भांगरभूंय | प्रतिनिधी
1906 वर्सा अलॉयस अल्जायमर नांवाच्या जर्मन दोतोरान एक दुयेंस सोदून काडलें. दोतोर अल्जायमर हांणी त्या दुयेंसाचो सोद लायलो देखून त्या दोतोराचेंच नांव म्हळ्यार ‘अल्जायमर’ त्या दुयेंसाक दवरलें.
‘अल्जायमर’ हें दुयेंस मनशाच्या मेंदवा कडेन जोडून आसा. अल्जायमर हो डिमेंशिया ह्या सिंड्रोमाचो प्रकार आसा. ताचे जायते प्रकार आसात. मात सगल्या प्रकारांनी मनशाच्या मेंदवाचेरच परिणाम जाता. मनशाक ते वरवीं ‘स्मृतीभ्रंश’ जाता म्हळ्यारच सदच्या जिवितांतल्या एकेक गजालीचो ताका विसर पडपाक लागता. मनशाची दरेक क्रिया मेंदवाच्या कांय केंद्रांतल्यान घडत आसता. त्या केंद्राचेर परिणाम जालो म्हणटकच मेंदवाचे पेशी वरवीं हेर अवयवां कडेन तांचे संदेश पावनात. मेंदवाच्यो पेशी आंवळून, सुकून येतात. देखूनच हेर क्रिया बंद पडपाक लागतात. देखीक: उलयतां उलयतां आपूण कितें उलयला हाचो विसर पडप, सुरवेक सुरवेक आपलें नांव विसरप, जेवण-खाण विसरप, आपली सदचीं कामां विसरप, हाथरुणाचेरूच सैमीक विधी जावप आनी ल्हवू ल्हवू आपल्या ल्हान ल्हान गजाली विसरून फुडारांत कुडींतल्यो क्रिया बंद पडप. ह्याच दुयेंसाक ‘अल्जायमर’ अशें म्हणटात.
सुरवेक दुयेंतीचीं लक्षणां घरच्या मनश्यांक फकांडांची दिसूंक लागतात. पूण ताचें गांभीर्य कळूंक लागतकच मात संबंदीत दोतोरा कडेन धांवप जाता. ‘अल्जायमर’ची मेंदवांत सुरवात जातकच सुमार धा वर्सा उपरांत ह्या दुयेंसाचीं लक्षणां दिसपाक लागता, अशें जाणकार दोतोर वा शास्त्रज्ञ सांगतात. पिरायेच्या 65 व्या वर्सा उपरांत लोकांक ‘अल्जायमर’ची पिडा बळावंक शकता. सादारण 80 वर्सां परस व्हड पिरायेच्या मनशाक 50 टक्के हें दुयेंस जाता. देशांत 50 लाखां वयर डिमेंशियाचे दुयेंती आसात अशी वैजकी जोर्नालांत नोंद मेळटा. जशी जशी पिराय वाडटा तसो मेंदवाचो आकार उणो जाता. पेशींचेर परिणाम जाता आनी कांय वेळां पयलीं घडिल्ल्यो गजाली ते विसरपाक लागतात.
देखीक: सकाळीं कितें खाल्लें तें दनपारां याद जायना. सभावांत विनाकारण चीडचीडपण निर्माण जाता. न्हीद सारकी पडना. कसलेच गजालीची उमेद शी ताका उरना. अती विचार करप अशे तरेचीं लक्षणां दिसतात. हीं ‘अल्जायमर’चीं सुरवेचीं लक्षणां मानतात. उपरांतच्या पांवड्यार कामाचे क्रम बदलतात. एकेक वेळार पिडितां कडल्यान कामां उरफाटें रितीन घडप जाता. तिसरे पांवड्यार दुयेंती आपल्या घरच्या मनश्यांक वळखना. वळखलोच जाल्यार दुसऱ्या मनशाच्या नांवान ताका वळखतात. रात आनी दीस ताका वळखूंक येना. ‘अल्जायमर’च्या सगल्याच दुयेंती मदीं अशे तरेचीं लक्षणां दिसून येतात अशेंय ना. कांय वेळा दुयेंतीक चार म्हयन्यां भितरच त्रास जावंक लागतात.
