भांगरभूंय | प्रतिनिधी
उदय प्रकाश नांवाचो हिंदी लेखक उदयाक आयिल्लो तेन्नाची खबर. उदय प्रकाशाच्यो कथा गाजूंक लागिल्ल्यो. ताची कथा प्रकाशित जावप वा येवपाची आसा हीच बातमी जाताली. म्हाका ताची पुस्तकां वाचपाची उमळशीक आशिल्ली. मित्र कवी रमेशबाब वेळूस्कारा कडेन उलयलों. तो अदींमदीं मावोड्या रायबरेलीक वतालो. मदीं गेल्लो तेन्ना ताणें यादीन पाच- स पुस्तकां हाडलीं.
रमेशबाब पुस्तकां घेवन आकाशवाणीच्या ऑफिसांत आयलो. च्या घेतना ताणें उदय प्रकाशाच्या हेर साहित्याची माहिती दिली. हिंदी साहित्य, पुस्तकां आनी नेमाळीं ह्या विशयाचेर हांव रमेशा कडेन प्रत्येक भेटींत सविस्तर चर्चा करी. रमेशाचो हिंदी साहित्याचो खोल व्यासंग आशिल्लो. कांय हिंदी कविता ताका पाठ आशिल्ल्यो. हिंदीचेर ताचें प्रभुत्व आशिल्लें. ताचें एक हिंदी पुस्तकूय आयलां. बंगाली भाशेंतलीं नेमाळींय तो विकत घेवन वाचतालो.
कोंकणी चळवळींत लळीतक ही कार्यावळ गोंयच्या गांवागांवात जाताली. कोंकणींत साहित्य आसा हें लोकामदीं पावोवपाक हे कार्यावळींत कविता, गितां, कथा सादर जाताल्यो. ही कार्यावळ लोकप्रिय जाल्ली. कोंकणी चळवळीच्या इतिहासांत लळीतक कार्यावळीक भोव म्हत्व आसा. नागेशीं चैत्रांतल्या जात्रा उत्सवांत ही कार्यावळ रवीन्द्र नमशीकार सर आयोजित करताले. म्हजी पिराय इकरा. सवेक बी आसत. हांव तातूंत बालकविता सादर करतालों. रमेशबाब पयलीं म्हाका थंयच मेळ्ळो. रमेशबाबाची त्या काळांत लळितकांतल्यान गाजिल्ली कविता म्हाका खूब आवडटाली.
तें एक झाड.
त्या झाडार बसलीं सुकणीं.
सुकणीं उडून गेलीं.
त्या सुकण्यांचीं त्या झाडाक
जाल्यांत जीव पोखरपी दुखणीं.
गेयता वा गायकी हांची समज आशिल्ल्यान कविता सादर करपाची पक्की जाण ह्या कवीक आशिल्ली. तातूंत तो रमतालो. आनंदान चिप्प भिजतालो.
रमेशबाबालें घर शिरदोना लागीं. गांव पाळें. ताचो एक भाव गायक. एक भाव हार्मोनियम वादक. बाबा लेगीत पेटी वाजयतालो. घरांतूच हें संगिताचें दायज आशिल्लें. संगिताची ही लय, रमेशाच्या काव्यांत, शब्द-गुथपांत, गद्य-मांडावळींत ठळकपणान दिसपाची. रमेशबाबाच्या एकंदर चलपांत, उलोवपांत हो ठेको जाणवतालो. ताच्या दिलखुलास हांश्यांत लयेचे हे फवारे, कारंजीं कशीं वर्तुळांनी उसळून निस्ततालीं. तातूंत तो उफेतालो. त्या वेळार ताका भायलें कांयच पडून गेल्लें नासतालें. टॅन्शनां करपी रमेशबाब हांवें केन्नाच पळोवंक ना. मुखामळार कायम निर्मळ हांसो, प्रसन्न असो रमेशबाबाचो वाटकुळो चेहरो. मुदयाळे केंस.
