भांगरभूंय | प्रतिनिधी
ए कदां एका कोंकणी संपादकान म्हाका उपदेश आनी मार्गदर्शन केलें – शब्द न्हय. उतर वा उतरां. खरें म्हळ्यार शब्द हो संस्कृत शब्द. शब्द आनी उतर हातूंत फरक कितें आसा? उतर दिलें म्हळ्यार आश्वासन दिलें ही सया उतर ह्या उतराक आसा आनी घोळ जावं येता. हांव वोगीच रावलों. असले हे आडावपाचे वृत्तीक लागून आमी लोकांक कोंकणीक लागीं येवपा पसून पयस केले. हांव सांगतां तें खरें, तेंच घेवंक जाय हीं तेमां आनी हट्ट. लवचीकता ना. हांव सांगतां तेंच उतर खरें, तेंच घेवंक जाय हो कांय तज्ञांचो हट्ट. हाका लागून भाशेचें लुकसाण जाता.
इंग्लीशीचें आक्रमण मोट्या नेटान आमचेर धपके घालीत आसात. तातूंत असले हट्ट धरून आमी बसले जाल्यार भुरग्यां मेरेन, नवे पिळगे मेरेन आमी पावतले कशे?
हांव आनी म्हजो इश्ट एका पुस्तक प्रदर्शनाक गेल्ले. कचकच मरे हांगा सगळो. चलपाक लेगीत मेळना. ताणें म्हळें. ताणें योग्य उतर वापरिल्लें. जें हालीं कोंकणी भाशेच्या वापरांत तरणे पिळगेच्या बरपांत वा उलोवपांत येना. कचकच म्हळ्यार गच्च, कोयर कसो. ताचे वेल्यान म्हाका याद जाली, कसकस उतराची. वाक्य पळेयात – चवथी निमतान सामान वयर सकयल हालयलें आनी कमरांत कसकस भरलो. कसकस ही एके तरेची वेदना वा दूख जी चडशी कमरांतूच भरता. कटकट हो असोच आनीक एक शब्द. वाक्य- हो एजंट कटकट कसो फाटीक लागला परत परत फोन करून गाडी विकत घे म्हूण पिडीत आसा. कसकस, कटकट, कचकच हे सुंदर कोंकणी शब्द.
अमक्याक आनी तमक्याक आमी येवकारतात अशें निवेदक कार्यावळींनी सांगतात. येवकार हाचें हे क्रियापद कोणें केन्ना सुरू केलें हो संशोधनाचो विशय. घडये निवेदकांनीच सुरू केलां आसूंक जाय. आमी येवकार दितात हें हरशीं सोंपें. जो आयकता ताका ही कोंकणी जड अडेची कशी दिसता. अशीं खूब कठीण क्रियापदां आमी घडयल्यांत जीं उलयतना कोणूच वापरिनात. माचयेर येवन बसचें म्हूण आमी ‘पाचारतात’ अशीय एक भास चलता. पाचारप म्हळ्यार मरण आयिल्ल्याच्या घरा वचून ताची खबर घेवन जाप दिवप. सामान्य लोकांक ही कोंकणी आयकतच प्रमाणीत कोंकणी कठीण काय असो कांच बसता. एकदां एकलो पत्रकार आकांतवादी हें उतर वापरूंक लागलो. आतंकवादी हें terrorist ह्या उतराक पर्यायी कोंकणी उतर म्हूण घोळत आसा. आतंक आनी आकांत हातूंत खूब फरक आसा हें सांगूंक जाय? भाशीक मळार हो बुदवंतकायेचो आतंक हाडप म्हळ्यार सुबेजपणां न्हय?
भूमितींतल्या सर्कल ह्या उतराक कांय जाण वाटकूळ म्हणा असो आग्रो करतात. वर्तूळ हें उतर सगळ्यांक कळटा. उच्च गणितांत ellipse म्हूण आकृती आसता. ताका लांबवर्तुळ म्हणटात. वर्तुळाक एका बिंदूक मात्शी आफडून वचपी रेशा आसता तिका टँजंट म्हळ्यार स्पर्शक म्हणटात. तिका आफडुपी म्हणुया?
