भांगरभूंय | प्रतिनिधी
खंयचीय सर्त वादा बगर जातलीच हाची खात्री कोणूच दिवंक शकना. सध्या पॅरिसांत चलपी आॅलिम्पिकांतूय वादाची कीट उसळ्ळ्या. निमित्त जालां 66 कील वजन गटांतली बायलांची बाॅक्सींग मॅच. तातूंत अल्जेरियाच्या इमेन (इमान) खलीफ हिणें फक्त 46 सेकंदांत इटलीची बाॅक्सर आंजेला कॅरिनी हिका हारयली. ‘इमेनान म्हजेर इतलो नेटान पंच मारलो की, म्हजे पुराय जिणेंत हांवें इतले नेटान केन्नाच पंच घेवंक ना.’ आंजेलाक मुखार खेळपाची संद आशिल्ली, पूण तिणें हे पेझाद मुठी उपरांत मुखार खेळपाक न्हयकार दिलो. इमेनाक शॅकहॅण्ड पसून करिनासतना ती भितर गेली. आतां नेटिझन्सां मदीं वाद, चर्चा, टिका, गाळी, थोमणे…. सगलें कितें चालू आसा. तांच्या मतान इमेन ही दादलो. तर समर्थकांच्या मतान, ती जल्मा सावन बायल. ह्या वादांत खेळगडे, साहित्यीक, राजकी फुडाऱ्यांनी उडी घेतिल्ल्यान आॅलिम्पीक समितीय गोंदळ्ळ्या. पयलीं बाॅक्सिंगेंत जेंडर अलेजिबिलीटी, टेस्टोस्टेराॅन टेस्ट जाताली. 1999 त ती बंद केली. आतां आपूण ‘बायल’ अशें प्रमाणपत्र दिलें काय खेळगड्याक खेळपाक दितात.
कोणाचेय डीएनए चांचणेंत एक्स, वाय क्रोमोझोम्स मेळ्ळे जाल्यार तो दादलो अशें सिद्ध जाता आनी एक्स, एक्स मेळत जाल्यार ती चली. 2023 त ताश्कंदांत संवसारीक बाॅक्सींग सर्त जाल्ली, तेन्ना निमाणें फेरयेंत इमेन खलीफाची लिंगीक चांचणी जाल्ली. तेन्ना टेस्टोस्टेरोनाचें प्रमाण चड मेळिल्लें. डीएनए चांचणेंत एक्स, वाय क्रोमोझोम्स मेळिल्ले. ताका लागून इमेनाचेर बंदी घाल्ली. त्या वेळार इमेनान ह्या निर्णया आड अपील केल्लें. उपरांत तें फाटीं घेतिल्लें. ‘म्हणल्यार चांचणेंत इमेन चली न्हय हें सिद्ध जालां. मागीर ताका आॅलिम्पिकांत खेळपाची संद मेळ्ळीच कशी?’, असो युक्तीवाद सोशल मिडियाचेर विरोधक करपाक लागल्यात. आॅलिम्पीक समिती आतां चांचणी करिना, नेमको ताचोच गैरफायदो ताणें घेतला, अशेंय ते म्हणटात. दुसरे वटेन पुराय अल्जेरिया इमेना फाटल्यान आसा. ताचो जल्म चली म्हूण जाला. ताणें लींग बदल करून घेवंक ना. तें तृतीयपंथी आशिल्लें जाल्यार सर्तींत खेळचें नाशिल्लें. संस्कृतायेचे बाबतींत अल्जेरिया खूब कडक. थंय ट्रान्सजेंडर आसप हो गुन्यांव, अशें समर्थकांचें मत.