कांय जाणां भशेन रमेशबाबाक पदां, खुर्च्यो, हुद्दे सारक्या गजालींची आवड, आसक्ती नाशिल्ली. वयल्यान एलर्जीच आशिल्ली. तो स्वच्छंदपणान स्वताचे तंद्रेंत, लयेंत, आनंदांत मनसोक्त बुडून रावतालो. चलप लेगीत धोलत- धोलत स मात्रांच्या दादरा ताला भशेन.
कुळागर म्हयन्याळ्याचें संपादन तो करतलो. ताचेर कोणालो तरी कुत्रो ह्या विषयावेलो एक लेख प्रकाशीत जाल्लो. एकदां खबरींच्या नेटार हांवें त्या कुत्र्याच्या लेखा वयल्यान रमेशबाबाक सहज कुत्र्यांच्या इमानदारपणाच्यो कांय गजाली सांगल्यो. तो एकाग्र चित्तान आयकतालो. वतना म्हाका एक आदेश दिलो – हें पळे. आतां तुवें जें कितें कुत्र्यां विशीं सांगलें तशेंच तें बरोवन काड आनी धाड. म्हाका अजापूच दिसलें. ताच्यांतल्या संपादकान म्हाका बरयतो केलो. हांवें बरोपाचे आळसायेक लागून टाळपाचो यत्न केलो. पूण तो फाटल्यान लागलो आनी ताणें तें टिपण म्हज्या कडल्यान बरोवन घेतलें आनी छापलेंय.
रमेशबाबाक उलोवपाक आवडटालें. इश्टागतीचीं नातीं जपपाक आवडटाली. तो मनापसून उलयतालो. भाशण करतना रूचीन, घोस्तान, आऩंदान करतालो. आयुकप्याक एक काव्यमय शब्दमैफल आयकल्ले भशेन दिसचें. बरयल्लें कितेंय आवडलें जाल्यार नवोदितांक उर्बा उमेद दितालो. बरें बरयता, आनीकूय बरय राव अशें ताचें सांगणें आसतालें. म्हज्या गद्य लेखनांत, निबंदांत काव्यमय आयाम आसतात अशें तो सांगतालो. अशें ताणें एका लेखांत बरयल्लेंय. पूण कितेंय आवडलेंना जाल्यार तितलेच खऱसाणीन कळयतालो. एकदां हांवें खाणा जेवणाचे संस्कृतीचेर एक लेख बरयल्लो. हांवें उक्तायल्लीं कांय मतां रमेशबाबाक खुपलीं. भावूक जाल्ले भशेन ताणें चार- पांच पानां लांबचेलांब पत्र म्हाका धाडलें. ताचो प्रांजळ अभिप्राय ताणें म्हाका दिल्लो. जो लेखा परस बरोच व्हड आशिल्लो. म्हज्या मताचेर हांव ठाम आशिल्लों. विचारवंत व्हॉल्तेर म्हणटा – कोणेय तुमचे विशीं टिका केली जाल्यार पयलीं ताच्या धाडसाची घरा वचून तोखणाय करात. ताचें चुकलां बी जाल्यार मागीर पळोवया.
उलयतना अकस्मात फिलॉजॉफिकल उलोवपाची ताका संवय आशिल्ली. बारीक सारीक गजालींविशींय तो वेगळीचशी अनवट फिलॉजॉफी सांगतालो. ताच्या त्या गुगलीक लागून आयकुपी बुचकळ्यांत पडटालो. उपरांत आपल्या लयदार गोड शैलींत हळूच म्हणटालो – कळना रे तांकां. खऱें म्हणजे तो कितें विस्कटावणी करतालो तें म्हाकाय केन्ना कळनाशिल्लें.
रमेशबाबान रचिल्लीं कोंकणी गितां सोबीत. गितांच्या उतरां कणकणी संगीताचो नाद, गाज आसा. लोकवेदाची ताका आस्था आशिल्ली. लोकसंगीत, भक्तीसंगीत, भावसंगीत, शास्त्रीय संगीत सगळे तरेच्या संगिताचें ताका भान आनी कान आशिल्लो.
