भांगरभूंय | प्रतिनिधी
दरेका नव्या पिळगेची बुद्धीमत्ता आनी तांच्या ज्ञानार्जनाची कुशळटाय आदले पिळगे परस कितल्याश्याच पटीनी चड आशिल्ली आमकां दिसून येता. तांच्या ह्या अचाट बुद्धीमत्ते कडेन पळोवन खऱ्यांनीच अजाप जावपाक जाता. मात हाचें स्पश्टीकरण करपी एक सिद्धांत म्हळ्यार फ्लीन प्रभाव. फ्लीन प्रभाव म्हळ्यार फाटल्या शेंकड्यांत सरासरी बुध्दीमत्ता कोश गुणांत जाल्ली वाड. राजकी शास्त्रज्ञ जेम्स आर फ्लीन हाणें पयले खेपे 1980 च्या दसकांत सोद लायिल्ले हे घडणुकेक लागून मानसशास्त्रज्ञ, शिक्षणतज्ञ आनी धोरण निर्मात्यां मदीं व्हड प्रमाणांत उत्सुकताय निर्माण जाल्या. जेम्स फ्लीन हाचो सोद विसाव्या शेंकड्यांत वेगळ्यावेगळ्या देशांनी केल्ल्या प्रमाणीत बुध्दीमत्ता चांचण्यांच्या विश्लेशणा वयल्यान निर्माण जालो. बुध्दीमत्तेचे गूण काळा प्रमाण स्थिरपणान वाडत आशिल्ल्याचो हो फ्लीन प्रभाव संवसारीक पांवड्यार दिसून आयला. अमूर्त विचार आनी तर्क हांचे कडेन संबंदीत आशिल्ल्या संज्ञानात्मक क्षमतांनी जाल्ल्या सुदारणांचें प्रतिबिंब फ्लीन प्रभाव करूंक शकता.
फ्लीन प्रभावाचीं अचूक कारणांचें स्पश्टीकरण म्हण जायते सिध्दांत मांडल्यांत. फाटल्या शेंकड्यांत शिक्षण पद्दतींत म्हत्वाची उदरगत जाल्या, तातूंत विमर्शीक विचार, समस्या सोडोवप आनी अमूर्त तर्क कौशल्य हांचेर चड भर दिला. शिक्षणाच्यो वाडिल्ल्यो संदी आनी सुदारीत अभ्यासक्रम फ्लीन प्रभावाक योगदान दिवपी आसूं येतात. पोशण आनी भलायकी जतनाय घेवपाच्या मळार जाल्ले उदरगतीक लागून भुरग्यांची शारिरीक आनी संज्ञानात्मक उदरगत जाल्या. विकासाच्या काळांत योग्य पोशण, भलायकी जतनाय घेवपा वांगडाच संज्ञानात्मक दुर्बलतायेची शक्यताय उणी जाता जाका लागून बुध्दीमत्ता चड गूण मेळपाक योगदान दितात. आविल्ल्या समाजाचें खाशेलपण म्हळ्यार तंत्रगिन्यान, माध्यमां आनी कामाच्या सुवातेर मेळपी गुंतागुंतीची म्हायती आनी समस्या सोडोवपाच्या आव्हानां कडेन चड संपर्क येवप. ही गुंतागूंत संज्ञानात्मक विकासाक उत्तेजन तशेंच अमूर्त विचार करपाची तांक वाडोवंक शकता.
आयज संवसारांत ल्हान कुटुंबां चड प्रमाणांत जाल्यांत, जाका लागून पालकांक भुरग्याच्या शिक्षणाक आनी संज्ञानात्मक विकासाक अदीक वेळ आनी साधनां दिवपाक मेळटात. हाका लागून लेगीत चड बुध्दीमत्ता गूण मेळूं येतात. डिजिटल तंत्रगिन्यान आनी इंटरनॅटाचे उदरगतीक लागून लोकांक म्हायती आनी संज्ञानात्मक आव्हानांचो फुडो करप शक्य जालां. ऑनलायन शिक्षणाचे प्लॅटफॉर्म आनी हेर डिजिटल साधनां समस्या सोडोवपाची कुशळटाय आनी अमूर्त तर्क वाडोवंक शकतात. भुरगेपणांतले रोग उणे जाल्ल्यान आयज भुरग्यांक दुयेंस वा कुपोशणाक लागून जावपी संज्ञानात्मक दुबळेपणाची शक्यताय उणी आसता. ह्या घटकान एकंदरीत भलायकेन बऱ्या संज्ञानात्मक विकासांत योगदान दिलां.
