विश्व कल्याण, हेंच तुजें येण्याचें प्रयोजन

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

हें पुराय जग म्हजें आसा, सगलीं मनश्यां म्हजी भांवडां. ह्याच तत्वान वागल्यार, दुस्मानकाय, भेदभाव नश्ट जातलो आनी मनीस, खऱ्या अर्थान ‘मनीस’ म्हूण जियेवंक पावतलो.

देव समर्थ आसा. तो भक्त गणांच्या उल्याक मुजरत जाप दिता. ताणेंच सृश्ट निर्मिल्या. तोच तिची प्रेमान पोसवण करता. ताचेच कृपेन मोन्याक उतर येता. थोंटो चलूंक लागता. पुराय संवसाराचें सूत ताचे कडेनूच आसा. गुन्यांवकारांक तो आपले वेंगेंत घेता. चरवाक गेल्ले गाये खातीर गोठ्यांतले पाडूक जशें हांबरेता तशेंच आवयची चुकामूक जाल्लें बाळक जशें ताळो सरांटून आवय खातीर रडटा, तशीच कांय वेळा मनशाची गत जाता. त्या वेळार मनशाचें मन कशें कासावीस जाता, आनी तो देवाक उलो मारता. गायचे वरी, आवयचे वरी देव धांवत येवन ‘प्रेमा’च्यो दडको आवयचेर शिंवरता. ताका तृप्त करता. देवाच्या वियोगान जर मनशाच्या काळजाक घाय जालो जाल्यार ताच्याच स्मरणान तो भरून येता. प्रत्यक्ष ताच्या दर्शनान तो खोशयेन, धादोसकायेन नाचूंक लागता.
देव उदार आसा. ताणेंच चलपा खातीर मनशाक पांय, कामा खातीर हात, आयकूंक कान, पळोवंक दोळे, उलोवंक तोंड… अशीं खूब गरजेचीं सोबीत इंद्रिया दिल्यांत. बरें-वायट पारखुपाक मोलादीक बुद्ध दिल्या. भोव मोलादीक शक्त दिल्या. देवान दिल्ल्या ह्या शक्तीचो, इंद्रियांचो उपेग मनशान फावो ते रितीन केलो ना जाल्यार??? परकी द्रव्याची चोरी, फट उलोवप, निंदा, चाडी, मारामारी आनी अधर्म आचरणांत हाडलो जाल्यार मनशाक खुबूच त्रास भोगचे पडटात. देखूनच त्या परमेश्वराक शरण वचून मनशान सदांच नितळ आचरण दवरूंक जाय. ह्याच मुळाव्या विचारांनी ‘तो’ तरणे पिरायेंत सदांच ब्राह्मो समाजाच्या प्रार्थनेक वचपाक लागलो. तातूंतल्यानच ताका देवाच्या दर्शनाची उमळशीक लागली. देवाची, परमेश्वराची भेट कशी जातली? जाचे प्राप्तीचो मार्ग कोण दाखयतलो? ह्याच विचारांनी तो अस्वस्थ जालो. ते खातीर ताची धडपड, तळमळ चालूच आशिल्ली. आनी, एका दिसा तो भांगराळो खीण ताच्या अणभवाक आयलो.
नरेंद्र विश्वनाथ दत्ताक कालिमातेच्या देवळांत गदाधर सुदिराम चट्टोपाध्याय हांची भेट जाली. नरेंद्राच्या काळजांत धुमशेणां कांडपी त्या प्रस्नांक पुरोयत गदाधराच्या मुखांतल्यान एकेक जाप मेळत गेली.
‘…त्या ईश्वराक अंतस्करणांतल्यान उलो मारचो पडटा. जो सगलें विसरून काळजाच्या तळा सावन ताका उलो मारता ताकाच तो दर्शन दिता. ताचे भक्तीची तळमळ लागची पडटा. जशें भांगराच्या अलंकारांनी भांगर, मातयेच्या आयदनांनी माती आनी विणिल्ल्या लुगटांत सूत भरिल्लें आसता त्याच प्रमाणांत ‘प्रेममय’ परमात्म्यान निर्माण केल्ल्या संवसारांतय ‘प्रेम’च भरिल्लें आसा. रूख, वाली, किडी, जीव-जंतू, सवणीं-जनावरां, मनीस, धर्तरे वेल्या हेर जिवांचो वेव्हार प्रेमांतल्यान चलता. हो शास्वाद आनंद मनशान मेळोवंक जाय. षढरिपूंच्या जाळांत आडखल्ल्या, घुस्पल्ल्या मनशाक ‘प्रेममय’ भगवंत वळखुपाक येना. ताचें दर्शन घडटलें जाल्यार तुजें अंतस्करण सामकें नितळ जाय…’ अशे तरेच्या बोधामृत वाणीन, गुरुवचनांनी, नरेंद्राचें तरणेपणूच बदल्लें. आनी, संवसारा मुखार परगटलें तें कालिमातेच्या देवळांतले पुरोयत गदाधर सुदिराम चट्टोपाध्याय म्हळ्यारूच स्वामी रामकृष्ण परमहंस हांचें शिश्य स्वामी विवेकानंद!
