ईको-सेन्सेटीव्ह वाठारांत दोडामार्गाचो आस्पाव ना

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

पणजी ः 2004 वर्सा तेन्नाच्या केंद्र सरकारान एक अधिसुचोवणी जारी करून देशांतल्या ईको- सेन्सेटीव्ह वाठारांची वळेरी काडिल्ली. हातूंत तळकोंकणांतल्या दोडामार्ग तालुक्यांतल्या जायत्या गांवांचो आस्पाव ना.
ईको- सेन्सेटीव्ह वाठारांनी झाडां कापपा विशीं व्हड नेम आसात आनी खनिज काडप आनी तत्सम गौण खनिज काडप (फातर, रेंव आदी) हाचेर पुरायपणान बंदी आसा. पूण दोडामार्गाचो हे वळेरेंत आस्पाव नाशिल्ल्यान हांगा ह्यो गजाली चलतात.
म्हायती प्रमाण, हे अधिसुचोवणेंत तळकोंकणांतल्या देवगड, वैभववाडी, कुडाळ, सिंधुदुर्ग आनी कणकवली तालुक्यांतल्या सुमार 200 गांवांचो आस्पाव आसा. पूण दोडामार्गांतल्या जायत्या म्हत्वाच्या गांवांचो हे अधिसुचोवणेंत आस्पाव ना. माधव गाडगीळ हांचो अहवाल प्रसिद्ध जाले उपरांत हांगाचे कांय नागरिकांक न्यायालयांत झगडपा खातीर मुखार सरल्यात. तेच प्रमाण उल्लेख केल्लो वाठार ईको -सेन्सेटीव्ह अशें जाहीर करपाचे थाराव ग्रामसभांनी मंजूर केलें. जैवविविधताय आसून लेगीत ईको-सेन्सेटीव्ह गांवांच्या वळेरेंत सुवात मेळूंक ना असो एक गांव म्हळ्यार कळणे. हांगाच्या स्टोन क्रशर्सनी जायत्या जाणांक त्रास जाता. मदीं ह्या स्टोन क्रशर्सनींचेर कांय काळ बंदी घाल्ली, पूण वेगवेगळ्या कारणांक लागून तीं परतून सुरू केलीं.
गोंयाक पूरक आशिल्ल्यो गजाली हांगा मेळटात. भोंवतणच्या वाठारांत रेंव, फातर, खडी खणप हें एक उदाहरण आसा. हांगाची चडशी जमीन संरक्षित रान आशिल्ली. थळावे लोक हांगा पोट भरपा खातीर शेतवडी करताले. कांय काळा उपरांत हांगाची सुवात भाड्यान घेवन झाडा कापली. हांगा रबर प्लांटेशन सुरू जाले आनी ह्या वाठाराचे लागवडींत तिळारी उदकाचो बरोच वांटो आशिल्लो. मोपा विमानतळाक लागून हांगाच्या जमनींक भांगराचें मोल मेळ्ळें, देखून थळाव्या लोकांनी तीं विकून उडयलीं. एका म्हायती प्रमाण 2029 वर्सा मेरेन हांगाच्या 49 गांवांतली जमीन भाड्यान खणकामा खातीर दिल्या. मोनोकल्चर पद्दतीच्या शेतवडीक लागून ह्या वाठाराक व्हड प्रमाणांत लुकसाण जालां. अशेंच चालू उरलें जाल्यार सैमाचो नाश जातलो.

मजगतीं, थळाव्यांनी समाजसेवकांच्या आदारान उच्च न्यायालयांत याचिका दाखल करून 25 ईको सेन्सेटीव्ह गांवांचो प्रस्न मांडलो. उच्च न्यायालयानय 22 मार्चाक थळाव्यांच्या वटेन निकाल दिवन हो वाठार ईको-सेन्सेटीव्ह वाठार मानचो असो निर्णय दिल्लो. हो आदेश दिल्या उपरांत 4 म्हयन्यां भितर महाराष्ट्र सरकारान केंद्राच्या पर्यावरण मंत्रालयाकडेन हें विशीं पत्रवेव्हार करपाक सांगिल्लें. राज्य सरकारा कडल्यान प्रस्ताव मेळ्ळ्या उपरांत 2 म्हयन्यां भितर केंद्रान स्वतंत्र अधिसुचोवणी जारी करची. थारायिल्ली प्रक्रिया पुराय जाले उपरांत 4 म्हयन्यां भितर निमाणी अधिसुचोवणी जारी करची अशेंय आदेशांत म्हणिल्लें.
मजगतीं, ह्या वाठारांत झाडां कापनात हाची दक्षता जिल्लोधिकारी, पुलीस अधीक्षक आनी रान अधिकाऱ्यांनी घेवपाची गरज उक्तायिल्ली. म्हत्वाचें म्हणल्यार महाराष्ट्र रान खात्यान अधिसूचित केल्ल्या संवर्धन वाठारांत दोडामार्गाचो आस्पाव आसा अशेंय न्यायालयाचे नदरेक हाडलें. दोडामार्ग आनी सावंतवाडींतले 25 गांव अतिसंवेदनशील आसात आनी हो वाठार म्हत्वाचो वायल्डलायफ कॉरिडॉर म्हणून वळखतात.
मजगतीं, ऑगस्टांत वायनाड दुर्घटने उपरांत केंद्रान परतून अधिसुचोवणी जारी केली. हेर वाठार ईको सेन्सेटीव्ह जाहीर केल्यात पूण तातूंत दोडामार्गाचो आस्पाव ना. थळाव्यांच्या म्हणण्या प्रमाण हें न्यायालयाच्या आदेशाचें उल्लंघन आसा. मजगतीं थळाव्या लोकांनी आनी समाजसेवकांनी राजकारण्यांक मेळून हो प्रस्न मांडलो, पूण तातूंतल्यान कांयच उपाय मेळ्ळो ना. देखून आता थळावे परतून न्यायालयांत वचपाक तयार आसात.