भांगरभूंय | प्रतिनिधी
ज्यांच्या विचारांत आनी लेखणेंत तत्वगिन्यानाची बसका, अर्थशास्त्र, मानसशास्त्र, भाषाशास्त्र आनी समिक्षा शास्त्राचो खोलायेन अभ्यास. संशोधनात्मक पिंड, विलक्षण निरीक्षण शक्ती, मायेस्त मार्गदर्शक भक्ती. अशे प्रतिभावंत दोतोर हरिश्चंद्र नागवेंकार, कोंकणींतले हे तेजिस्ट नखेत्र आपले तेज सोडून गेलें. तांचे समिक्षेचो कस साहित्याच्या सांणीर पळोवंक मेळचो ना.
कोंकणी विकसीत जावन फुलची. तळागाळांत पावची. हे खातीर तांणी खूब यत्न केले. कोंकणी मातयेच्या गंधांतलें प्रादेशीक, सांस्कृतीक आनी सैमीक साहित्य येवचें असो ध्यास आधी श्वास आशिल्लें व्यक्तीमत्व आज काळाआड गेलें. हरिश्चंद्रबाब म्हळ्यार समाजाची चैतन्यशील एक संस्थाच. ‘अजातशत्रू’ कोणा कडेन तांचे मतभेद तशेंच मनभेद नाशिल्ले. तांचो सभाव जाण्ट्या नेण्ट्यांक ओडलायणो. कोंकणीच्या गटा, तटाच्या राजकारणांत तांची तटस्थता खूब
मायेने दवरताली. ते राजकी, सामाजिक भाशीक, गटां मदीं पूल जोडपाचो वावर करताले.
कालिका मासिकाचे ते संपादक फाटलीं अठरा वर्सां जालीं आशिल्ले. मराठी सातत्यान बरोवन पसून कोंकणीचेर तांचो खूब जीव. मराठीच्या लोकांकूय आपलेपणान आवयभाशेचे महत्व पटोवपी माध्यम म्हळ्यार दोतोर हरिश्चंद्र बाब. समता आंदोलन, जनमत कौल, राजभास आंदोलन अशा कितल्याशाच चळवळींनी रायटर तशेंच फायटर जावन हरिश्चंद्रबाब हांणी वावर केला. केन्ना कागदाचेर तर केन्ना रस्त्याचेर. हरिश्चंद्रबाब झुजताले. कोंकणी कडेन ते निश्ठावान आशिल्ले.
आंतरजातीय लग्न केल्ल्यांक उच्चभूत समाज भायर दवरता हाचेर तांणी विरोध दाखोवन समाज सुदारणे खातीर पालकांक जाण्ट्यांक मार्गदर्शनाचेर उलोवपां केलीं. ते सांगताले, दुसऱ्या समाजांतली चली जेन्ना आमच्या समाजांत येता तेन्ना ती आमची जाता. तिचें व्हडा दबाज्यान स्वागत करूंक जाय.
जातीवाचक विधानां करपी कितल्याशाच पंडितांक ताणीं आपल्या लेखणेच्या उतरांनी शिटकावणी दिल्या. ते सदांच सांगताले, पुर्तुगेजांनी बाटाबाटीच्या काळांत दैवज्ञांचें धर्मांतरण खूब कमी प्रमाणांत जालें. पुर्तुगीजांनी दैवज्ञ कलाकाराचो आनी तांचे सुवर्णकलेचो आदर केलो. प्रगल्भ घराणांतल्या सुवर्णकारांक पुर्तुगालाक व्हरून पुर्तुगेज राणयेचे अलंकार करून घेतले आनी तांच्या कडल्यान अवजड सुंदर अशी सुवर्ण कला करून घेवन तांकां मानान आनी सन्मानान परत गोंयांत पावयले. खुबशा सुवर्णकारागीराक पुरस्कार दिलो.
हे गजालीक १०० वर्सां पुराय जातात. ताचो एक उत्सव जावचो अशी संकल्पना हरिश्चंद्रबाबान मांडिल्ली. त्या वेळार गोवा फ्रिडम फायटर्स संघटनेन ताका विरोध केल्लो. एके वाटेन ही गजाल दैवज्ञा खातीर अभिमानाची आनी गोंय सुटके झुजाऱ्या खातीर लजेपणाची अशा दोट्टी भुमिकेंत हरिश्चंद्रबाब त्रस्त आशिल्ले. तांणी ही गजाल सात्विकपणान म्हाका सांगली ते वेळार हांवेंय मौन धरलें. हरिश्चंद्रबाब हे फक्त दैवज्ञ समाजा पुरते नाशिल्ले. ते सगळ्या विश्वाचे आशिल्ले. ‘वसुधैव कुटुंबकम्’ ह्या विचारसरणीचे ते आशिल्ले. गोंयच्या सगळ्या समाजाच्या लोकां खातीर, भाशा संस्कृती खातीर तांणी वावर केला.
