भांगरभूंय | प्रतिनिधी
जग ‘कृत्रीम बुद्धीमत्तेचो’ (AI) विचार करता आमी मात परंपारीक संस्कारांत बुडून आसात. प्राचीन संस्कृताय आनी व्हड बुदवंतकाय लाभिल्लो आमचो देश आजूनय कर्मठ अवस्थेंत बुडून आसा. एका जबाबदार लोक- प्रतिनिधीन जाहीर माचयेर दुसर्याची जात वयर काडप, हें सुसंस्कृत आनी आधुनीक समाजाक सोबना. अश्या उतरांनी आपलीच पत जगार घाणायता हाचें भान उरना. मुळांत रेबडांत लोळिल्ल्या मनशाक आपल्या आंगांर कितलीय घाण शिंपडून पडटली म्हणून भंय उरना, तशेंच मुळांत असंस्कृत विचारांत लोळिल्ल्या जिबेर बुरशीं उतरां आयलीं तर वायट दिसना. पूण, जेन्ना एक व्हड पदा वयली व्यक्ती अशे तरेचें विधान करता तेन्ना आमच्या समाजाचें पावित्र्य संवसाराच्या मळार पुराय घाणायता हाचेंय भान आमच्या फुडार्यांक उरना.
ह्या म्हयन्याचे 15 तारखेक भारत देशाक स्वतंत्र जावन 77 वर्सां पुराय जालीं. सुदैवान समान हक्क आनी समान न्याय अश्या पुराय लोकशाय तत्वांचेर आदारीत संविधान आमकां मेळ्ळें. स्वातंत्र्य संग्रामांत बलिदान दिवपी फुडारी आधुनीक आनी विज्ञानीक विचारांनी प्रेरीत आशिल्ले. तांचें एक मत आशिल्लें की शिक्षणाच्या प्रसारांतल्यान समाजांतल्यो पोरन्यो आनी मागासलेल्यो चालीरिती आपोआप बंद जातल्यो. पूण तें सपन केन्नाच पुराय जालें ना.
समाजांतले सगले समाजीक वेव्हार, धर्मीक सण, सुवाळे, रोटी- बेटी वेव्हार, इतकेंच न्हय तर सगले तरेच्यो अर्थीक आनी समाजीक संस्था जातीय पातळीचेरच उरल्ल्यो. समाजांतल्या मनांतली जातीय कीड केन्नाच नश्ट जाली ना. तरीय एक बदल दिसून येतालो, भौशीक पांवड्यार कोणाचोय जाती वयल्यान उल्लेख केल्यार मागासलेल्यापणाचें लक्षण मानताले. खरें म्हळ्यार वयर उल्लेख केल्ल्या वृत्तीचो जाहीर निशेध जावपाक फावो आशिल्लो. दुर्दैवान आयच्या समाजांत पुर्विल्ल्यो चालीरिती परत वयर काडून तांची तोखणाय करपाची नवी रीत सुरू जाल्या.
जातीवादी वेवस्थेच्या आड जायत्या संतांनी प्रबोधन कामाक आपलें जिवीत ओंपलें. विसाव्या शेंकड्याच्या स्वातंत्र्य संग्रामाच्या प्रवाहांत जातीवादी वृत्ती आड व्हड प्रमाणांत वातावरण तयार जावपाक लागिल्लें. तरी तें एक ल्हानशें ल्हार येवन गेलें, तशें जालें. आयज एकविसाव्या शेंकड्यांतय चातुर्वर्ण्य वेवस्थेच्या आड बरोवचें पडटा हें आमच्या समाजाचें सगल्यांत व्हड अपेस मानपाक जाय.
