भांगरभूंय | प्रतिनिधी
‘आम्रेकार’, म्हज्या आजोळच्या थळांतलो देव. दर वर्सा चवथीचे परबे निमतान हांव देवा आम्रेकाराच्या दर्शनाक वतां… दोंगराच्या मुळसाक सैमाच्या सोबीत वेंगेत मडकय गांवांत होंसो वसला. ताच्या पांया कडेन लांबची लांब शेंतोड. शेंतोडेर सळसळत व्हांवपी वारें… मजगतीं, ताच्या सांगातांत कोणाकूय अनवळख्याचे नदरेक थाकाय दिवपी थंड शितळ उदकाची व्हांवती न्हंय. पलतडी, मेकळेपणान पसवल्लें होंश्या वयल्या कश्टकरी दायजाच्या पोटाचो भार सांबाळपी, वर्सभर घसघशीत भांगराळें पीक दिवपी, केन्ना पाचवेंचार जाल्यार केन्ना भांगराळें जावन पळयतल्याच्या नयनदळांक सर्ग सुखान न्हाणोवपी, शेंतोड.
कितलेश्याचो जाणांचो भावार्थ जागोवपी देवा आम्रेकाराच्या थळांत भितर सरुन हांव ताचे मुखार नतमस्तक जालो. साश्टांग नमस्कार घालून दर्शन घेतलें. आदींच दर्शन घेवन गेल्ल्या कोणे तरी पेटयिल्ल्या ओंकाराचो परमळ तना-मनांत रिगलो. त्या वेळार जिवाक जी धादोसकाय भोगली ती खंयच्याच उतरांनी वर्णन करूंक जावची ना अशीच आशिल्ली. हो मनभुलोवणो आनंदाचो खीण अणभवतना सहजतायेन नदर भोवली ती शेतोडेचे देगे वयल्या होंश्यार. नदरेंत आयलें तें म्हजें आजोळ. आजोळचीं मनशां… पांय वाटेन यो-वच करीत आशिल्लीं, घराचे भितोडेक, भोंवतणी, कसल्या -कसल्या तरी कामांत वावरत आशिल्लीं… नकळटां म्हजी नदर ‘झूम’ जाली…
माडांचे सावळे सयत आंब्या, पणसाच्या रुखांच्या पाख्या खाला शांत चित्तान विसव घेत बशिल्लीं घरां… घरां मुखार शेणान सारयिल्ल्या आंगणा भोंवतणी तांबड्या हळडुव्या फुलांचें सोवळें न्हेशिल्ले शंकर… राखणदारा वरींच उबे. आंगणांत मदेकाक मातयेन उबारिल्ली चार खुरांची ती तुळस, एका वेगळ्याच सासायेन उबी आशिल्ली. ती, जाण्टी नेण्टी तुळस. तिका पळोवन जाण्टी याद, भुरगीं जावन तरतरून मुखार आयली. अनवाळ्या आंगांन, वोल्या जुनेरांत, माथ्या वेले धवे-काळे केंस मानेर सोडून हातांतल्या पडग्यांत अनंत, शंकराचीं एकवटीत फुलां घेवन, सांगाताक परमळट्यो उजवाती, भावार्थान ओंवाळीत मेकळ्या मनान सगळ्यां खातीर प्रार्थना करपी म्हजी आजी, म्हळ्यारच ‘आवय’.. ‘देवी तुळशीमाये, आनी, देवा आम्रेकारा, दोनूय हात जोडून तुमकां पांया पडटा. तुमी आसा थंयच्यानूच घेयात पत्कर म्हाज्या पोरांचो. करात राखण तेंची सदांसर्वकाळ. सदां बरीं दवर आनी कर तेंचें कल्याण.’ उतरांचे यादिनूच परतून मुखार उबी रावली म्हजी आजी, म्हळ्यारच ‘आवय’… दोनूय हातांनी कान धरून, उपरांत हात जोडून तुळशीचे भोवताडे काडीत देवा आम्रेकाराक होरावपी, ती म्हजी मायेस्त, मोगाळ, वात्सल्ल्याची देवता आनी भावराती आजी!… त्या पवित्र थळांत भावार्थान कांय खिणांचो आनंद घेतना नदरे मुखार ती परतून परतून वावरूंक लागली…
