…आतां तरी सादूर जायात

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सरकार तंबाकू, घुंवळे वखदां आड दीस पाळटा. पूण तो एका दिसा पुरतोच दवरता. केलीच कारवाय जाल्यार आठ दीस भोंवडेर वचून थोडोसो म्हाल जप्त करतात आनी उपरांत…

आ यज तंबाकू आनी घुंवळे वखदां आडचो दीस. ते निमतान राज्यांत सरकार जनजागृतायेच्यो कार्यावळी आंखता. पूण ह्यो
कार्यावळी फक्त एकूच दीस? भोगावळी पुरती? काय…??
कितलीं वर्सां जालीं तंबाकू आस्पावीत पदार्थांचें सेवन चालू आसा. दर वर्सा सरकार हो दीस मनयता. येवजण्योय आंखता. कार्यावळी करता पूण, परिणाम कितें घडून येता व्हय?
रस्त्यांचेर, भौशीक सुवातांनी बाजारांतल्या खांची-कोनश्यांनी, कार्यालयांनी, हॉस्पिटलांनी लेगीत, हॉटेलां, खाणावळींनी तंबाकूचें सेवन चालूच आसता. कोण पळयता? आसा कोणाचें नियंत्रण ताचेर? देशाच्या फुडाराचो खांबो म्हणटात ते तरणाटे आतांच वेसनाधीन जायत करमेत चल्ल्यात. तांचेर आसा व्हय नदर कोणाची? दर वर्सा सरकार तंबाकू आनी ताच्या हेर पदार्थांचे विक्रीचेर बंदी घालता. ते बंदीची अंमलबजावणी जाता व्हय वर्सभर?
खरें म्हळ्यार आमच्या देशाक शेजारच्या राष्ट्रां परस व्हड घात आसा तो घुंवळे वखदांच्या वेसनाचो. कारण, भुरग्यांची तशेंच जापसालदार नागरिकांची भलायकी कूड प्रतिकार शक्ती विरयत करून सोडीत आसा. हाचेर कोण विचार करता व्हय?
अधिकृत सुत्रांनी नोंद केल्ले आंकडेवारी प्रमाण देशांत तंबाकू आनी घुंवळे वखदां दर वर्सा धा ते पन्नास लाख लोकांचो बळी घेता. तंबाकूच्या सेवनान कांक्र आनी क्षयरोग सारकिल्ल्यो भिरांकूळ पिडा मनशाचे कुडीक वेंगायतात. अशें म्हणटात, भारतांत तोंडाक जावपी क्रांकाचें प्रमाण चड आसा. कारण भारतांत तंबाकू, मावा, खैनी, मिसरी, चिलीम, सिगार-विडी, गुटखो खावपी वा ओडपी लोक चड प्रमाणांत आसात. देशांत ल्हान पिराये सावन म्हणल्यार विद्यार्थी देशांतल्यान जाण्ट्या मेरेन हे असले तरेचे पदार्थ खावपी उक्तेपणान पावला कणकणीं दिसतात.
तंबाकूक लागून जावपी वायट परिणामां परस चड परिणाम जातात ते गुटख्याच्या खाण्यान. तंबाकुच्या आलकोहोलॉयड रसायनांत कोटिनायन, एण्टाबीन, एपना बेसीन, निकोटीन, सारकिल्लीं रसायनां आसतात. जाल्यार भारतीय तंबाकूंत मर्क्युरी (पारो), लॅड (कथील) क्रोमियम, कॅडमियम अशीं विखयाळीं रसायनां आसतात. खेरीज तंबाकूच्या धुंवरांत डिडिटी, ब्युटेन, सायनायड, आमोनिया अशे तरेचीं रसायनां आस्पाविल्लीं आसता. हाची म्हायती कितले जाण जाणा जायत?
