मोख सैम, सवस्तकायेच्या पर्यटनाची

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

हेर राज्यांनी, देशांनी पर्यटक उणे करपी घडणुको जातात तेन्ना पर्यटकांक फक्त गोंय दिसतलें अशें न्हय. पर्यटनाचीं नवीं कवाडां हेर राज्यां शिस्तीन उक्तीं करतात तेन्ना गोंयान भोंवडेकारांकय शिस्त लावपाक फाटीं रावचें न्हय.

सुपुल्लें गोंय 365 दीस पर्यटनाची भूंय जावपाक लागल्या. संवसारीक पर्यटन दीस फुडल्या सप्तकांत मनयतात. आमचे हे भांगरभुंयेंत सवस्तकाय तिगपी, मनाक थाकाय दिवपी पर्यटनाक उर्बा दिवची पडटली. 1990 च्या दसका सावन गोंयच्या पर्यटन मळार जाल्ली उदरगत मातयेभरवण जावपाक पावल्या आसतली. मातयेंतल्यान सारें घाल्यार कितें किल्लतलें? तिगतलें? नवे पिळगेक आदले वरी उदरगतीचीं पावलां भावतात? तांकां कितें जाय? कळमेल्ल्या पर्यटनाक नवी दिका दिवपाक गोंयांत आरंभ जाला. ताचो लाव पर्यटकां बराबरीन गोंयकारांक मेळपाक थळावें मनीसबळ, मुळाव्यो साधन सुविधा बळिश्ट करपाक जाय. पुर्तुगेझांच्या चपक्यांतल्यान गोंय भायर सरतकीच जाल्ल्या बदलाची नवनिर्मणेची, नवे बुन्यादीची म्हायती संवसाराक भासाभासेंतल्यान दिवची पडटली. ते खातीर आयज मेरेनच्या भोंवड्यांनी मेळिल्ल्या गिन्यानाचो उपेग करून नवनिर्मणी करपाक फुडें सरप, गोंयकारांकय सवस्तकाय दिवप ही मोख आसची. सैम सवस्तकायेंतल्या पर्यटनाची मोख दवरून पर्यटकांची राखण, जेवण-खाण, नितळसाण, मन रिजवणेचीं कवाडां घटमूट करचीं.
हेर राज्यांनी, देशांनी पर्यटक उणे करपी घडणुको जातात तेन्ना पर्यटकांक फक्त गोंय दिसतलें अशें न्हय. पर्यटनाचीं नवीं कवाडां हेर राज्यां शिस्तीन उक्तीं करतात तेन्ना गोंयान भोंवडेकारांकय शिस्त लावपाक फाटीं रावचें न्हय. राज्यांतल्या विंगड विंगड पर्यटन थळांची म्हायती हॉटेलांनी (राबित्याच्या) मेळपाची वेवस्था जावची. भोंवडेकारांनी कितें करचें, खंय वच्चें न्हय हें पर्यटन खातें सांगता. पूण भोंवडेकारांची चलणूक तेप्रमाण नासल्यार तांकां ख्यास्तय करपाची तजवीज आसची.
गोंयांत आयज 60 लाखां वयर पर्यटक येतात, सगल्यांक मेजल्यार 75 लाखांर भोंवडेकार मेळटले. भोंवडेकारांच्यो येवपाच्यो, वचपाच्यो वाटो, येरादारीच्यो, राबित्याच्यो सुविधा वाडटात तेन्ना तांकां सोदप सोंपें नासता. सगल्या सुविधांचेर नदर दवल्यार कोण येतात, कोण वतात तें कळटलें. जळींमळीं एआय तंत्रगिन्यानान जोडिल्ले कॅमेरा लायल्यात. नेमावळ मोडपी कॅमेरांनी दिसतात हें भोंवडेकारांक कळपाक जाय. देवळांनी, इगर्जींनी वतना ड्रेसकोड आसा, गोंयच्या भौशीक सुवातींनी पर्यटकां पासत ड्रेसकोडाची गरज आसा व्हय? ह्या विशयाचेर भासाभास जावची. गोंय मेकळें रान, पुर्तुगेझांचे वसणुकेचें थळ, गोंयच्यो दर्यादेगो कोयरांनी भरिल्ल्यो, दर्या मरणाचो पांदरो न्हय हें सांगपाचो यत्न व्हड प्रमाणांत जावचो.