मजगतीं, उपलब्ध हो शब्द वाक्यांत खूब खेपे वापरिनासतना चलता. हीं पुस्तकां अकादेमींत उपलब्ध आसात अशें म्हणचे सुवातेर हीं पुस्तकां अकादेमींत मेळटात अशें म्हणूं येता. उपलब्ध हें मात्शें संस्कृतप्रचुर आनी जड. एकेकदां तें वापरचेंच पडटा. सोंपे पध्दतीन मांडचें, सांगचें होच हेत. निंबून म्हूण एक उतर येता. पीक कितलें येवप हें पावसाचेर निंबून आसता. लिंबू म्हणिल्ले वरी दिसता. हें उतर कोण उलयतना वापरतात हांव नकळो. ते सुवातेर पीक कितलें येवप हें पावसाचेर पातयेवन आसा. वा पावसाचेर आदारून आसा हें सोंपें दिसता. अवलंबून आसा हाचे सुवातेरूय आदारून आसा वा पातयेवन आसा हें वापरूं येता.
केन्ना, कशें करतले अशें कितेंय विचारलें काय सगळें आदन भाईचेर दवरलां, तोच सांगतलो, अशीं तीं सांगतात. आदन दवरप हो कितलो सुंदर वाक्प्रचार पळेयात. नम्र हें विशेशण कोंकणींत वापरतात. पूण नम्रता वा नम्रताय हें नाम करचें सोडून नमळाय कित्याक करचें तेंच कळना. गोंयांत उलयतना तें कोण वापरता काय तें कळना. बद्दल हें उतर हांव वापरिना. पूण तें कोणेंय वापरलें जाल्यार म्हाका हरकत ना. संदर्भा प्रमाण हांव बद्दल सुवातेर विशीं वा खातीर हो प्रत्यय वापरतां.
फाफार्रांव अशें उतर कोंकणीत घोळटा. मूळ पुर्तुगझ तें. पूण ताका एक वजन आसा. केन्नाकेन्नाय कांय कोंकणी चॅनलां वयल्यो खबरो आयकतना फाफार्रांव कशे फाफार्रांव भास वापरतना दिसतात. बातम्यांक एक संसदीय भास आसूंक जाय. भाशा शिश्ट आनी सभ्य जाय. लोकप्रतिनिधींक तांची सुवात लोकशायेंत संविधानीक नेमां खाला दिल्ली आसा. देखून तांचे विशीं वा हेर कोणाय नागरिकाक पियादां मारून दिल्ले अमक्यालीं तुटलीं ‘पांखां’ असले माथाळे अपमानाचे जातात.
हांवें म्हळें, हालीं मात्सो हो मोटसार जाला. इश्टान म्हळें, हय रे, हालीं तो तोंडार उदक मारिल्ले वरी जाला. तोंडार उदक मारील्ले वरी जावप म्हळ्यार आंगान भरप, मांस चडप. तिणें म्हळें, तो कार्यावळीक येता तेन्ना हात बोट लायता. हात बोट लावप म्हळ्यार आदार करप.
टीव्ही चॅनलांचेर एकेकदां कोंकणी भाशेचो बरो वापर केल्लोय दिसता. ताची देख बाकिच्यांनी घेवची अशें दिसता. एक दीस बातम्यो पळेतालों. शेणिल्लें गोरूं करमळेच्या तळ्यांत ह्या न्यायान त्या चोराक पुलिसांनी बार्रांत अटक केली अशी हेडलायन निवेदिकेन वाचली. ही कोंकणी आयकुपाक बरी दिसली. कारण चालंत म्हणीचो वापर. गोरूं शेणटकच करमळेच्या तळ्या कडेनूच मेळटालें तशें चोर चोरून पयशे मेळटकच खावपाक पिवपाक बार्रांनी वताच म्हूण पुलिसांनी थंय सांपळे लायले. चोर एका सांपळ्यांत सांपडलो. अशी कोंकणी भाशा आमी जेन्ना वापरतले तेन्ना ती तगतली, वाडटली, उरतली, गिरेस्त जातली आनी लोकूय कोंकणी कडेन सहजतायेन जोडटले
मुकेश थळी
फोंडें
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