गुटख्यांत जें निकोटीन आसता तें सामकें घातक. म्हत्वाचें म्हळ्यार हें निकोटीन मेंदवाचें कार्य थांबयता. ताच्या कार्याची गती उणी करता, विचार करपाची तांक उणी करता. तंबाकू आनी ताचे हेर पदार्थ खावपाची इत्सा वाडयता. निकोटीन काळजाचे ठोके वाडयता. रक्तदाब वाडयता. शिरो आंवळून धरता जाल्यार गुटख्यांतल्या मार्श गॅसाक लागून मनशाच्या जननेंद्रियांचेर वायट परिणाम जाता. नकळटां, मनशाक ‘नपुसकत्व’ येता. तातूंतल्या आमोनियाक लागून पचनशक्त आनी रगताची रसायनीक स्थिती इबाडटा. पायरीडियन ह्या विखयाळ्या पदार्थाक लागून मनशाक खोंकली येता, ताळो सुकता, पोटांत भगभग पडटा. तेच परीं ह्या गुटख्यांतलो चुनो, कांत, सुपारी, वासाची द्रव्यां आमचे कुडीक अत्यंत घातक आसात. जो मनीस गुटखो खाता. ताच्या तोंडांत पुळयो येता. उपरांत धवे पट्टे दाग पडूंक लागता. ल्हवू ल्हवू थंयच्यो पशी मरूंक लागतात. थंयच्या भागाक रगता पुरवण जायना आनी उपरांत कांक्राच्या पिडेची पयलीं लक्षणां थंय सावन सुरू जाता.
तंबाकू हो असो जिनस, जो मनशाक रोखडोच ‘खर’ अशें वेसन लायता. ताची नशा घेवप्याच्या जिवाक ‘आनंद’ दिता खरो. पूण ताका एका वेगळ्या जगांत, तनरेंत तो व्हरता. मात ते घुंवळेंत रावतना तितलेच नेटाचे गतीन तो मरणा वटेन वता हेंवूय तितलेंच सत आसा.
सिगार-विडींतल्यान ‘डायरेक्ट’ सेवन जाता. कागदाचे वा पानाचे नळयेंत तंबाकू गुठलावन तो ओडप म्हळ्यार तंबाकूवें सरळ मार्गान मनशाचे कुडींत वचप जाता. सिगाराचो वा विडयेचो दरेक झुरको (पफ) मनशाचे कुडींत निकोटीन पातळायता. तातूंतल्यान मनशाच्या वांट्याक ‘फास्ट’ मरण येता. तंबाकू अशे तरेचो राकेस जाचे मुखार कोणाचेंच शाणेपण चलना. तो जिणेचो ‘सर्वनाश’ करता.
दळडिराच्या पेंयात, गिरेस्तकायेच्या मोठेपणान विवेकबुद्ध शेणयिल्ल्यान टेन्शनाच्या नांवा खाला घुंवळे वखदांचे घुंवळेन दिशाहीन जाल्लीं मनशां समाजांत दिश्टी पडटात. आमी मनीस टीव्हीचे भक्त. तंबाकूचें उत्पादन करपी कंपनी अमचो हो ‘व्हीक पॉयंट’ तेळटात आनी आकर्शीत जायराती वरवीं आमचे मुखार परगडटात. सिगार ओडपी मनीस ‘आकर्शक’ आनी ‘येसस्वी’ घडटा अशें सांगपी जायराती आमचे नदरेंत आनी मनांत भरतात. नेमकें त्याच जायतरातींक आमी भुलतात, आनी स्वता ‘हिरो’ जावंक पळयतात. देशांत 70 ते 80 लाख भुरगीं सिगार आनी तंबाकूचें सेवन करतात. प्रस्न पडटा, ह्या भुरग्यांचो फुडार कितें? कांय जायरातदार शाळा, म्हाविद्यालयां लागसारच्या ‘स्टायलबाज’ जायरातींचे पोस्टर लायतात. ते पोस्टर पळोवन भुरग्यांनी जी देख घेवची आसता ती मात खंयच्या तरी कोनशाक बारीक उतरांनी बरयिल्ली आसता. ‘सिगरेट स्मोकींग इज इंज्युरियस टू हेल्थ’ भुरग्यांक हें दिसना. तांकां दिसता ती ‘स्टायल.’ त्या जायरात करतल्यांची आनी तातूंतल्या उत्पादनांची. जाण्टेय भुरग्यां हुजीर सिगार, विडी, तंबाकू, खुटखो, सोरो पियेतात. त्या वेळार भुरगीं तांचें अनुकरण करूंक सोदतात. खंयच्याय स्वरुपाचो तंबाकू हो जिवाक घातकूच. केंद्रीय भलायकी विभाग शिटकावणी दीत रावता. पूण तांचे कडेन कोणूच लक्ष दिना.
