ताचे कडेन वाद घातलो तेन्ना ताणें ती जमीन आतां ताची उरली ना अशें ताका सांगलें. ताणें ताका सयेची याद करून दिली. तेन्ना लोकांचे दोळे उक्ते जाले. सगळ्यांच्यो सयो घेवन ताणें लोकांचो विस्वासघात केल्लो हें लोकांक कळ्ळें. उपरांत सगळ्या लोकांनी एकठांय येवन ताका गांवांतल्यान धांवडायलो. ह्या अशिक्षीत हुशार लोकांनी भांगराच्या नाण्यांची काणी घडयिल्ल्यान बुदवंताक आस जाली आनी ताची बुदवंतकाय खंयचे खंय नाच्च जाली. हो बुदवंत गांवांतल्यान भायर पडटकच, सगळे लोक खोशी जाले. लोकां मदीं पडिल्ली वेंर परत भरून आयली आनी हांगाचे लोक परत खोशयेन रावपाक लागले. एकवठान.

संजय वि. बोरकार