‘अल्जायमर’चीं लक्षणां सांगल्यात तातूंत दुयेंतीक पातळ संडास जावप, परतून परतून मुतूंक जावप, ओंकाऱ्याे येवप, न्हीद पडप ना. पडलीच जाल्यार त्या वेळार विचित्र सपनां पडप, घुंवळ येवप, वजन देंवप, हाता-पांया कडेन गुळे येवप, सांधे दुखप, तकली फोडप (दुखप)… आदीं लक्षणांचो आस्पाव आसा.
हें दुयेंस कसल्या कारणांक लागून जाता हाची आयज वेर स्पश्टता मेळूंक ना. देखून ताचेर फावो ती उपाय येवजण निश्चीत जावंक ना. पूण हें दुयेंस जावचें न्हय देखून सामान्य रितीन कितें जतनाय घेवं येता हे विशीं थोडीशीं मार्गदर्शकी तत्वां सांगल्यात. नेमान व्यायाम करचो, मन शांत दवरचें, न्हीद बरी पडपाक दिवची, जिणेशैली बरी दवरची. नेमान उणीच 30 मिणटां तरी व्यायाम करचो. तातूंत मागीर योगा जावं, सायकल चलोवप, धांवप वा चलप अशे तरेचे व्यायाम कुडीक मेळचे. मनशान सोरो, तंबाकू, सिगाराचो नाद लावन घेवचो न्हय. सकस हलको आनी आपणाक पचता असो आहार घेवचो. ताजी भाजी-फळां खांवचीं. तेच प्रमाण नेमान खोशी रावपाचो यत्न करचो अशें ह्या दुयेंतीच्या मार्गदर्शकी तत्वांनी सांगलां. ह्या अल्जायमरा आड जीं वखदां वापरतात तीं हें दुयेंस पुराय तरेन पयस करिनात. तीं फक्त कुडीक जाता त्या दगदगांतल्यान तात्पुतो सुसेग दितात.
आयुर्वेदा प्रमाण, एक वेगळी उपचार पद्दत हाचे आड मार्गदर्शन करता. ती म्हळ्यार, मेंदवाची रचना वा घडण करपाक 70 टक्के स्निग्ध पदार्थांचो वांटो आसता, आनी 30 टक्के वांटो प्रथिनांचो आसता. देखूनच गायचें तूप जें मेंदवाच्यो तीन क्रिया सांबाळटा. त्यो म्हळ्यार गिन्यान संपादन करप, फावो ते रितीन तें सांठोवन दवरप, आनी वेळच्या वेळार याद करप, हे खातीर तें श्रेश्ठ आसा, मोलाचें आसा. ‘अल्जायमर’न मेंदवाच्यो पेशी आसतात त्यो वळेरीन आंवळत सुकून येतात. मेंदवाच्या पेशींची रचना स्निग्ध पदार्थां सावन जाल्ली आसता. अशा वेळार आयुर्वेदांत सांगलां ते प्रमाण गायेच्या तुपाचें 4/6 थेंबे दुयेंतीच्या नाकांत घालीत जाल्यार ‘अल्जायमर’ जावपाची शक्यताय टाळूं येता. आमच्या देशांत साजूक तूप करपाची कला चलणुकेंत आसा. तरीय आहारांत स्निग्ध पदार्थांचो वापर उण्या प्रमाणांत जायत आसता. हेंच एक कारण आसूं येता अशें जाणकार विहाई यंग हांणी दिल्ले म्हायती वरवीं कळटा.
डिमेंशिया केन्नाच जावचो न्हय. हे खातीर पुराय भरवंशाचो उपाय ना. तरी लेगीत आपले जिणेशैलींत थोडोसो बदल करून हें दुयेंस पयस दवरूं येता. देखूनच म्हणटां…
आयज, 21 सप्टेंबर हो दीस, जो पुराय संवसारभर ‘अल्जायमर’ दीस म्हूण पाळटात. ह्या दिसा आमी दरेकलो संकल्प करुया. वयर सांगिल्लीं लक्षणां कोणाय भितर दिसत जाल्यार ताची खात्री करून घेवपाक ताका दोतोरा सरीं व्हरुया. जर तीं लक्षणां मानसीक ताणाचीं न्हय वा कसल्याय दुयेंसाचीं नासत जाल्यार दोतोरा कडल्यान जाणून घेवया, आनी तें दुयेंस सुरू जाता आसत जाल्यार ताची जिणेशैली बदलून ताका उर्बा दिवया, मायेमोगान सांगात दिवया आनी ताच्या जिवितांत ‘आनंद’ भरपाक ‘चानयेचो वांटो’ उखलुया. कशें?…
उल्हास यशवंत नायक
8010061867
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