तंबाकूच्या पदार्थां सावन दरेकल्यान जागरूक रावंक जाय. दुसऱ्यांकूय जागरूंक दवरूंक जाय. सरकार तंबाकू, घुंवळे वखदां आड दीस पाळटा. पूण तो एका दिसा पुरतोच दवरता. केलीच कारवाय जाल्यार आठ दीस भोंवडेर वचून थोडोसो म्हाल जप्त करतात आनी उपरांत… ‘तूंय खा आनी म्हाकाय दी.’
घुंवळे वखदां आडचो दीस मनयतना भलायकी विभागान राज्य आनी केंद्र पांवड्यार कडकसाणीन हो कायदो चालीक लावंक जाय. कोनशान कोनसो पिंजून काडूंक जाय. तंबाकू आनी तंबाकू आस्पावीत पदार्थ जप्त करूंक जाय. वर्साक एकेच खेपे ते निमतान सिनेमा दाखोवन वा सर्त आयोजीत करून उपकारचें ना. तातूंतच निधी सोंपोवचे परस वर्सभर तरेकवार कार्यावळी घडोवन हाडून ते वरवीं विद्यार्थी, नागरीक, बायलां-भुरगीं, हांचे मदीं जागृताय घडोवन हाडूंक जाय. विद्यार्थ्यां मदीं जागृताय मोहीम राबयतना पोस्टर, उलोवपां, रांगोळी, पथनाट्यां, देखावे, प्रदर्शनां, दुश्परिणामाच्या साधनां वरवीं प्रात्यक्षिकां, जें जें कितें करूं येता तें करीत रावचें. भुरग्यांची, नागरिकांची सेवा बरी दवरपाक वावुरचें. ती बरी उरल्यारूच देश बरो उरतलो.
नव कल्पनेचो ‘नवभारत’ घडोवपा खातीर जण एकलो जण एका नागरिकांक मतदाना खातीर प्रवृत्त करता. घरांतल्यान भायर काडटा. तेच पद्दतीन ह्या तंबाकू आनी घुंवळे वखदां आडच्या जागृत मोहिमेंत वांटेकार जावन, जण एकल्यान हेरांक जागृत करपाक पावलां उखलूंक जाय. जमत हें भलायकी विभागाक आनी तांच्या अधिकाऱ्यांक, कार्यकर्त्यांक वा आपवावुरपी संस्थांक? आयज समाजांत नदर मारल्यार एक गजाल स्पश्टपणान दिसता. ती म्हळ्यार, तरणाट्यांक स्वावलंबी काम करपाक जायना. ते करतात, पूण कशे? तांकां जाय पडटा सोरो, पान, तंबाकू वा गुटख्याचो आदार. गांवगिरे भाशेंत, घश्टी, थापटी (चुरो आनी गुटखो) आनी पिश्टी (सोरो) तांच्याच सेवनान ते कसलेंय काम करपाक तयार. ते बगर… कांय ना. केन्ना, केन्ना मोडत व्हय ही परंपरा? देखून तरणाट्यांनो, ‘तुमकां कळकळीन उलो मारतां… शाबुद्धीर येयात, पळयात, तुं घुंवळे वखदां, तंबाकू तुमची कूड इल्ली इल्ली करून पोखरीत आसा. आतां तरी सादूर जायात…’
भलायकी विभागान तंबाकू, घुंवळे वखदांचे वायट परिणाम लोकांचे तकलेंत बळजबरेन घुसडावंक जाय. तांकां ह्या वेसना सावन कुशीक काडूंक जाय. दरेकलो आपले सामुहीक जापसालकीक पळो दीत जाल्यार तरणाट्यां वरवीं हो देश बळिश्ट जातलो. तरणाट्यांचो ‘नवभारत’ घडटलो ना तर…??

उल्हास यशवंत नायक
8010061867