ह्या प्रकरणांत बऱ्याच जाणांनी युक्तीवाद केल्यात. आपलें म्हणणें मांडलां. समलिंगी आशिल्ल्याचें जाहीरपणान कबूल करपी भारतीय धांवपटू द्युती चंद हिणें म्हणलां, ”चड टेस्टोस्टेरोन सांपडलें म्हूण ताचो खेळगड्याचे कामगिरीचेर परिणाम जायना. हातूंत इमेन खलीफाची कांय चूक ना. तें बरें खेळ्ळें. जिखलें. ताणें कसलीच चांचणी करपाक दिवंक जायना.” हॅरी पाॅटर पुस्तक माळेची लेखिका जे के राॅलींग हिणें म्हणलां, “तुमच्या मनोरंजना खातीर एक दादलो भौशीक माचयेर एके बायलेक बडयता आनी तुमकां हें मान्य आसा? हो खेळ न्हय. हें कोणें जावपाक दिलें? हे दादले आपली शक्त बायलांचेर वापरतात.” इटलीची प्रधानमंत्री जाॅर्जिया मेलोनी हांणी ही लढत समान पांवड्या वयली नाशिल्ली, अशें म्हणलां. ज्या बायलांचे कुडींत दादल्यांची अनुवांशीक खाशेलपणां आसात, तांकां बायलांच्या गटांत खेळोवपाक जायना. तांचे विशीं भेदभावाच्या हेतून न्हय, तर समान पांवड्यार दोन बायलांक लढपाचो हक्क आसा, ताची राखण करपाक हांव हें म्हणटां, अशेंय मेलोनी हांणी म्हणलां.
कांय जाणांनी इमेन हो जैवीक नदरेन दादलो आनी ट्रान्सजेंडर असो बेधडक आरोप केला. बायलांच्या हक्कां खातीर लढपी बायलो आतां खंय गेल्यो, असो प्रस्न कांय जाणांनी केला. मात, आयओसीचे म्हणयारे मार्क एडम्सान, आमी सगलें नेमांक धरून केलां, अशें स्पश्ट केलां. त्यो सगल्यो पासपोर्टा प्रमाण बायलो आसात, हाची आमी खात्री करून घेतल्या, अशेंय तांणी सांगलें. संयुक्त राष्ट्रांचे बायलां आडच्या अत्याचाराचे अधिकारी रीम अल सालेम हांणी इटलीच्या बाॅक्सराची बाजू घेतल्या. ताश्कंदांतले संवसारीक करंड बाॅक्सींग सर्तींतूच तैवानाची दोन फावटींची विश्व वस्ताद लीन यू टींग हिचें कांश्या पदक काडून घेतिल्लें. कारण तिचेय डीएनए चांचणेंत एक्स, वाय क्रोमोझोम्स मेळिल्ले. लीन यू टींग आॅलिम्पिकांतूय खेळटा. आमी तिचे फाटल्यान रावतले अशें तैवानाच्या फुडाऱ्यांनी म्हणलां.
सध्या कॅनडाची फुटबाॅल खेळगडी कीन, खलीफ आनी लीन यू टींंग हांचेर ट्रान्सजेंडर आशिल्ल्याचो दुबाव जायत्या जाणांनी उक्तायला. आतां न्हय, तर हाचे पयलींय. पूण, समितीन तांकां सर्तींत खेळपाक परवानगी दिल्या. ट्रान्सजेंडर, तृतीयपंथी हांकां समान हक्क मेळचे म्हूण संवसारभर चळवळी जातात. तरीय समाज तांकां वेगळे नदरेन पळयताच. तांकांय राष्ट्रीय, आंतरराष्ट्रीय पांवड्याचेर खेळपाची संद कित्याक मेळची न्हय? नेटिझन्सांनीय सोशल मिडियाचेर उखल्ली जीब लायली ताळ्याक करप योग्य न्हय. कांय जाणांनी तर तांचेर बहिश्कार घालचो, तांचो वेगळो गट करचो, अश्योय प्रतिक्रिया दिल्यात. सध्या हो वाद बरोच तापला. आतां सगल्यांचें लक्ष आॅलिम्पीक समितीचेर आनी अर्थांत फुडल्या बाॅक्सींग मॅचींचेर आसतलें.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
