भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कांय दिसां फाटीं डॉ. नरेंद्र दाभोलकरांच्या खुनाचो निकाल लागलो. मारेकर्यांक जल्मठेप जाली. पूण, ह्या खुनाचो कट रचपी मुखेल सूत्रधार आजूनय दुस्वासाचे इंगळे घेवन उगडेपणान भोंवत आसा. ज्या दुस्वासांतल्यान दाभोलकरांची हत्या जाली त्याच दुस्वासी मानसिकेंतल्यान गौरी लंकेश, कॉम्रेड गोविंद पानसरे आनी एम. एम. कुलबुर्गी हांचेय खून जाले. तांचे निकाल आजूनय चवकशीच्या जाळ्यांत घुस्पावन उरला. तेन्ना ह्या निकालांतल्यान डॉ. दाभोलकरांच्या अंधश्रद्धा निर्मूलन चळवळीक न्याय मेळ्ळा अशें म्हणपाक जावंचें ना. ते खातीर अंधश्रद्धा निर्मूलन चळवळी फाटली भुमिका कितें? हें समजून घेवपाची गरज आसा.
सद्या सोशल मिडियाचो चडांत चड वायट तरेन वापर जावपाक लागला. खरें म्हणल्यार लोकशिक्षण आनी म्हायती क्रांतीचें हें एक भोवमोलादीक अशें माध्यम आसा. पूण, समाजांतल्या विद्वाट्या लोकांच्या हातांत हें माध्यम पावलां आनी सामकें दुशीत जावन बसलां. फुडाराक हें व्हड संकश्ट जातलें अशें दिसता. ते खातीर आमी सादूर रावंक जाय.
डॉ. दाभोलकरांची चळवळ ही हिंदू धर्माच्या आड आसा आनी दाभोलकर हिंदू द्रोही आसात अशी कागाळ खूब पयलीं सावन सुरू जाल्ली. सोशल मिडियाक लागून हो अप-प्रचार अदीक नेटान जावपाक लागलो.
सगल्यांत पयलीं सांगीन दिसता, ही चळवळ अंधश्रद्धा निर्मुलना पुरती मर्यादीत ना. समाज परिवर्तनाची व समाजांत विज्ञानीक दिश्टिकोनाचो प्रसार करप हे मुखेल धोरण घेवन फुडें वचपी ही चळवळ आसा. समाज बदलता. बदल जायत उदरगतीचे दिकेन चलत रावप हेंच परिपक्व समाजाचें लक्षण. जो समाज बदल जावपाक विरोध करता तो समाज म्हेळें कोंड जावन रावता. आधुनीक तंत्रज्ञाना खातीर समाज ज्या नेटान बदलता तितल्याच नेटान आमची बुद्द फुडें वचपाक जाय. पूण बदल जातात ते प्रमाणें आमच्या विचारांचो विकास जायना आनी ताचो परिणाम म्हणून समाज परिवर्तनाक आडमेळीं येतात.
ग्रीक तत्वज्ञ प्लॅटो म्हणटात, ‘ल्हान भुरगीं काळखाक भियेतात आनी व्हड जातगर उजवाडाक भियेतात.’ खर्यांनीच लोकांक गिन्यानाच्या उजवाडाचो भंय दिसपाक लागला. आमचे जिणेंतली ही सगल्यांत व्हड शोकांतिका आसा. विज्ञान युगांतल्या एकान एक भौतीक साधन सुविधांचो लाभ घेवपी आमचो समाज विज्ञान- निश्ठे कडेन मात फाट करता. आधुनीक भारतीय समाजाची, ही विसंगत वागणूक समजून घेवप खूब कठीण जाता.
प्रत्येक धर्मांत आनी समाजांत अंधश्रद्धा आसात. पूण तांचो अभिमान धरप म्हणजे वायट वेसनाचो गर्व करपा सारकें जाता. वेसन म्हणल्यार दोश आनी शक्य तितले ते पयस करप, ना करप, तातूंतल्यान सुटका करून घेवप हेंच मनीसपणाचें मुळावें तत्व आसा. आयच्या विज्ञान युगांत कोणच चमत्कार आनी अंधश्रद्धेची वट घेवचो ना. तरी तडजोड म्हणून प्राचीन ग्रंथांतले कथीत चमत्कार मान्य करूया. पूण परंपरेचो अभिमान म्हणून हें वजें माथ्यार घेवन आमी फुडाराचे वाटेन वतले व्हय? हो म्हत्वाचो प्रस्न आसा. अंधश्रद्धा आनी चमत्कार मानवी शोशण वेवस्थेचे वायट प्रकार आसात हें आमी सगल्यांत पयलीं मान्य करपाक जाय.