‘गुरुदेव, हांव कोण? खंयच्यान आयलां? आनी ह्या संवसारांत येवपाचें म्हजें प्रयोजन किदें? हें म्हाका पडिल्लें कुवाडें तुमी सुटावे करश्यात?’ हो नरेंद्राचो प्रस्न आयकून, स्वामींनी तांकां सोबीत उतरांनी जाप दिली.
‘विश्व कल्याण हेंच तुजें येण्याचें प्रयोजन आसा.’ स्वामिजींच्या जापेंतलो उपदेस नरेंद्राच्या काळजांत सासणाचो रुजलो.
गुरुवचनां, गुरुवाणी ही फक्त आयकुपा खातीर नासता, तर गुरुंनी केल्लो उपदेश आचरणांत हाडपाचो आसता. गुरुंची वाणी स्वामी विवेकानंदांनी पुरायपणान आपले कुडींत बळावन घेतिल्ली. तांणी स्वता ते प्रमाण वागूनच संवसाराक नवी दिका दाखयली.
स्वामी विवेकानंदानी, विश्व कल्याणा खातीर आचरणांत हाडिल्लीं जीं तत्वां आशिल्लीं तातूंतलें पयलें, विश्वबंधुत्व, संवसारीक भावपण. हें पुराय जग म्हजें आसा, सगलीं मनश्यां म्हजी भांवडां. ह्याच तत्वान वागल्यार, दुस्मानकाय, भेदभाव नश्ट जातलो आनी मनीस, खऱ्या अर्थान ‘मनीस’ म्हूण जियेवंक पावतलो. विश्व कल्याणा खातीर आनी विश्व शांती खातीर हें ‘भावपण’ भोव मोलाचें आसा.
दुसरें तत्व, ‘मनीसपण.’ म्हज्यांतलो आत्मो आनी विश्वाच्या कणाकणांत भरिल्ल्या सगल्यांचो आत्मो एकूच आसा. ते नदरेन जियेल्यार मनशाच्या हातांतल्यान वायट कृत्यां घडून येवचीं नात.
‘समानताय’ हें तांचें तिसरें तत्व. उच-नीच, ल्हान-व्हड, स्पृश्य-अस्पृश्य, धनी-दुबळे हे सगले भेदभाव कुशीक सारून सगल्यां कडेन समानतायेन वेव्हार करचो.
चवथें तत्व ‘इश्टागत’ सगल्यां कडेन इश्टागतीन वागल्यार कोणाय मदीं दुस्मानकाय उप्रासची ना. दरेका मदली आपुलकाय वाडटली. भेदभाव आपूणच गळून पडटलो. दुसऱ्या विशीं दुस्वास परगटचो ना.
‘स्वतंत्रताय’ हें तांचें पांचवें तत्व. दर एकल्याक स्वतंत्रया प्रीय आसता. देखून दुसऱ्याक पारतंत्र्यांत दवरप हें पापा वरींच. ‘स्वताक जगात आनी दुसऱ्यांकय जगयात’ हेच भावनेन वागचें.
केदें व्हड हें देणें, स्वामी विवेकानंदांचें. उलयले तेचपरी ते वागले. विश्व कल्याणांतल्यान जनसेवेचें व्रत जागयत… ते देशभर भोंवले. विदेशांतय तांणी लोकांचेर आपल्या भाशणांनी, विचारांनी, मोनेळ घाली. तांकां धर्मा विशीं ‘बोधमृत’ पिवयलें…
‘दळडीर, गरीब, दुख्खी, दुबळो, नाडलेलो, पिडेस्त हेच लोक तुमचे देव. ह्याच देवांची तुमी पुजा करात. तांची सेवा होच तुमचो धर्म आसा. ह्याच धर्माक पाळो दियात…’ अशी भोव मोलाची शिकवण स्वामी विवेकानंदांनी पुराय संवसाराक दिली.
अश्या ह्या महात्म्याची म्हळ्यारच स्वामी विवेकानंदांची आयज 4 जुलयाक पुण्यतीथ. ते निमतान तांच्या चरणा कडेन नमळायेन माथें तेंकयतां.

उल्हास यशवंत नायक
8010061867