भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंय म्हणना फुडें दोळ्यां मुखार येता तें सैमान नटिल्लें, पाचवेचार दोंगर, न्हंयो, कानार गाजपी फेसाळ ल्हारांचो गाज. गोंयांक पुर्वेचें रोम अशीय उपमा कांय जाणकारांनी दिल्या. गोंयच्या सैमसुंदर गांवांनी वसलेलीं देवळां, देवळ्यो, इगर्जो, कपेलां, मशिदीय आसात. देवळांनी, इगर्जांनी जावपी उत्सव, जात्रा- फेस्तां भारतांतूच न्हय तर जगांत फामाद आसा. गोंयच्या उत्सवी वातावरणांक लागून जगभरांतले लोक गोंयांत येतात.
भारतांत खुबशे कडेन सैमाक पुजपाची प्रथा आसा. सैमान आमकां दिल्ल्यो वस्तू जशीं झाडां, फळां, फुलां, सुर्य, उदक, अग्नी आनी हेर. सैमाक दिनवासपाचो हो एक संस्कार. हरशीं धर्मीक उत्सवांनी सैमाक दिनवासपाचो आस्पाव आसतातच, पूण सैमाक पुजपाचे सुवाळे श्रावण आनी भाद्रपद म्हयन्यात चड जातात. आयतार पुजप, सुताची पुनव, नागपंचम आनी हेर. अशीच सैमाक पुजपाची एक धर्मीक प्रथा म्हणचें जायांची पुजा. जायो म्हणना फुडे नदरे मुखार येता धवशें आनी पाकळ्यांक पोंदच्यान गुलाबी रंगाची सया आशिल्लें ल्हानशें फूल. जितकें ल्हान तितलेंच सुवासान भरिल्लें. बायलांच्या आवडट्या श्रावणांत तर प्रत्येक बायलेच्या माथ्यांत हो जायेचो पड आसतातूच. जायो म्हाड्डोळच्यो आसत जाल्यार तर विचारुंकूच नाकात.
चडशो जुलय ते सप्टेंबर म्हयन्यांत जायो फुलुंक लागतात. म्हाड्डोळच्या पालसाणीर नायक फुलकार समाज जायांची लागवड करता. पावसा पयलीं हीं जायांची झुडपां ल्हान ल्हान दवरतात, जाका लागून जायांच्या भारार जायो खुटपाक फुलकारांक जांव कामेऱ्यांक सोपें जाता. जायांच्या झुडपांक खंय रसायनीक सारें घालिनात. सारें वा खावड म्हण चुलींतलो गोबोर वापरतात. गोबोर वापरपाचें कारण, रसायनीक सारें वापरल्यार जायां फुलांचो वास चड येना, अशी कांय फुलकारांची सांगणी. सकाळीं संक उठून फुलकारां जायो खुटूंक वतात, खुटून जातच जायो केळम्याच्या दोऱ्यार गुंथतात आनी मागीर विकूंक धाडटात.
जायो आनी म्हाळसा हें नातें एकदम घट. ह्या देवळाक लागून म्हाड्डोळ गांवाक इतिहासिक म्हत्व मेळ्ळां. सोळाव्या शेकड्यांतल्या धार्मीक छळांक लागून म्हाळशेंचें देवूळ म्हाड्डोळ वेर्णां सावन म्हाड्डोळ फोंड्यां स्तलांतरीत जालें. म्हाड्डोळच्या सातेरी, लक्ष्मी नारायण, भगवती वांगडा म्हाळसा देवीची स्थापना म्हाड्डोळा जाली. सगळ्या म्हाड्डोळकारांची म्हाळसा देवीविशीं भावना आसा की तिका जायो खूब आवडटात, ताका लागून म्हाड्डोळचे फुलकार जायांचे पड म्हाळशेक अर्पण करतातच. जायो विकून म्हाड्डोळचे फुलकार लोक आपलें पोट चलयताले. विसाव्या शेंकड्याचे सुरवातेक 1914 वर्सा म्हाड्डोळा जायो फुलपाच्या दिसांनी जोराची साथ आयली. गांवचे खूब लोकांची भलायकी इबाडली. वखदां, उपाय करून लेगीत साथ वाडपाक लागली. जोराक लागून जायांचो धंदो थंड पडपाक लागलो. लोकांनी मागीर देवी म्हाळशेक गाराणें घालून लोकांचे भलायके खातीर मागणें केलें. लोकांचे भलायकेची राखण कर देवी, दर वर्सा जायांच्या दिसांनी सगळ्या फुलकारांल्यो सगळ्यो जायो ओंपून तुजी पुजा करतले अशें देवीक सांगणें केलें. त्या दिसा सावन लोकांक गूण पडपाक लागलो. ते दिसा सावन म्हाळशेच्या देवळांत जाया पुजा करतात.
कोकणपट्टीर जांव गोंयांत कसलेंय काम जावपाक, बरे नाशिल्ल्यांची भलायकी सुदारपाक सत्यनारायणाची पुजा आंगयतात. जायांच्या पुजेकूय सत्यनारायणाची पुजा करतात. मात पुजेक सुमारा भायर जायां फुलांची आरास करतात म्हण तिका जायांची पुजा म्हणतात. भाद्रपदात सप्तमी तिथीक ही पुजा बांदतात. पुजेच्या चार दीस म्हाड्डोळचे फुलकार म्हाड्डोळच्या श्रीकृष्णाच्या देवळांत बसून जायांचे पड करतात. सप्तमीक ह्यो सगळ्यो जायो देवीक अर्पण करतात. एकूय फुलकार ह्या दिसा जायो विकपाक व्हरनात.
जायांचे पुजे दिसा गर्भकूड धरून देवूळ आनी देवळाच्या सरभोंवतणीं वाठार धव्या फुल्ल जायांच्या पडांनी आनी जायांच्या घमघमाटान भरून वता. ह्या दिसा देवळाचो वाठार दोळे दिपकावपी आसता. जायां पुजेंतल्या सत्यनारायण पुजा बांदपाक वेगळ्यो वेगळ्यो प्रतिकृती वापरतात. विजयरथ, अंबारी, गरुडासन, मयुरासन, सुखासन, लालखी, सांगोड, मखर सिंहासन, पुश्पक विमान. जायांची फुलां वापरून ह्यो प्रतिकृती तयार करतात. नायक फुलकार समाजाचे लोक सामुदायीक रितीन ही पुजा करतात. फुलकार समाजांतल्या दर एकल्याक दर वर्सा ही पुजा करपाचो मान आसता.
हालींसराक श्रावणांत खुबशा देवळांनी जायांची पुजा बांदतात. म्हाळशेचें मुळावें थळ म्हार्दोळ वेर्णा नव्यान बांदून काडिल्ल्या देवळांत श्रावणांत जायांची पुजा जाता, बोरयेच्या नवदुर्गेच्या देवळांत, शिरोडेंच्या कामाक्षी देवळांत जायांची पुजा जाता.
प्रीता परब
9921382375
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