गोंयच्या पर्यटनाची कूस बदलपाच्या यत्नाक जैत मेळपाक लागलां तेन्ना पर्यटन वेवसाय, उद्देगांतले भागिदार विरोध करतले. तांचें लुकसाण जावंक जायना म्हणून तांकां विस्वासांत घेवन बदला पासत पावलां उखलचीं. पर्यटन मंत्री रोहन खंवटे पर्यटन वेवसायांतल्यांक वळखीचे. कोण आदले, कोण आतांचे हें तांकां खबर आसा. शिस्तीच्या तांच्या यत्नाक पर्यटन वेवसायांत पयलीं सावन आशिल्ल्यांचो तेंको मेळटा.
पर्यटनात ‘ग्रीन इनवेस्टमेंटस ’ ही अंदूंच्या संवसारीक पर्यटन दिसाचे भासाभासेचो विशय. (संकल्पना). ते दिकेन पावलां मारप ाखातीर गोंयांत सुरु जाल्ल्यो नव्यो येवजण्यो उपेगाच्यो. मात ते विशींची म्हायती पर्यटकांक मेळपाक जाय. भौशीक सुवातींनी ते विशीं तक्टे लावन, जायरात करून जागृताय करची.
ग्रीन इनवेस्टमेंट्स म्हळ्यार कोयर वेवस्थापना सावन झाडां लावपा मेरेनच्या कार्यावळींनी पर्यटकांकय वांटेकार करून घेवप म्हत्वाचें. कोयर वेवस्थापनाच्यो सुविधा अमके सुवातीर आसात, भौशीक सुवातींनी कोयर उडोवचो न्हय, खावचें, पिवचें न्हय अशें सांगपी तक्टे पर्यटकांक दिसपी, नदरेंत भरपी आसचे. पर्यटन खात्याचें नवें राखणे दळ, गायड्साच्या आदारान येणावळ वाडपाची शक्यताय आसा, कायदेय आसात. गरज कायदो चालीक लागपा पासत आशिल्ल्या मनीसबळाच्या प्रशिक्षणाची. मनीसबळाची चलणूक सुदारप म्हळ्यार गोंयचें पर्यटन उंचेल्या पांवड्यार पावोवप.
गोंय भारतांतली सवस्तकायेची, कुटूंब पर्यटनाची भूंय उरची हे खातीर वावुरपी आदले पर्यटन मंत्री माथानी साल्ढाणा आमचे मदीं ना. ते जिखून आयिल्लो कुठ्ठाळी मतदारसंघ मुख्यमंत्र्यांनी, पर्यटन मंत्र्यांनी पळोवचो. कुंकळ्ळे मतदारसंघांतली पांझरखणी वाठारांतली इगर्ज, सैमाचे कोनशे मात्शे सत्तरींतल्या सैमा वरींच. आदले संरक्षण मंत्री, गोंयचे मुख्यमंत्री मनोहर पर्रीकार हांणी 2012 वर्सां राज्यांत कांय वर्सां भितर पर्यटक 60 लाखांचेर वतले असो अदमास विधानसभेंत परगटायिल्लो. ते खातीर साधनसुविधांची मांडावळ करपा पासत भासाभासय जाल्ली. आतांचें पर्यटन मंत्री रोहनबाब तेन्ना विधानसभेंत आशिल्ले. मनोहरबाबांच्या वाटे वयल्यानच तेवूय फुडें सरतात. पर्यटनाचे वाटेर कांटे, कंवच्यो उडयल्यार त्यो पुंजावन मातयेभरवण करपी प्रकल्प हाडपाची तयारी जाल्या. ते तंत्रनिकेतनाचे विद्यार्थी, आयजय शिकतात. अध्यात्म पर्यटनांतल्यान सवस्तकाय येवंक शकता, गोंयच्या देवळांनी, इगर्जींनी, मशिदींनी अध्यात्म आसा हाची जाणविकाय तांकां जाल्या.