दुसरे दिश्टीन विचार करूया, बाबा बुवा चमत्कारांचे जे दावे करतात ते खातीर समाजाक खंयचे तरेन लाभ जाला? कशे तरेन समाजीक वा अर्थीक उदरगत जाल्या? समाजातलीं दुयेंसा, दुख्ख, वेदना उणी जाल्यांत व्हय? खरें म्हणल्यार कोरोनाच्या तेंपार चमत्कारांची गरज आशिल्ली. तेन्ना बाबा बुवा खंय लिपून बशिल्ले?
अंधश्रद्धा निर्मूलन चळवळ ही पुरोगामी आनी प्रबोधनाची चळचळ आसा. खंयच्याय धर्माच्या वा देवाच्या आड ना. आतां मेरेन अंधश्रद्धा निर्मूलन चळवळी खातीर खंयचें देवूळ बंद जालां, हें दाखोवन दिवचें. मुखेल करून ही चळवळ देवाचो मध्यस्थ म्हणून दावो करून पिडेस्त लोकांचें शोशण करता तांच्या आड आसा. सामान्य लोकांच्या जिणेंत अनेक अरिश्टां येतात. जातीवादी वेवस्थे खातीर भारतीय समाजाचें अर्थीक, समाजीक, मानसीक, लिंगीक शोशण अनेक पिळग्यो चालू आसा. ह्या सगल्या तरेच्या शोशणांतल्यान समाजाक मुक्तताय दिवप होच अंधश्रद्धा निर्मूलन चळवळी फाटलो मुखेल हेत आसा.
खंयचोय धर्म वा समाज अंधश्रद्धेक पालव दिना. तें एक समाजीक दुयेंस आसा. अश्या वेळा तुमकां फकत आमच्याच धर्माच्यो अंधश्रद्धा दिसतात व्हय? अशी कागाळ करप खंयच्याय सुशिक्षित आनी सुसंस्कृत समाजाचें बरें लक्षण म्हणूं येना. आपलें घर म्हेळें आसतना, शेजार्यालें घर पयलीं नितळ करात असो आग्रो कोण धरतलो?
पाश्चात्य देश अंधश्रद्धा सावन मुक्त आसात अशें म्हणप समा जावचें ना. पण थंयच्या समाजाच्या जिणेचो दर्जा, नागरीक राखण वेवस्था, साधन सुविधा आनी अर्थीक सुरक्षा आदी कारणां खातीर त्या समाजाची नदर सदांच उत्कर्शाच्या दिकेन लागिल्ली आसता. श्रद्धा- अंधश्रद्धा अश्यो प्रवृत्ती तांच्या उतरगतीच्या आड केन्नाच येनात.
ताचे उरफाटें आमच्या समाजांतली विशमताय दिसान दीस वाडत आसा. लोकसंख्येचें व्हड प्रमाण दरिद्री रेशेखाला आनी कुपोशीत जीण जगता. दळडिर्याक दान दिवन ताची अर्थीक ताकद तात्पुरती वाडोवपाक जाता. पूण ताचें मानसीक बळगें वाडपाक ना. अशक्त मनशाक वखदांची न्हय तर पुश्टिक आहाराची गरज आसता. लिंगीक शोशण शील धांपून उणें जायना. अर्थीक, भलायकी, समाजीक अश्या दुबळेपणाक लागून मनशाचें मानसीक संतुलन बिगडटा आनी तो अंधश्रद्धेचो बळी जाता.
समाजांतल्या पिडेस्त लोकांक तांचे वयल्या शोशणाची जाणविकाय करून दिवप, तांचो आत्मविश्वास वाडोवन तांची प्रतिकार शक्त वाडोवप, होच अंधश्रद्धा चळवळी फाटलो मुखेल उद्देश आसा. जे तरेन अंधश्रद्धा निर्मूलन चळवळी विशीं गैरसमज पातळल्यात तशी ती नकारात्मक न्हय. समाजाक फुडाराच्या उदरगती खातीर योग्य मार्गदर्शन करपी ती पुरोगामी आनी विज्ञानीक दिश्टीकोनाचो प्रसार करपी मोहीम आसा.
(लेखांतले विचार लेखकाचे वैयक्तीक आसात. खंयच्याय संस्थे कडेन जोडिल्ले नात.)
विज्ञानदूत श्रीकांत शंभू नागवेंकार
9096512359
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