स्वातंत्र्य संग्रामांतल्यान आमकां राजकी स्वातंत्र्य मेळ्ळें खरें, पूण समाजीक परिवर्तन घडलें ना. जे तरेन चीनांत समाजीक क्रांती घडली तशी ह्या देशांत केन्नाच घडली ना. हजारांनी वर्सां अनेक संत आनी समाज सुदारकांनी जायते तरेन यत्न केले खरे, पूण तांचे परिणाम ‘दुदाक ओतो’ येवन गेल्ले भशेन जाले. फकत गौतम बुद्ध ताका आडवाद आशिल्ले. बौद्ध धर्मा खातीर हिंदू धर्मांत समाज परिवर्तनाचें वातावरण उबें जाल्लें. पूण उपरांत प्रतिगामी शक्ती परत वयर आयल्यो आनी ही क्रांती पुराय तरेन नश्ट केली. पूण तीच क्रांती पूर्व आशियांत पावली आनी तो समाज सगल्या वाठारांत उदरगतीच्या दिकेन पावलो. समाजीक परिवर्तन, समाज विकासाची मुखेल चावी आसा. हें तत्व आमी केन्नाच आपणायलें ना. फकत आपले जातीचें मुखेलपण राखून दवरप हीच एक मोख दवरून हिंदू समाजाक आनी भारत देशाक डावाक लायलो, हाचें व्हड दुख्ख जाता.
बरें हें फकत चातुर्वर्ण्य वेवस्थे पुरते मर्यादीत ना. समाजाचो विचारीक पांवडो पुर्विल्ल्या सुवातेर आशिल्लो थंयच आसा. तो मात्तय हालपाक सोदना. हालींच एका तरणाट्या फुडार्यान म्हणलां, ‘आमचे युवा सण, जात्रा, वारींक धोल वाजोवपाक मग्न जातात तर परदेशांतले युवा आपल्या देशाची उदरगत कशी जातली हाचो विचार करतात.’
पाश्चात्य देशांनीं विज्ञान क्रांतीच्या आदारान समाजाची व्हड भौतीक प्रगती घडोवन हाडली आनी तेच वांगडा समाजीक परिवर्तन घडोवन हाडलें म्हणून तो समाज उदरगत करूंक पावलो. ते देश आयज जगाचे आदर्श थारल्यात. आमी विज्ञानाचो फकत भौतीक गरजो भागोवपा पुरतो वापर केलो. विज्ञान शिक्षण हें केवळ उपजिविकेचें माध्यम म्हणून पळयलें. विज्ञानीक दिश्टीकोना कडेन मात पुराय आडनदर केली. फाटल्या कांय शेंकड्यां कडेन नदर मारात, तींच पुराणां, तींच पारायणां, तेच सण, जात्रा, तोच उन्माद… तशेंच चालू आसा. इतलेंच न्हय तर पुर्विल्ल्या काळा सावन चलत आयिल्लें बाबा- बुवांचें प्रस्थ आयजय तशेंच चालू आसा.
हालींच ‘महाराज’ हो हिंदी सिनेमा पळोवपाची संद मेळ्ळी. एका संप्रदायाचो बाबा स्वताक ‘महाराज’ म्हणून ‘चरण धूळ’ म्हणजे देवाच्या सेवेच्या नांवार कुमारिकांचो लिंगीक उपभोग घेता. इतलेंच न्हय तर भोळे बापडे लोक धुवांक भक्ती भावनेन ताचे कडेन धाडटात. 1862 वर्सांतली सत्य घटनेचेर आदारीत हो चित्रपट. त्या तेंपार महर्षी धोंडो केशव कर्वे, भाऊ दाजी लाड अश्या सुदारकांचें कार्य नेटान चलतालें. ह्या सुदारणा चळवळींतल्यान एक तरणाटो महाराजाचो कुटील डाव उक्तडार हाडटा. निमाणी कोर्ट केस जाता आनी समाज सुदारकांक येस मेळटा. तेन्ना तो युवक म्हणटा, ‘एक महाराज हारलो म्हणून जायना तर हे तरेच्या समाज घातक विचारांचो नाश जावपाक जाय.’ हे गजालीक आता देडशें वर्सां जायत आयलीं तरी समाजाची विचारसरणी त्याच पांवड्यार आसा. दिसानदीस नवे बाबा निर्माण जातात. तेच तरेन लोकांच्या भावनांचें शोशण जाता. पूण लोक कशेच सुदारनात. हें कोणाचें अपेस म्हणपाचें? समाज सुदारकांचे काय आमचे समाज वेवस्थेचें? आयजय समाज सुदारकांचें काम त्याच नेटान चलता. तरीय नवे सुदारीत विचार आमच्या समाजांत रुजनात. पुर्विल्ल्या वायट चाली रितींच्या बंधनांतल्यान भौस भायर सरपाक सोदिना. ही समाजीक मानसिकताय केन्ना बदलतली?
विज्ञानदूत श्रीकांत शंभू नागवेंकार
9096512359
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