शिमेपायणींत, आपलीं नातरां, धूव वा जांवय बरो ना म्हूण कळना फुडें मडकय- म्हाड्डोळ मजगतचो दोंगर माड्डीत एका हातांत आसाळेची वा कुमयाची वाकडी तिकडी बडी, आनी दुसऱ्या हातान नातरांच्या, धुवेच्या मोगान केल्ल्या खाणाची पोती खांक्यांत मारून, ताकतिकेन… अनवाण्या पांयानीच दोंगर हुपून, खरशेत दारांत पावताली. आमी नातरां,वा धूव हांतरुणार न्हिदिल्लीं आसा म्हूण कळत जाल्यार ती आपलें सामान भायर सोंप्यारच दवरताली. पडवेर दवरिल्ल्या बालदेंतलें उदक पांयार घालून, उदकाचो घोंट घेताली आनी पदर कमराक खोयत ‘बाबा रे’, ‘बाय गो’, म्हणत म्हऱ्यांत येताली. किरवटीक खोयिल्ली आंगाऱ्याची पुडी काडून तातूंतलो आंगारो आमच्या कपलाक आनी आंगांक लायत देवा आम्रेकाराक होरायताली… ‘देवा आम्रेकारा,आसा तुका धेख जाल्यार घे म्हाज्या बाळकांचो पत्कर आनी सडसडीत उठय तेंकां हातुरणा वयल्यान. कसल्याय पिडेची बादा आसूं, खंयच्याय वाऱ्या सुत्राक तीं सांपडू तेची बादा म्हज्या बाळकांक तूं जावपाक दिवचो ना. ह्या तुज्या आंगाऱ्यान कर तेंकां हातुरणा वयल्यान उबीं. फुडल्या आयतरा-बुधवारा तुका तेला तुपाचो दिवो पेटयतां. तुजी कांबळ तुका पावयतां. मात, म्हाज्या ह्या बाळकांक तरासांत उडोवं नाका. घे तेंचो पत्कर. नाजाल्यार हांव तुका सोडची ना. फूल पाकळी तुज्या माथ्यार घालची ना…’ आमचे खातीर आजी देवा आम्रेकारा कडेन कशे तरेन झगडटाली, तीं उतरां आयजूय जाण्टेपणांत दुकां सयत याद येता. आजेन आमच्या कपलाक आनी आंगांक लायिल्ल्या आंगाऱ्यान आमचे भलायकेंत गूण पडटालो हेंय तितलेंच सत. आम्रेकार देव म्हजे आजयेक भितालो जावये. म्हज्याच कित्याक?… तो घडये सगळ्या आवयांक भितालो आसुये. तो तांचे सेवेन, तांच्या उल्याक धांवून येतालो…
होंश्यार कोणाल्याय घरांत खंयच्याय वेळार कसलेंय अरिश्ट येवं, राखणे खातीर तोंडार पयलो उलो येतालो तो देवा आम्रेकाराक. घरांत कोणूय बरो नासलो, शाबदी भायर गेलो, वा कसलेय पिडेन गिरासूं तांकां शाबदीर हाडूंक, ताची पिडा पयस करूंक पयलो उलो देवा आम्रेकाराक घालप जातालें. कोणाल्याय घरांत खंयचीय व्यक्ती पिशें लागून खुदपाक, वागपाक लागली जाल्यार देवा आम्रेकाराच्या थळांत हाडून सांगणे केलें आनी आंगारो लायलो म्हण्टकच, त्या आंगाऱ्याचो परिणाम दिसून येतालो. चार चौगानी उखलून हाडिल्ली पिशें लागिल्ली व्यक्ती आपल्या पांयानी चलत घरा वताली. इतलेंच न्हय, कोणालें कितेंय शेणलें वा कोणेय चोरलें जाल्यार पयली कागाळ जाताली देवा आम्रेकाराच्या चरणा कडेन. सांगणेन, आनी घाराण्यान, शेणिल्ले वा चोरील्ले वस्तीचो सोद लागतालो. देवा आम्रेकाराच्या चरणा कडेन सांगणें करून बरें हेतान येवजिल्लें काम सदांच फळादीक येतालें. देवा आम्रेकारान लोकांनी आपणायिल्ल्या आड मार्गाक केन्नाच पाळो दिलो ना. देखूनच जावये, आयज मेरेन खंयच्याय कार्यांक देवा आम्रेकाराक उलो मारूनच आरंभ करतात. अंत्रुजेंतले लोक प्रतिनिधीय ताका पयलो नाल्ल दवरूनच सांगणें करतात आनी उपरांत आपले सेवेक आरंभ करतात. दरेकल्याचे आंगवणेक पावपी जागृत आम्रेकार आयजय आपल्या वाठाराचो भार घेवन सगळ्यांची राखण करीत आसा…
आजयेचे यादींचे तनरेंतल्यान भायर सरत, हांवें लायिल्ले उजवातीची विभूत राखणे खातीर एका कागदाचे पुडयेंत घेतली आनी घरा येवपाक थळांतल्यान भायर सरलों…. पांयांत व्हाणो सरकयतना, नकळटां हात काळजाक तेंकलो आनी भावार्थान जिबेर उतरां आयलीं,
‘देवा आम्रेकारा, घे रे पत्कर सगळ्यांचो…’
उल्हास यशवंत नायक
8010061867
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