व्यक्ती, समाज आनी शिक्षण वेवस्थेचेर फ्लीन प्रभावाचे म्हत्वाचे परिणाम जातात. वाडत वचपी बुध्दीमत्ता सादारणपणान एक सकारात्मक घडणूक म्हणून पळयतात, पूण तातूंतल्यान म्हत्वाचे प्रस्न आनी आव्हानांय उप्रासतात. फ्लीन प्रभावा प्रमाण विद्यार्थी गुंतागुंतीची म्हायती आनी समस्या सोडोवपाचीं कामां हाताळपाक चड सक्षम जावपाक लागल्यात. अभ्यासक्रमाची रचना, शिकोवपाची रणनिती आनी शिक्षणीक धोरण हांचेर हाचो परिणाम जाता. विद्यार्थ्यांक योग्य रितीन आव्हान दिता आनी संज्ञानात्मक वाड चालू दवरता हाची खात्री करपा खातीर शिक्षण वेवस्था अनुकूल करपाची गरज आसा. बुध्दीमत्तेचे गूण वाडत वतात तशें परंपरीक बुध्दीमत्ता चांचण्यांची वैधताय आनी विस्वासपात्रताय हाचेर प्रस्नचिन्न उबें जावं येता. हाका लागून नव्या चांचणी पद्दतींचो विकास वा सद्याच्या चांचण्यांचें पुनर्मापन करप गरजेचें थारूं येता.
चड संज्ञानात्मक क्षमता आशिल्ली लोकसंख्या अर्थीक वाड आनी नवनिर्माणांत योगदान दिवंक शकता. कांय संशोधकांनी अदमास काडला की, खास करून शिक्षण, पोशण आनी भलायकी जतनाय हांच्या इश्टतम पांवड्यार समाज पावतकच फ्लीन प्रभाव एका पावंड्यार परतूं शकता. अशें केन्ना आनी कित्याक जावंक शकता हें फुडल्या पिळग्यां भितर संज्ञानात्मक वाड तिगोवन दवरपाक सोदपी धोरण निर्मात्यां खातीर आनी शिक्षणतज्ञांनी समजून घेवप म्हत्वाचें थारता. फ्लीन परिणामांतल्यान बुध्दीच्या स्वरुपा विशीं आनी समाजांतली ताची भुमिका हांचे विशीं म्हत्वाचे संस्कृतीक आनी नैतीक प्रस्न उप्रासतात.
फ्लीन प्रभावांतल्यान निर्माण जावपी आव्हानांक फुडो करतना संभाव्य वेवस्थापन आनी रणनिती विचारांत घेवप म्हत्वाचें. कितलेशेच पद्दतीन समाज हे घडणुकेक प्रभावीपणान प्रतिसाद दिवपाक मजत करूंक शकता. विद्यार्थ्यांच्यो बदलपी संज्ञानात्मक क्षमता पुराय करपा खातीर, विद्यार्थ्यांक नेटान बदलपी संवसारा खातीर तयार करपाचे नदरेन विमर्शीक विचार करप, समस्या सोडोवप, सृजनशीलताय आनी अनुकूलताय हांचेर अभ्यासक्रमांत भर दिवपाक जाय. समाजीक, अर्थीक फाटभूंय पळोवन विद्यार्थ्यांक तांच्या संज्ञानात्मक उदरगतीक चालना दिवपी शिक्षण मेळचे खातीर यत्न करचे पडटले. संवसार जसो गुंतागुंतीचो जाता तशें आजीवन शिकप गरजेचें जाता. सरकारांनी, शिक्षणीक संस्थांनी सतत शिकपाच्यो संदी वाडोवपाक जाय, जाका लागून नवी कुशळटाय विकसीत करपाक आनी बदलपी वातावरणाक अनुकूल जावपाक मेळटलें.
गरिबी आनी असमानताय उणी करपाचो हेत आशिल्लीं धोरणां फ्लीन प्रभाव सांबाळपाक आनी ताका गती दिवपाक मुखेल भुमिका घेवंक शकतात. भुरगेपण हो संज्ञानात्मक विकासाचो म्हत्वाचो काळ. भुरगेपणांतल्या शिक्षणांत, भलायकी जतनाय आनी पोशणांत गुंतवणूक केल्यार संज्ञानात्मक क्षमतायचेर दीर्घकाळ परिणाम जावंक शकता. सरकारांनी कुटुंबांक आनी ल्हान भुरग्यांक आदार दिवपी धोरणांक आनी कार्यावळींक प्राधान्य दिवचें, खास करून वंचीत समाजांत. फ्लीन प्रभावाचीं कारणां, परिणाम आनी मर्यादा हांचे विशीं संशोधन चालू दवरप गरजेचें.
वाडत वचपी बुध्दीमत्तेच्या गुणांक लागून संज्ञानात्मक क्षमता सुदारत आसा अशें दिसता, पूण हो प्रवाह आव्हानांय मांडटा, जांकां तोंड दिवचें पडटलें. फ्लीन प्रभावाचीं कारणां आनी परिणाम समजून घेवन आनी संज्ञानात्मक विकासाक चडांत चड फायदो मेळोवपा खातीर रणनिती आपणावन, समाजांनी फुडल्या पिळग्यांक चडांत चड गुंतागुंतीच्या आनी परस्पर संबंदीत संवसारांत मुखार वचपा खातीर सज्ज जावचें पडटलें.
डॉ. चिन्मय मधू घैसास
9823728640
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