रे मोरा दिगंतरा
उडून जाय अंबरा…
हें रमेशबाबान बरयल्लें आनी गायक प्रमोद प्रियोळकार हांणी संगीतबद्ध केल्लें ताचें आकाशवाणी वेल्यान प्रसारीत जावपी गीत म्हाका खूब आवडटा. माती ही ताची रचनाय म्हाका खूब आवडटा. कारण माती तत्वाचें आनी आमच्या शरिराचें नातें आसा.
रमेशबाबाचे अणकार अप्रतीम. ते अणकार कशे दिसचनात. गाजिल्लीं हिंदी नाटकां ताणें कोंकणीत हाडलीं. तांचे प्रयोग जाल्यात. कांय संहिता पुस्तक रूपान प्रकाशीत जाल्यात. रमेशबाबान बरयल्लीं हिंदी पुस्तकांय उजवाडाक आयल्यांत. लेखन सातत्य हो ताचो मोटो गूण. निमण्या स्वांसा मेरेन ताणें बरयलें.
रमेशबाबान कोंकणींत पद्य बरयलेंच. मराठींतूय ललीत लेखन खूब केलें. ताका फोन करतकच म्हजो ताका पयलो प्रस्न आसतालो –
खंय आसा? गोंयांत काय रायबरेली? तो हांसतालो. सेंट्रल लायब्ररी, पणजी… अशी जाप येतकच हांव हांसतालों.
केन्नाय तो रायबरेलीक आसलो जाल्यार आमचो संवाद लांबतालो. उपरांत हांव फोन बडबडीचो समारोप करताना म्हणटालों – रमेशभाय, त्या हिंदी वाठारांत तुका कोंकणी संवादांतलें उतरांचें हें संगीत रेंवटांतल्या उदका सारकें दिसता न्हय? हय रे… म्हणत तो परत अपुरबायेन हांसतालो.
रमेशबाबाचो भेस सदऱ्यांत बरो उठून दिसतालो. रायबरेलीक पिळग्यान पिळग्यो सदरे वेवसायांतले स्पेशलीस्ट शिंपी कशे आसात, तांचें सादेपण, सदऱ्यांचे तरेकवार डिझायन ह्या विशयाचेर हांव ताका खूब प्रस्न विचारी. तो मात्तूय वाजेनासतना सविस्तर माहिती दितालो. वेगवेगळ्या रंगांचे सेल्फ डिझायनचे सदरे तो रायबरेलीच्यान शिंवन हाडटालो. सुंदरूच. ताका एकल्याकूच हे सदरे सोबताले. सदऱ्या वयलें जाकिटूय.
आमच्या स लेखक मित्रांची पिकनीक एकदां आंबोलीक गेल्ली. रमेशबाब म्हज्या रूमांत आशिल्लो. मध्यानरात जाली तरी तो म्हाका खबरी सांगत आशिल्लो आनी म्हाका झेम येताली. दुसऱ्या दिसा सकाळीं म्हाका कळावान जाग आयली. रमेशबाब फांतोडेर उठून जनेला भायल्या झऱ्याचें, शेवण्यांचें, निसर्गदत्त संगीत आयुकपांत मग्न जाल्लो. झऱ्याच्या उदकाचे लयीविशीं उलोवंक लागलो….
हाडाचो कवी. जिणेच्या आनी सैमाच्या सौंदर्याचा निस्सीम, अनन्य उपासक. अकस्मात गेलो…इल्लेंशें नुस्तें, सामकें मस्तें, ही ताची बालकविता हांवें शेंकड्यांनी भुरग्यांक शिकयली. जेवणाक पिरंगुपी भुरगीं आवयन हें कवन म्हणटकच आवयन दिल्ले कपे आनी उंडी आवडीन जेवतालीं. नुस्त्याक मस्तें म्हणिल्लें भुरग्यांक आवडटालें. भुरग्यांचें आनी जाणट्यांचें मानसशास्त्र ह्या कवी मनाच्या प्रतिभावान साहित्यीकाक समजतालें.
नुस्तें खातना रमेशबाबाची याद येताच येता.
मुकेश थळी
फोंडें
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