‘भारतीय समाजापुढील आव्हाने’ ह्या पुस्तकाचें तांणी संपादन केलां. समाजांतल्या लोकांचे पारंपारीक उद्योग, उत्सव, सण, संस्कृती, प्रकृती आनी इतिहासाचे समीक्षण पर लेख तांणी बरयल्यात. अशा ह्या महान मुर्तीक विशिश्ट समाजाचो हिताय म्हणप चुकीचें जातलें.
हरीशचंद्र बाब ८३ वर्सांची प्रदीर्घ जिण जगून आमचो निरोप घेतलो…तांच्या रुपान अभ्यासू समीक्षक साहित्यिक, मोगाळ शिक्षक, निश्टावान कोंकणी कार्यकर्तो आमचे मदल्यान ना जालो. ह्या समाज विश्वकोशाच्या वटवृक्षाक म्हजो सलाम !
डॉ. हरिश्चंद्र नागवेकार हांचो जल्म 10 मार्च 1941 वर्सा मडगांवां मुंबयकार कुटूंब म्हण फामाद आशिल्ल्या घराब्यांत जालो. तांचे बापूय तुकाराम हे एक नामनेचे सुवर्ण कलाकार आशिल्ले.
मराठी आनी पुर्तुगेजींतल्यान प्राथमिक शिकप पूर्ण करून हरिश्चंद्रबाबान इंटर आर्ट्सचो समकक्ष सेटिमो एनो (लेट्रास) हो पुर्तूगेजींतलो सात वर्सांचो अभ्यासक्रम पुराय केलो. तांणी हिंदी प्रचार समिती, वर्धाचें हिंदी प्रारंभीक उत्तीर्ण केलें. बीए (आर्थिक आणि मानसशास्त्र) उत्तीर्ण करून उपरांत ताणी एम.ए. केली. मुंबय विद्यापिठांतल्यान (आर्थिक) आनी गोंय विद्यापिठांतल्यान ‘मीठ उत्पादन आनी गोंयांतली मीठ निर्यात’ ह्या विषयाचेर पी.एच्.डी. केली. तांणी अर्थशास्त्र शिकयलें. कोंकणी भाशा मंडळाच्या कार्यक्रमा खाला तांणी कोंकणी भाशा शिक्षकांक कोंकणी शिकयली. राजभाशा अध्यापन कार्यावळी खाला तांणी गोंय सरकारच्या कर्मचाऱ्यांक कोंकणी भास आनी देवनागरी लिपी शिकयिल्ली. तांकां मराठी, हिंदी, पुर्तुगेज, इंग्लिश, फ्रेंच, जर्मन, लॅटिन, कोंकणी ह्यो भासो येताल्यो. ह्या भाशांतल्या साहित्याचो तांणी सखोल अभ्यास केल्लो. कोंकणी, मराठी, पुर्तुगेज आनी इंग्लीश ह्या भाशांनी दिसाळीं, मासिकां आनी पुस्तकांच्या स्वरूपात तांचें प्रकाशन जालां.
तांचीं ‘मोरपिसे’(मराठी), ‘आस्वादन’ (कोंकणी) गंभीर निबद , पुरुषोत्तम काकोडकार (कोंकणी) चरित्र, ‘सूर मेळ्ळे वाटेर वनांत’(कविता संग्रह) हीं पुस्तकां उजवाडाक आयल्यांत. ‘ पुरुषोत्तम काकोडकर गौरव ग्रंथ’, ‘ मराठी लघुकथांचो संग्रह’ कोंकणी भाशेंत अनुवादीत केल्लो साहित्य अकादमी, नवी दिल्ली हांणी प्रकाशीत केलां.
गोमंत कालिका हांणी आयोजीत केल्ल्या परिसंवादांत वेगवेगळ्या लेखकांनी बरयिल्ल्या लेखांच्या संग्रहाचें संपादन करून ‘भारतीय समाजापुढील आव्हान’ पुस्तक उजवाडायलां. तांणी एका मल्ल्याळम पुस्तकाचो कोंकणींत अणकार केला. गोमंत कालिका मासिकाचे 1976 सावन सहाय्यक संपादक म्हणून काम केलें उपरांत फाटलीं 18 वर्सां मुख्य संपादकपद सांबाळ्ळें.
तांच्या कार्याची दखल घेवन विवीध संस्थानी तांचो भोवमान केला.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