देवळां वांगडा मसाले, शेतां पर्यटन, लग्न पर्यटन, परिशद पर्यटनाच्या भोंवडेच्यो वाटो रुंदावप, दर्यादेगांचेर कडक राखणे वेवस्था दवरप, नितळसाण मध्यबिंदू करप ही पर्यटनाची नवी वाट. इको टुरिजमांत काँक्रीट अती नाका, योग, अध्यात्मांतल्यान सवस्तकाय, भलायकी सुदारप शक्य आसा. पणजेंतलें परशुराम थळ (तपोकूल योग संकूल), सायन्स सेंटर सवस्तकायेचीं केंद्रां जावंक शकतात. कांपाल ‘वॉक वे डॉग वे’ जावचो न्हय म्हणून जतनाय घेतना पर्यटक, उत्सव वेवस्थापक म्हणून येवन गोंयांतच राबितो करून गोंयकार कशे जाल्यात तें सोदचें.
सेंट फ्रान्सीस झेवियर कूड दर्शनाचें अंदूंचे वर्स येरादारीच्या आडमेळ्यां बगर आसचें. हे पासत खासा साधनसुविधांची निर्मणी जाता. ती वाट, मोपा विमानतळ, पर्वरी, पणजी मतदारसंघांतल्यान वता. ते आनी दुसऱ्या जुवारी पुलाचे वाटेर कवाथे, सदांफुली, अनंत, गुलमोहराचे रोंपे लावन संवसारीक पर्यटन दीस अज्रंवर करचो. गोवा चेंबर ऑफ कॉमर्स, हॉटेल वेवसाय, उद्देजकांक आस्पावन.
स्मार्ट सिटी पणजेंतल्यान स्मार्ट बशी ओल्ड गोवा मुखेल इगर्जी मेरेन व्हरपाची स्मार्ट वेवस्था पर्यटकां पासत जातली. पणजेंतलो कदंब बस स्टॅण्ड सुदारपाचो वावर सुरू जाला, नवीं टॉयलेटसय जातात तांचो उपेगय जावपा पासत तंत्रगिन्याना वरवीं म्हायती दिवपी यंत्रणा जाय.
सैम, सवस्तकायेच्या पर्यटनाची मोख सरकारा मुखार आसा तें अयोध्येंत राम मंदीर पळोवंक गोंयचे उद्देगपती, मंत्रीमंडळ, आमदार गेल्ले तेन्ना होल्मल्लें. राज्यांत शेतां विकपी, शेतांत माती, दर्यांत कोयर उडोवपी, दोंगर कापतल्यांचो सोद सुरू जाला. त्या सोदांतल्यान अध्यात्म पर्यटनाचो नवो मार्ग जातलो.
मुरगांव बंदरांतल्या बोटींच्या पर्यटनाच्या मार्गाक दोना पावलाची वाट दिसतली? मोपा ते मुरगांव सी लिंक जातलो? मात्सो कळाव लागतलो पूण गोंयचे पर्यटन नायट लायफांतल्यान भायर काडप समा जातलें. भलायकेक बरीं खाणां-जेवणां दिवपी अन्नपूर्णा गोंयांत आसात. गोंयचें तापमान बदलता, बदलपी तापमाना प्रमाण सरबराय संस्कृताय बदलता. भेळपुरी, पाणीपुरी, पराठे येतात. गोंयचे पोळे आनी पोळयो, खतखतें आनी मुगांगांठी, फोडी आनी तवसळे बराबरीन. नुस्तें, फेणी, मटण, चिकन सगल्याक मेळचें ना, दनपारां सांजवेळा तांबडी भाजी, सुंगटाचें हुमण, तिवळ (कोकम (भिण्णां), नाल्लाच्या रोसांतली कडी मेळटली. पालक, मेथी, पनीर गोंयचे सरबरायेंत हाडपीय आयल्यात, तीस पस्तीस वर्सां गोंयच्या पर्यटनांत आसात. शिंयाळ्या दिसांनी ते संस्कृतायेक व्हड म्हत्व आसा नाचण्याच्या सत्वा वरी. नाचण्याची भाकरी तांची, आमची आसली तरीय एकसारकी नासता.
रोजां, आलें बेळगांव सावन हाडपीय स्वयंपूर्णा येवजणेंत घुस्पले तरी ते आमच्या पर्यटनाचें दायज न्हय. गोंयची शीतकडी अमेरिके मेरेन व्हरपी गोंयकार आमच्या पर्यटनातलें दायज.
गोंयचो सैम, सवस्तकाय हेंच आमचें दायज, तीच पर्यटनाची मोख.

सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260