न्हंय म्हणल्यार आवय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

न्हंयो, व्हाळ, गटारांनी कोणूच कोयर, खास करून प्लास्टीक उडोवचो ना, हें पळोवप स्वराज्य संस्थांची जापसालदारकी. दंड दिले बगर कोयर उडोवपी सुदारचे नात.

एकवेळ अन्ना बगर कांय दीस रावं येता, मात उदका बगर रावप कठीण, अशें भलायकी शास्त्र सांगता. संवसारांत 33.20 कोटी चौखण मैल वाठारांत उदक आसा. म्हणल्यार धर्तरेचो 71 टक्के वाठारांत. हातूंतलें 97 टक्के उदक दर्यांनी आसा. तर उरिल्लें 3 टक्के उदक झेलाचे वाठार, हिमनग, न्हंयो, तळीं, व्हाळ, जमनी पोंदा, वातावरण आनी मातयेंत आसा. दर्याचें उदक अर्थांत पिवपा सारकें नासता. सांगल्यार अजाप दिसतलें, पृथ्वी वयलें फक्त तीन टक्के उदक बरें आसा, पूण तातूंतलें फक्त 1.2 टक्के पिवपाक वापरूं येता. हें चडशें न्हंयो, तळयां वरवीं मेळटा. ह्या शुद्ध उदकांतलें आमी मनशांनी कितले टक्के पिड्ड्यार करून दवरलां, तें वेगळें सांगपाक नाका. खंयचेय न्हंयेचे धडेर गेल्यार तें कळटा. जांच्या गांवांनी न्हंय ना, तांणी पणजे येवन सांतिनेज खारीज पळोवचें!! संवसारांतल्यो सगल्योच न्हंयो शुद्ध करपाचो यत्न थंयचीं सरकारां करतात. तातूंतलो कोयर, चिखल काडटात. अब्जांनी डाॅलर खर्च करतात. आमच्या देशांत एके गंगेचेरुच कितलेशेच दुडू खर्च केल्यात. 2014 ते डिसेंबर 2023 मेरेन सरकारान नमामी गंगा कार्यावळी खाला 16 हजार 11 कोटी 65 लाख रुपया (16,011.65 कोटी) मोडल्यात. गंगा शुद्ध करपाक, तिची जतनाय घेवपाक सरकारी संस्थांक हे पयशे दिल्यात. एनडीए सरकाराच्या कार्यकाळा पयलींय लाखांनी कोटी रुपया खर्च जाल्यात. तरीय गंगा शुद्ध जावंक ना. गंगेच्या उदकांत जें कितें येवन मिस्तुराद जाता, तें बंद जायना, तो मेरेन धर्मीक म्हत्व आशिल्ली आमची गंगामाता प्रदुशितूच उरतली, हाचें वायट दिसता. आमच्या गोंयांत म्हूण कितें सगलें ‘आॅल वेल’ ना.
काल व्हाळवाट आनी म्हादय न्हंयेंतलो चिखल काडपा विशींचो विशय विधानसभेंत आयलो. सगल्याच ल्हान, व्हड न्हंयांनी चिखल, कोयर येवन सांठून उरता. तो थारावीक काळांत काडूंक ना जाल्यार न्हंय उथळ जाता आनी पावसांच्या दिसांनी, भरते वेळार हुंवारा सारकी परिस्थिती निर्माण जाता. सांखळेच्या व्हाळवाट न्हंयेतलो कोयर आठ वर्सां आदीं काडिल्लो. ताचेर चार कोटी रुपया खर्च जाल्ले. अंदूं वेंचणुकेचे आचारसंहितेक लागून तीन म्हयने कांय करूंक मेळूंक ना. आतां वर्सअखेरेक न्हंयांची पळोवणी जातली आनी मागीर फेब्रुवारी मेरेन व्हाळवाट आनी म्हादय न्हंयांतलो चिखल, कोयर काडपाच्या कामाक सुरवात जातली, अशें सरकारान जाहीर केलां. अंदूं व्हाळवाट, म्हादय, शापोरा न्हंयांक हुंवार आयलो आनी ताचो फटको लोकांक बसलो. अर्थांत न्हंयो खोलावंक ना, हें एक कारण जालेंच, पूण अंदूं केन्ना न्हय इतलो पावस रकला. अजून दोन म्हयने तरी तो पडटलो, अशें दिसता. पावसान आॅगस्ट लागचे पयलींच इंचाचो शेंकडो गाठिल्लो. आतां तो सवायशें इंचांचेर पावला. हो सरासरी पावस. दोंगराळ तालुक्यांनी तो चड पडला.
न्हंय वाठारांनी रावपी लोक कोयर, झाडांच्यो खांदयो, मेल्लीं जनावरां सगलेच न्हंयांनी उडयतात. तें व्हांवून वचना. गेलें तरी मुखार सांठून, आडकून उरता. गटारां तुंबतात. तातूंतलें उदक व्हांवन वचना. वाट मेळना जाली काय पावसाचें, न्हंयेचें उदक गांवांनी घुसता. न्हंयांतलो कोयर, चिखल काडप ही सरकाराची जापसालदारकी. पूण, समाजानूय हातभार लावपाक जाय. आतां पंचायती, पालिका कोयर एकठांय करता. म्हणटकच तो मेळटा थंय वा उदकांत कित्याक उडोवप? उटंगाराचो पावस फक्त अंदूंच पडटलो अशें ना. देखीक फाटलीं तीन वर्सां नोव्हेंबर मेरेन पावस पडला. फुडाराक गोंयचो पावस अंदूं सारकी जुलयांतूच इंचांची शंबरी हुपपाक शकता. सैमाचें कांय सांगपाक येना. लोकांनी सादूर रावप गरजेचें. न्हंयो, व्हाळ, गटारांनी कोणूच कोयर, खास करून प्लास्टीक उडोवचो ना, हें पळोवप स्वराज्य संस्थांची जापसालदारकी. दंड दिले बगर कोयर उडोवपी सुदारचे नात. शक्य आसल्यार तांकां बंदखणीची ख्यास्तूय दिवची.
न्हंयांनी, व्हाळांनी इतलेंच न्हय, तर शेतांनी, पडंग जमनींचेर मोडिल्ल्या बांदकामाचे फातर, गुंडे, शिमिटाचे, काँक्रिटाचे कुडके, फुटके नळे, ओलो- सुको कोयर, सिवरेज घाण…. उडयतनाचे व्हिडीयो सोशल मिडीयाचेर व्हायरल जातात. कारखान्यांचें घाण उदक, रसायनां न्हंयांनी सोडटात. कांय न्हंयानी बुरशी, आल्गे जाल्या. कपडे उमळपाक, न्हांवपाक अशुद्ध उदक वापरपी लोकांक तें घातक थारूं येता. न्हंय म्हणल्यार समाजाची आवय कशी. तिका शुद्ध, तंदुरुस्त दवरप ही आमची जापसालदारकी. न्हंया, व्हाळांक वाऱ्यार सोडप, मनीसपणाक सोबचेंना.