भांगरभूंय | प्रतिनिधी
खंयचीय भाशा ही सभावीकपणान जल्माक येता. ते भाशेची लिपी मात उपरांत कोणतरी घडयता. एखादे भाशेची लिपी घडूंक ना म्हूण ती भास न्हय असें जायना. पूण सगळ्या प्रगत भासांक मात लिपयो आसतातूच. कांय भासांक एका परस अदिक लिपयो आसात.
लिपी ही एखादे भाशेचो भेस कसो. कांय भेस सभावीक आसतात. देखीक हून प्रदेशांतले लोक आंगार सुती कपडे घालतात आनी थंड प्रदेशांतले लोक लोकरीचे कपडे वापरतात. ह्या भेसाक सभावीक भेस म्हण्टात. तेच प्रमाण काय लिपयोय सभावीक आसतात. नागरी ही कोंकणी भाशेची सभावीक लिपी अशें गोंयचे एक व्हड सुपूत मोनस्यूर सेबेस्तीयांव दाल्गाद हांणी म्हणलां, तें ह्याच अर्थान. त्यान भायर नागरी ही थळावी, देशी (indigenous) लिपी.
इतिहास काळाचेर नदर मारल्यार कोंकणी भास चार विवीध लिपयांनी बरयताले म्हणपाचें गमता, त्यो म्हळ्यार नागरी, कानडी, मळयाळी आनी रोमी. नागरी ही कोंकणी भाशेची भोवच आदली लिपी आसली म्हणपाचे श्रवणबेळगोळांत सांपडिल्ल्या एका फातरपटा वेल्या बरपा वयल्यान कळ्ळां. गोंयचेर कदंब राजवटीन तिनशें वर्सां राज्य केलें. ते राजवटीचो राजकारभार तेन्ना कानडी भाशेंत चलतालो. देखून तेन्ना कोंकणी भास कानडी लिपयेन बरयताले. बाटाबाटीक लागून तेन्ना जायते गोंयकार गोंया भायर पयस केरळ राज्यांत पावले. थंय तांणी आपणाले मायभाशे पासत थंयची थळावी मळयाळी लिपी आपणायली. गोंयचेर पुर्तुगेजांनी चारशें पन्नास वर्सां राज्य केलें. तेदवेळा पुर्तुगेज ही गोंयची राजभास आसली. त्या काळार जायत्या गोंयकारांनी आनी भोव करून क्रिस्तांव भावांनी रोमी लिपये वरवीं कोंकणी भास तिगयली.
पूण एखादे भाशेची सगळ्या वाटांनी उदरगत जावंक जाय जाल्यार ती खंयचे तरी एकेच लिपयेन बरोवंक जाय हें सत होलमतकूच कोंकणी भक्तांनी 1939 ह्या वर्सा कारवारांत भरिल्ल्या अधिवेशनांत कोंकणी खातीर फक्त नागरी लिपी आपणावपाचो निर्णय घेतलो. सुटके उपरांत गोंयच्या शाळा- कॉलेजींनी फकत नागरी लिपींतलीच कोंकणी शिकोवपांत आयली. 1976 वर्सा नागरी लिपींतल्या कोंकणीक भारतीय साहित्य अकादेमीची मान्यताय मेळ्ळी. 1987 वर्सा हेच लिपींतली कोंकणी गोंयची एकमेव राजभास जाली, उपरांत 1992 वर्सा नागरी लिपींतले कोंकणी भाशेचो भारतीय संविधानाचे आठवे वळेरेंत आसपाव जालो. देखून तेना सावन देशांतल्या चलनी नोटांचेर नागरी लिपीतलीं कोंकणी उतरां झळकूंक लागलीं.
भाशेची उदरगत जावंक जाय जाल्यार तिणें एकूच लिपी आपणावंक जाय. आयज जगांत इंग्लीश, मांदारीन, स्पेनीश, फ्रेंच, हिंदी ह्यो प्रगत भाशा आसात आनी तांच्यो प्रत्येकी एकच लिपी आसा. लिपयां भितर अरेबीक ही सगळ्यात सुंदर लिपी. ही लिपी उजव्यांतल्यान दावे वशीन बरयतात. अरेबिके वरीच हिब्रू, पर्शीयन आनी आझेरी ह्यो लिपयो उजव्यांतल्यान दावे वशीन बरयतात. हेर सगळ्यो लिपयो दावे वटेंतल्यान उजवे वटेन बरयतात.
खंयचेय भाशे वरवीं गिन्यान प्राप्त करपाचे 3 मार्ग आसात. ते म्हणयार : 1 वाचप 2. आयकप 3. आयकप- पळोवप. हातून लिपयेचो संबंद केवळ पयल्या मार्गा कडेनूच येता. एखादें गीत आयकुपाक वा फिल्म चोवपाक लिपयेची गरज पडना. देखून आयच्या ह्या दृक- श्राव्य युगांत लिपयेक गरजे भायलें म्हत्व दिवप समा जावचेंना. शिवाय, जगांतल्या समेस्त भाशां खातीर फक्त एकच विश्वलिपी आसची ह्याय विचाराचे समर्थक आसात, ही खोसदिणी गजाल.
संस्कृत ही संवसारांतली सगळ्यांत पोरणी भाशा. आनी ती समस्त भाशांची आवय अशेंय म्हण्टात. हे भाशेची लिपी नागरी आसा. संस्कृत प्रमाणूच राष्ट्रभाशा हिंदी, गुजराथी, मराठी, राजस्थानी, नेपाली, हरियाणवी ह्या भाशांच्यो लिपयो नागरी आसात. देखून कोंकणी भाशे पासत आमच्या म्हालगड्यांनी नागरी लिपीची निवड केली हातूंत तांचें शाणपण आनी तांची पयस नदर दिश्टी पडटा.
आमच्या देशांत वट्ट 28 राज्यां आनी 8 संघ प्रदेश आसात. हातुंतल्या एकाय राज्याची वा संघ प्रदेशाच्या राजभाशेची एका परस अदीक अधिकृत लिपी ना.
प्रदीप लवंदे
9923292022
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
